Số ca nhiễm coronavirus đã gia tăng đáng kể trong tuần qua, làm dấy lên lo ngại về mức độ lây nhiễm và cách thức lây lan của chủng virus mới này.
Khả năng lây nhiễm là bao nhiêu?
Dịch coronavirus khởi phát khi những người đến mua sắm tại một chợ hải sản ở Vũ Hán bắt đầu ngã bệnh vào đầu tháng 12. Hiện nay các nhà khoa học vẫn đang chưa biết rõ chính xác virus mới này xuất hiện từ đâu.
Tổng số ca nhiễm bệnh vẫn ở mức dưới 50 đến 60 ca cho đến khoảng ngày 20 tháng 1, khi số lượng bỗng gia tăng đột biến. Đến ngày 5/2 đã có 24.553 ca mắc bệnh – chủ yếu ở Trung Quốc – và hơn 490 ca tử vong.
Những nhà nghiên cứu và các cơ quan y tế công cộng xác định mức độ lây nhiễm của virus bằng cách tính toán số người bị lây nhiễm theo cấp số nhân, hay R0. R0 là số người trung bình bị lây virus từ một người nhiễm bệnh khác, trong một cộng đồng chưa ai có cơ chế miễn dịch.
Nhiều chuyên gia khác nhau đã ước tính R0 của coronavirus là từ 1,4 đến hơn 5, tuy nhiên Tổ chức Y tế Thế giới WHO tin rằng R0 nằm trong khoảng từ 1,4 đến 2,5.
Nếu R0 cao hơn 2-3, chúng ta sẽ thấy nhiều ca nhiễm bệnh hơn trên toàn cầu.
Trong số các phương thức lây truyền từ người sang người, đáng sợ nhất là lây truyền qua đường hô hấp, vì bệnh truyền nhiễm lây lan nhanh nhất qua đường này.
Có hai dạng lây truyền qua đường hô hấp, đầu tiên là thông qua các giọt nước lớn, được cho là với khoảng cách tiếp xúc gần, và thứ hai là truyền trong không khí bằng các hạt nước nhỏ hơn nhiều với khoảng cách xa hơn. Lây truyền trong không khí là phương thức lây bệnh khó kiểm soát nhất.
SARS được coi là bệnh truyền nhiễm lây từ người sang người qua tiếp xúc gần, hoặc qua các giọt nước với khoảng cách ngắn, nhưng cũng có thể được truyền qua các tia nước nhỏ hơn với khoảng cách xa. Ở Hong Kong, virus này đã lây từ một tầng ở tòa nhà lên trên tầng tiếp theo của tòa nhà đó.
Giờ đây, chúng ta nhận ra rằng nó có thể lây lan từ người này sang người khác trong một số trường hợp. Chính phủ Trung Quốc tuyên bố virus này có thể lây truyền bằng cách chạm và tiếp xúc. Virus corona là virus gây viêm đường hô hấp, vì vậy chúng có thể được tìm thấy trong mũi, cổ họng và phổi. Lượng coronavirus được tìm thấy ở phổi cao so với mũi hoặc cổ họng. Nếu virus trong phổi bị bắn ra ngoài (chẳng hạn qua ho, hắt xì), nó có thể lây lan qua các hạt bụi mịn trong không khí, và người nhận sẽ hít phải những hạt này vào phổi.
Khi một người nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi, họ tiết ra những giọt nước bọt hoặc chất nhầy. Những giọt này có thể bắn vào những người xung quanh và có thể được hít vào trực tiếp hoặc dính lên tay, sau đó truyền sang khi họ chạm vào mặt một người khác, gây nhiễm trùng.
Virus cũng có thể lây lan qua các giọt nước rơi xuống các bề mặt như ghế ngồi trên xe buýt hoặc xe lửa hoặc bàn ghế trong trường học. Tuy nhiên, việc đây có phải là đường lây truyền chính hay không phụ thuộc vào thời gian virus tồn tại trên những bề mặt này – có thể từ vài giờ đến vài tháng.
Làm thế nào mà virus lây lan nhanh chóng như vậy?
Số ca nhiễm gia tăng liên tục ở Trung Quốc kể từ ngày 18 tháng 1 – mặc dù đã có lệnh đóng cửa, kéo dài ngày nghỉ lễ, cấm đi lại và cấm buôn bán động vật hoang dã. Có thể lý giải điều này bằng một số nguyên nhân sau:
1. Dịch bệnh bùng phát vào đúng dịp cao điểm đi lại nhân Tết Nguyên đán, dẫn đến sự lây lan của virus trên khắp Trung Quốc và toàn cầu. Đi lại, du lịch là lý do chính cho sự lây lan của bệnh truyền nhiễm.
2. Virus lây truyền thông qua trẻ em và những người trẻ tuổi – mà không có biểu hiện nặng. Rất khó để phát hiện con đường lây truyền này, vì cơ quan y tế chỉ nhận được báo cáo từ cộng đồng khi có những người có biểu hiện rõ rệt.
3. Phát hiện thêm nhiều các ca nhiễm mới, một phần bởi việc tăng cường đội ngũ các y bác sĩ đến từ khắp Trung Quốc nhằm ứng phó với tình trạng nguy cấp của dịch bệnh ở Vũ Hán.
4. Lây truyền từ người sang người
5. Tiếp tục tiếp xúc với môi trường hoặc động vật cùng một nguồn lây nhiễm.
Số ca mắc bệnh tăng lên có thể là do sự kết hợp từ các nguyên nhân trên, ở các mức độ khác nhau. Tuy nhiên, với thời gian ủ bệnh chỉ từ một đến hai ngày, nếu coronavirus rất dễ lây lan, các nhà nghiên cứu đang lo lắng có thể bùng phát của dịch bệnh ở các quốc gia khác.
Tính đến 9h sáng 5/2/2020
Số người mắc bệnh viêm phổi do virus Corona gây ra trên thế giới là 24.553 trường hợp, 492 người tử vong. Trong đó, Trung Quốc ghi nhận 490 người tử vong (ngày 4/2 là 427 người tử vong), Philippines 1 trường hợp tử vong, Hồng Kông 1 trường hợp tử vong.
Việt Nam ghi nhận 10 người mắc nCoV. Trong đó, có 2 cha con người Trung Quốc (1 người đã khỏi và xuất viện); 5 công dân Việt Nam đều trở về từ Vũ Hán, Trung Quốc (1 người đã khỏi và xuất viện); 1 công dân Việt Nam là lễ tân có tiếp xúc gần với 2 cha con người Trung Quốc (đã khỏi và xuất viện); 1 công dân Mỹ đến Việt Nam, trước đó có quá cảnh tại Vũ Hán, Trung Quốc; 1 người tiếp xúc gần với bệnh nhân dương tính với nCoV trước đó. |