Xã hội hóa đầu tư cho khoa học: Đầu tư nghiên cứu phát triển của khu vực tư nhân xấp xỉ nhà nước

Đó là thông tin được Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh đưa ra trong phiên trả lời chất vấn của các Bộ trưởng, trưởng ngành tại Phiên họp thứ 36 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) ngày 15/8/2019.

Tại phiên họp, trả lời chất vấn của đại biểu Hoàng Đức Thắng (đoàn đại biểu tỉnh Quảng Trị) về tỉ lệ chi ngân sách cho KH&CN còn thấp và giải pháp tăng đầu tư cho KH&CN, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho biết, ngành KH&CN phải tính toán chi tiêu sao cho hiệu quả nhất đồng thời thúc đẩy, huy động nguồn lực xã hội cho KH&CN. Kết quả đáng mừng là chi cho nghiên cứu phát triển của khu vực tư nhân tăng nhanh rõ rệt. Cụ thể, khoản trích lập quỹ KH&CN của khu vực tư nhân “đạt 3350 tỉ trích lập và con số thực hiện là 2200 tỉ”, chưa kể vốn đối ứng trong các chương trình nghiên cứu khác. Như vậy, khoản trích lập quỹ KH&CN của các doanh nghiệp, tập đoàn cũng tương đương với khoản chi của ngân sách cho các chương trình nhiệm vụ quốc gia – vào khoảng 3000 tỉ. Nếu như cơ cấu đầu tư cho KH&CN giữa tư nhân và xã hội trước đây là nhà nước 70%, xã hội 30% thì nay là 52/48. Con số thống kê của ngành thuế cũng cho thấy, trong giai đoạn từ 2011 đến 2018, các doanh nghiệp, tập đoàn trích lập quỹ cho KH&CN lên tới 19.000 tỉ đồng.

Bộ trưởng đánh giá, những con số đó cho thấy sự quan tâm rõ rệt đối với hoạt động nghiên cứu phát triển trong khu vực tư nhân. Đây cũng là kết quả của hàng loạt chính sách mà Chính phủ và các bộ ngành đã triển khai, nhằm thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư cho KH&CN và đổi mới sáng tạo trong thời gian qua.

Tại phiên họp, Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cũng đánh giá “hành lang pháp lý về KHCN và đổi mới sáng tạo đang ngày càng hoàn thiện”, “kinh phí ngoài ngân sách đầu tư cho hoạt động KHCN có xu hướng tăng”.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu bế mạc Phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Nguồn: Quochoi.vn

Bộ trưởng, chủ nhiệm văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cũng đã báo cáo tình hình thực hiện công tác năm 2019 và nội dung liên quan đến thực hiện các Nghị quyết, Kết luận của UBTVQH về giám sát chuyên đề. Trong đó, lĩnh vực KH&CN được đánh giá là có nhiều chuyển biến, trong đó đáng chú ý là hệ sinh thái khởi nghiệp đang dần hình thành, phát triển và nhiều DN lớn chuyển hướng đầu tư cho KHCN. “Nhiều doanh nghiệp, tập đoàn hàng đầu của Việt Nam như Viettel, VNPT, Vingroup, TH, Thaco... đang chuyển hướng tích cực đầu tư lớn cho nghiên cứu và phát triển công nghệ, khởi nghiệp, sáng tạo, thành lập viện nghiên cứu, trường đại học của doanh nghiệp”, ông Mai Tiến Dũng nói.

Tuy nhiên, về phía đầu tư công, nhìn chung chi ngân sách nhà nước cho KH&CN cho đến nay vẫn chưa khi nào đạt kỳ vọng cập tới con số 2%. Gần đây, báo cáo tổng kết hoạt động ngành KH&CN năm 2018 cho thấy, chi ngân sách nhà nước cho KH&CN mới chiếm khoảng 1,35 đến 1,52% tổng chi ngân sách nhà nước (chưa kể chi cho an ninh – quốc phòng và dự phòng).