Tuổi thọ con người tăng chậm lại đáng kể

Theo một nghiên cứu mới, trẻ em sinh ra gần đây tại những khu vực có tuổi thọ cao nhất khó có khả năng trở thành người sống đến 100 tuổi. Các nhà nghiên cứu dự đoán, ngay cả ở những khu vực có tuổi thọ cao nhất, chỉ có 15% phụ nữ và 5% nam giới đạt đến mốc 100 tuổi.

“Nếu bạn đang lập kế hoạch cho việc nghỉ hưu thì không nên giả định rằng bạn sẽ sống đến 100 tuổi,” Jay Olshansky - Giáo sư dịch tễ học và thống kê sinh học tại Đại học Illinois, Chicago, tác giả của nghiên cứu, cho biết. Nếu dự định sống đến 100 tuổi, con người có thể sẽ phải làm việc thêm ít nhất 10 năm nữa so với tuổi hưu hiện nay. “Nên tận hưởng giai đoạn cuối đời, chứ không nhất thiết phải làm việc để tiết kiệm cho khoảng thời gian mà có thể bạn sẽ không trải qua”, Olshansky nói.

Những tiến bộ trong y tế công cộng và y học đã tạo ra một cuộc cách mạng về tuổi thọ trong thế kỷ 20. Suốt 2.000 năm trước đó, tuổi thọ trung bình chỉ tăng thêm 1 năm sau mỗi một - hai thế kỷ. Nhưng trong thế kỷ 20, tuổi thọ trung bình đã tăng mạnh, tăng 3 năm sau mỗi thập kỷ.

Giai đoạn tăng tuổi thọ đáng kể này khiến một số nhà nghiên cứu đưa ra dự báo rằng phần lớn những người sinh sau năm 2000 sẽ sống đến 100 tuổi. Tuy nhiên, vào năm 1990, Olshansky và đồng nghiệp đã thách thức dự báo này, cho rằng con người đang đạt đến giới hạn sinh học là khoảng 85 tuổi.

Trong nghiên cứu mới đây, Olshansky đã phân tích số liệu thống kê quốc gia từ Mỹ và chín khu vực (Hồng Kông, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, Pháp, Ý, Thụy Sĩ, Thụy Điển và Tây Ban Nha) có tuổi thọ cao nhất từ năm 1990 đến 2019, trước khi đại dịch Covid-19 xảy ra. Dữ liệu cho thấy tốc độ tăng tuổi thọ đã giảm đáng kể. Tại Mỹ, tuổi thọ thậm chí còn giảm.

Cụ thể, tuổi thọ trung bình tại các khu vực sống thọ nhất này chỉ tăng 6,5 năm từ năm 1990 đến 2019. Nghiên cứu dự đoán các bé gái sinh ra gần đây tại những khu vực này chỉ có 5,3% cơ hội sống đến 100 tuổi, trong khi các bé trai chỉ có 1,8% cơ hội.

“Trong thời đại hiện nay, chúng ta đã tạo ra những thập kỷ tuổi thọ gia tăng nhờ vào y tế công cộng và y học, điều mà trước đây không thể có,” Olshansky nói. “Những lợi ích này rồi sẽ chậm lại. Cuộc chơi tuổi thọ mà chúng ta đang chơi ngày nay khác hẳn so với một thế kỷ trước, khi chúng ta cứu sống trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, và tuổi thọ tăng nhanh chóng. Hiện tại, mức tăng nhỏ hơn vì chúng ta đang cứu sống những người ở độ tuổi 60, 70, 80 và 90.”

Olshansky cho biết phải có những phương pháp điều trị đột phá giúp làm chậm lão hóa – yếu tố nguy cơ lớn nhất đối với nhiều bệnh tật – để đạt được một cuộc cách mạng tuổi thọ tiếp theo. Lĩnh vực này đang được nghiên cứu với khoảng hơn chục loại thuốc đã được chứng minh là tăng tuổi thọ của chuột.

Một số nhà nghiên cứu khác có góc nhìn lạc quan hơn. Tại thời điểm năm 2000, Steven Austad - giáo sư về lão hóa lành mạnh tại Đại học Birmingham, Alabama, đã cá cược với Olshansky rằng người đầu tiên sống đến 150 tuổi đã được sinh ra. (Hai nhà nghiên cứu đã bỏ ra một khoản tiền, gửi lấy lãi, dự kiến người thắng cuộc hoặc người thừa kế của họ sẽ nhận được hàng triệu đUSD.)

“Để tuổi thọ lại tăng nhanh, chúng ta cần một phương pháp mới tập trung vào phòng ngừa bệnh tật,” Austad nói. “Geroscience (khoa học nghiên cứu lão hóa) tập trung vào việc cải thiện sức khỏe bằng cách điều trị các quá trình sinh học nền tảng của lão hóa, cũng là nguyên nhân của hầu hết những căn bệnh làm suy giảm chất lượng cuộc sống hoặc gây tử vong.”

“Những tiến bộ này đang dần được ứng dụng vào thực tế,” ông nói thêm. “Vì vậy, mặc dù tôi đồng ý với phân tích rằng tuổi thọ đang chững lại, nhưng dự đoán của các tác giả về việc tốc độ tăng sẽ tiếp tục giảm dần trong suốt thế kỷ này là hơi vội vàng.”

Số liệu mới nhất từ Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh cho thấy tuổi thọ được kỳ vọngtại thời điểm sinh ra của người Anh từ năm 2020 đến 2022 là 82,6 tuổi đối với nữ và 78,6 tuổi đối với nam. Với nữ, mức này tương đương giai đoạn 2010-2012. Với nam, tuổi thọ đã thấp hơn giai đoạn 2010-2012.