Hơn 7.000 tia sét dội xuống Hà Nội: Có phải hiện tượng lạ?

Sáng ngày 5/6, thông tin “454 cú sét đánh xuống mặt đất chỉ trong 10 phút ở Hà Nội sáng nay” được mạng xã hội chia sẻ với tốc độ chóng mặt. Tin đồn không rõ nguồn gốc này xuất hiện trong lúc Hà Nội có mưa giông lớn, kéo dài kèm theo sấm sét liên tục. Một số người thậm chí coi đó là điềm gở hoặc dấu hiệu thảm họa.

Không lâu sau, Trung tâm Mạng lưới Khí tượng thủy văn quốc gia (HYMETNET) thuộc Tổng cục Khí tượng thủy văn (Bộ Tài nguyên và Môi trường) đã đưa ra dữ liệu chính thức.

Theo đó, từ lúc 6-7h sáng, có hơn 3.500 tia sét trên bầu trời Hà Nội, trong đó hơn 2.300 tia đánh xuống đất. Khoảng 7-8h, hơn 4.000 tia sét hình thành thì gần 2.900 tia dội xuống đất. Khoảng 8-9h có hơn 2.600 tia sét thì hơn 1.800 dội xuống mặt đất. Trung bình, cứ 10 phút có hơn 470 tia sét đánh xuống đất. Khu vực Thường Tín, Phú Xuyên, Thanh Oai, Ứng Hòa là nơi có sấm, sét dày đặc nhất.

Từ nhiều năm nay, trên website của mình, HYMETNET luôn duy trì các bản đồ về tình hình phân bố mật độ sét, mưa, sấm chớp tại tất cả tỉnh thành của Việt Nam. Họ có 18 trạm định vị sét, có thể phát hiện sét trong dải từ 400-600 km, kể cả trên bờ và ngoài biển.

Ông Nguyễn Đức Phương - Trưởng phòng rada thời tiết của HYMETNET cho biết, hiện tượng sấm sét ở Hà Nội ngày 5/6 không phải là bất thường. Giông sét thường xuất hiện vào tháng Năm - Sáu ở miền Bắc và mỗi cơn giông đầu mùa vẫn thường có hàng chục nghìn tia sét sinh ra. Mỗi năm, Việt Nam hứng 2 triệu tia sét. Trên một diện tích rộng, số lượng tia sét có thể rất lớn.

Chẳng hạn, chiều tối ngày 19/5, ở khu vực Nam Định, Thái Bình, Hà Nam có khoảng 100.000 tia sét; trong số đó, gần 32.000 tia sét đánh xuống đất, nghĩa là cứ 10 phút thì có khoảng 800-3.000 tia sét đánh xuống. Tương tự, ở Yên Bái, chỉ trong một giờ đồng hồ, có hơn 9.000 tia sét, trong đó gần 3.000 tia sét đánh xuống đất, trung bình là gần 500 tia sét/10 phút.

Như vậy, số lượng tia sét ở Hà Nội (450-470 tia sét/10 phút) là bình thường khi so sánh với hai đợt trên.

Bên cạnh đó, không phải tất cả hơn 7.000 tia sét dội xuống Hà Nội sáng nay đều có cường độ lớn. Có những tia sét có cường độ nhỏ, nhưng máy móc quan trắc cũng ghi nhận được. Cường độ sét khác nhau sẽ gây ảnh hưởng khác nhau đến cơ sở hạ tầng, lưới điện, con người. Do vậy, cần thêm thời gian để tính toán số lượng tia sét có thể gây thiệt hại.

Dự báo, miền Bắc tiếp tục mưa giông diện rộng trong một - hai ngày tới. Người dân cần đề phòng sét, mưa đá, lũ quét và sạt lở đất. Từ ngày 7/6, mưa giông giảm dần, chỉ còn cục bộ ở một số nơi.

Mỗi ngày, trên thế giới ghi nhận 8 triệu cú sét đánh, tức gần 100 cú sét đánh mỗi giây. Vào bất kỳ thời điểm nào cũng có khoảng 2.000 cơn giông đang diễn ra.

Độ ẩm và khí nóng rất quan trọng đối với các cơn giông. Vì biến đổi khí hậu, nhiệt độ toàn cầu đang tăng lên, dẫn tới không khí ấm hơn, giữ ẩm nhiều hơn. Mỗi khi nhiệt độ tăng 1^oC thì độ ẩm trong không khí sẽ tăng khoảng 7%. Điều này làm cho khả năng xảy ra giông cao hơn, dẫn đến nhiều cơn giông dữ dội hơn và nhiều sấm sét hơn.

Một nghiên cứu trên tạp chí Sciencecho thấy, khi nhiệt độ tăng thêm 1^oC thì hoạt động của sét trong các cơn giông cũng tăng lên 12%.

Theo các báo cáo của UNEP, nhiệt độ của Trái đất đang tăng lên với tốc độ 'chưa từng có' - cứ một thập kỷ lại tăng 0,2^oC. Có nghĩa là đến cuối thế kỷ này, Trái đất có nguy cơ tăng thêm 2,5 - 2,9^oC so với mức tiền công nghiệp, vượt xa các giới hạn then chốt.

Điều này sẽ kéo theo nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan và biến đổi môi trường sống của các loài động, thực vật, con người trên khắp hành tinh.