Năm 2021, có 91 loài mới - 85 trong số đó là loài đặc hữu - được phát hiện tại Việt Nam, theo báo cáo mới phát hành ngày 26/1 của Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên WWF.

Báo cáo của WWF tập hợp hàng trăm công trình nghiên cứu của các trường đại học, tổ chức bảo tồn, và viện nghiên cứu trên thế giới. Trong năm 2020 đã có 155 loài thực vật, 16 loài cá, 17 loài lưỡng cư, 35 loài bò sát và một loài động vật có vú được phát hiện tại khu vực Tiểu vùng sông Mekong Mở rộng, nâng tổng số loài được phát hiện trong khu vực lên tới 3.007 loài kể từ năm 1997.

Quá trình xác định một loài mới tốn nhiều thời gian, do đó, khoảng cách từ lúc phát hiện cho tới công bố loài mới có thể cách xa nhau.

Rất nhiều loài trong số này đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng do mất sinh cảnh, mất rừng và bị sắn bắt, buôn bán bất hợp pháp.

“Với 91 loài mới được phát hiện, trong đó 85 loài đặc hữu, Việt Nam chắc chắn là một trong những nơi đầy tiềm năng cho việc nghiên cứu và khám phá các loài mới. Các loài này là những tuyệt tác của hàng triệu năm tiến hoá, nhưng hiện đang phải chịu rất nhiều mối đe doạ. Nhiều loài có thể đã tuyệt chủng trước khi được biết tới," ông Nguyễn Văn Trí Tín, Quản lý Chương trình Bảo tồn Động vật Hoang dã của WWF-Việt Nam, cho biết.

Leptobrachium lunatum

Các loài đặc sắc mà báo cáo nhắc đến bao gồm:

Leptobrachium lunatum, một loài ếch đầu to được tìm thấy tại Việt Nam và Campuchia, hiện đang bị đe doạ bởi mất rừng và suy thoái rừng và việc bắt nòng nọc của loài này để làm thức ăn.

Artocarpus montanus, một loài cây dâu tằm sống tại vùng núi phía Nam và miền Trung Việt Nam, có họ hàng với cây mít và sa kê. Artocarpus montanus lần đầu tiên được phát hiện trong các mẫu vật 70 tuổi tại Vườn bách thảo Missouri, Hoa Kỳ. Phân tích DNA đã xác nhận đây là một loài mới vào năm 2020.

Một loài sa giông màu nâu cam được phát hiện tại Thái Lan - Tylototriton phukhaensis - có sừng và hoạ tiết sọc. Khi tình cờ nhìn thấy nó trong một tạp chí du lịch phát hành 20 năm trước, các nhà nghiên cứu đã tò mò tìm kiếm để xem nó còn tồn tại hay không.

Voọc Trachypithecus popa là một loài khỉ được đặt tên theo núi Popa tôn kính của Myanmar. Nó được biết lần đầu tiên dưới dạng mẫu vật 100 năm tuổi trong Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên của Vương quốc Anh. Với số lượng ước tính khoảng 200 - 250 cá thể trong tự nhiên, loài này đang bị đe dọa bởi nạn săn bắn và mất môi trường sống, do các hoạt động nông nghiệp và khai thác gỗ.

Amomum foetidum, một loại cây thuộc họ gừng, có mùi hăng được phát hiện ở một cửa hàng thực vật ở miền đông Thái Lan. Nó thường được sử dụng để thay thế hương vị bọ xít có trong một loại tương ớt phổ biến.

Tắc kè đá San Phueng của Thái Lan - Cnemaspis selenolagus - hình thái bên ngoài trông như thể nó đang được tô vẽ dang dở. Nó có màu vàng cam ở phần trên cơ thể, và đột ngột chuyển sang màu xám ở phần lưng trở xuống. Điều này cho phép nó ngụy trang, hoà mình với địa y và rêu khô trên đá và cây để trốn tránh các thiên địch (loài ăn mồi).

Một loài tre mới được phát hiện tại Lào - Laobambos calcareus – loài tre mọng nước đầu tiên được ghi nhận. Thân của nó có thể phồng lên và xẹp xuống trong mùa khô và mùa mưa – yếu tố rất quan trọng để nó có thể tồn tại trong các điều kiện khô hạn.


Artocarpus montanus

Những khám phá này chứng tỏ rằng khu vực Tiểu vùng sông Mekong vẫn là tiền tuyến cho các khám phá khoa học và là điểm nóng về đa dạng loài.

"Cần phải ghi lại kho tàng đa dạng sinh học này trước khi nó biến mất hoàn toàn, chúng ta phải đẩy nhanh công việc khám phá và tăng cường hợp tác quốc tế," Tiến sỹ Thomas Ziegler, Trưởng khoa Bò sát, Thủy ngư và Động vật không xương sống của Vườn thú Cologne, viết trong lời nói đầu của báo cáo. "Tất cả chúng ta phải học cách cẩn thận hơn và chung sống với tất cả các loài vật khác trên hành tinh này, thay vì chỉ khai thác và tiêu diệt chúng."

Nguồn: PanNature, WWF