Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Nông nghiệp Công nghệ cao TPHCM đã nghiên cứu thành công quy trình bảo quản mãng cầu dai (na) bằng dung dịch chitosan 2%, kết hợp Zeolite/Cu2+, giúp tăng thời hạn bảo quản lên 1,5 - 2 lần so với phương pháp thông thường.
Mãng cầu dai được trồng trên khắp cả nước, tập trung nhiều ở nhiều ở vùng Đông Nam Bộ và các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Đây còn là loại trái cây đặc sản của vùng đất Tây Ninh. Hiện nay, mãng cầu dai vẫn chủ yếu được tiêu thụ tại thị trường trong nước, còn ít được xuất khẩu, mặc dù thị trường ngoài nước có nhu cầu.
Các công ty thu mua mãng cầu dai để xuất khẩu đều gặp khó khăn trong khâu bảo quản, do loại quả này có đặc tính chín nhanh sau thu hoạch. Nếu chỉ dùng bao xốp bảo quản trước khi cho vào thùng carton thì không ức chế được ethylene nội sinh sinh ra từ quả mãng cầu dai sau thu hoạch nên quá trình chín diễn ra rất nhanh (chỉ sau 2 ngày, trái bắt đầu có hiện tượng hư hỏng), dẫn đến tỷ lệ hư hỏng, hao hụt lớn.
Trước thực tế đó, nhóm tác giả Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Nông nghiệp Công nghệ cao TPHCM đã nghiên cứu quy trình bảo quản mãng cầu dai bằng dung dịch chitosan 2%, Zeolite/Cu2+.
Chitosan đã được chứng minh có các hoạt tính sinh học khác nhau như kháng oxy hóa, giảm cholesterol, kháng khuẩn, kháng nấm,... Các chức năng này kết hợp với tính không độc, tương thích sinh học cao và phân hủy tự nhiên đã làm nó trở thành một polymer có tiềm năng ứng dụng lớn trong bảo quản thực phẩm, trái cây tươi,… Zeolite là một vật liệu khoáng vô cơ có thành phần là aluminosilicat. Nhờ cấu trúc tinh thể rỗng, Zeolit có khả năng hấp phụ và chọn lọc cao nên được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như sản xuất nước giải khát, loại bỏ kim loại nặng và các chất độc hại khác trong thực phẩm bổ sung, ứng dụng bao gói sản phẩm, bảo quản nông sản,…
Theo quy trình, mãng cầu sau khi thu hoạch được rửa sạch rồi xử lý bằng cách nhúng vào dung dịch chitosan 2% trong khoảng 1 phút và làm ráo nước bằng quạt công nghiệp trong vòng 30 phút. Sau đó, đóng gói mãng cầu trong lưới xốp và xếp vào các thùng carton để hạn chế va chạm trong quá trình vận chuyển. 6 gói zeolite/Cu2+ (5g/gói) được đặt ở các góc thùng, sau đó bảo quản thùng trong kho lạnh ở nhiệt độ 10 ± 1°C, độ ẩm không khí 80 ± 5% (xuất khẩu) hoặc nhiệt độ phòng 30 ± 2°C, độ ẩm không khí 80 ± 5% (thị trường nội địa).
Đối với mãng cầu bảo quản ở 10oC sẽ, thời hạn bảo quản kéo dài 12 ngày, thích hợp với việc vận chuyển xa. Mãng cầu bảo quản tại nhiệt độ 30oC tiêu thụ trong nước, tại các siêu thị, có thời hạn bảo quản 5 ngày.
Quy trình này khi áp dụng tại Công ty TNHH MTV Nam Trạng cho kết quả ở 30± 2°C, độ ẩm không khí 80 ± 5%, có thời hạn bảo quản 5 ngày, cao hơn so với quy trình bảo quản bằng bao xốp mà công ty đang áp dụng. Trái sáng màu, có mùi thơm tự nhiên.
Theo nhóm nghiên cứu, khi áp dụng công nghệ này, chi phí tăng lên 242,2 đồng/kg, nhưng giúp tăng thời gian bảo quản mãng cầu lên 1,5-2 lần so với bảo quản bằng phương pháp thông thường. Đặc biệt, bảo quản bằng chitosan kết hợp zeolite/Cu2+ không ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng và môi trường xung quanh; đồng thời giảm thất thoát sau thu hoạch, thuận tiện cho vận chuyển trong nước và xuất khẩu, hạn chế sử dụng hóa chất độc hại.