Bánh nhãn là một trong những đặc sản tại vùng quê Hải Hậu, bánh nhãn đã được nhiều người biết đến như một món ăn, món quà vô cùng ý nghĩa. Sản phẩm Bánh Nhãn ở đây đã có từ rất lâu đời được chuyền lại từ đời cha đến đến con, cứ như thế được lưu giữ và phát triển đến bây giờ.
Hiện nay, bánh nhãn Hải Hậu được làm phổ biến tại các hộ gia đình ở thị trấn Yên Định (Hải Hậu) và một vài hộ ở các xã xung quanh như Hải Bắc, Đông Biên... Số lượng hộ sản xuất thường xuyên hơn khoảng 110 hộ/cơ sở, vào dịp tết số lượng người sản xuất sẽ tăng lên đáng kể. Trong đó bánh nhãn được sản xuất nhiều nhất ở các khu phố xung quanh thị trấn Yên Định. Nơi đây cũng đã được công nhận là làng nghề truyền thống từ năm 2012.Trong những năm vừa qua, thực trạng phát triển sản xuất cho sản phẩm còn gặp nhiều thách thức về danh tiếng và thương hiệu của sản phẩm.Trên thị trường vẫn còn có nhiều sản phẩm bánh thương mại dưới tên gọi “Bánh nhãn Hải Hậu” nhưng nguồn gốc, cơ sở sản xuất lại là các địa phương khác như Nghĩa Hưng, Thành phố Nam Định, Hà Nội… Ngay trên địa bàn huyện Hải Hậu, nhiều cơ sở đã tiến hành sản xuất bánh nhãn bằng máy, không còn giữ được bản sắc và chất lượng truyền thống. Ngoài ra, một số địa phương khác cũng có bánh nhãn như Thanh Hóa, sản phẩm của địa phương này thương làm từ gạo tẻ, thay vì gạo nếp như Hải Hậu. Do vậy việc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận (NHCN) “Bánh nhãn Hải Hậu” cho sản phẩm bánh nhãn, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định là cần thiết và là giải pháp quan trọng nhằm nâng cao danh tiếng, quảng bá phát triển sản phẩm, xây dựng hệ thống phân phối gắn với chuỗi cung ứng đặc sản vùng miền bảo tồn giá trị văn hóa, từ đó góp phần nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm, phát triển du lịch làng nghề gắn với xây dựng nông thôn mới.
Trước tình hình đó, năm 2018, Sở KH&CN đã hỗ trợ thực hiện dự án “Tạo lập, quản lý và phát triển NHCN “Bánh nhãn Hải Hậu” cho sản phẩm bánh nhãn của huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định” với mục tiêu: Tạo lập và quản lý NHCN “Bánh nhãn Hải Hậu” cho sản phẩm bánh nhãn của huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định nhằm nâng cao danh tiếng, nâng cao chất lượng, quảng bá và thương mại sản phẩm, góp phần nâng cao thu nhập, tạo sinh kế bền vững cho người dân.
Qua 2 năm triển khai thực hiện, đến nay, Dự án cơ bản đã đạt được những mục tiêu đề ra.Trong đó, nhãn hiệu chứng nhận Bánh nhãn Hải Hậu đã được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký Nhãn hiệu chứng nhận số 337121 (theo Quyết định số 103431/QĐ-SHTT ngày 19/11/2019); Hệ thống và mô hình quản lý và sử dụng NHCN “Bánh nhãn Hải Hậu” đã đưa vào vận hành thử; Các phương tiện quảng bá, phát triển thương mại cho sản phẩm bánh nhãn mang NHCN “Bánh nhãn Hải Hậu” theo chuỗi giá trị cũng được xây dựng.
Đi kèm theo đó là hệ thống các văn bản, tài liệu liên quan đến quản lý, sử dụng nhãn hiệu chứng nhận: các quy trình kỹ thuật về lựa chọn nguyên liệu, quy trình chế biến, đóng gói, bảo quản sản phẩm; bộ tiêu chuẩn sản phẩm bánh nhãn làm cơ sở cho việc chứng nhận; hệ thống tem nhãn, bao bì sản phẩm; phương tiện, tài liệu quảng bá, tuyên truyền về nhãn hiệu chứng nhận Bánh nhãn Hải Hậu; Quy chế quản lý và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận; Quy chế cấp, gia hạn, thu hồi Giấy phép sử dụng nhãn hiệu chứng nhận; Quy chế cấp và sử dụng tem mang nhãn hiệu chứng nhận...
Tuy nhiên, nhãn hiệu chứng nhận Bánh nhãn Hải Hậu được bảo hộ mới chỉ là bước khởi đầu. Việc quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận Bánh nhãn Hải Hậu mới là quan trọng và là cả một quá trình lâu dài rất cần sự quan tâm, giúp đỡ của các cấp, các ngành cùng sự tham gia, hưởng ứng, đóng góp của các doanh nghiệp, của người dân, có như vậy mới khai thác và phát huy được hiệu quả. Các ngành và UBND huyện Hải Hậu cần quan tâm hơn nữa đến việc quản lý nguồn nguyên liệu, kiểm soát chất lượng sản phẩm; có cơ chế hỗ trợ, khuyến khích đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, thông tin tuyên truyền, quảng bá sản phẩm trên các phương tiện thông tin đại chúng, Internet... Đồng thời tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, phát hiện, xử lý các trường hợp vi phạm các quy định về sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu chứng nhận Bánh nhãn Hải Hậu.
Đặc biệt, các doanh nghiệp, các đơn vị sản xuất, kinh doanh Bánh nhãn Hải Hậu là yếu tố quan trọng quyết định thành công hay không thành công, uy tín được nâng lên hay mất đi trong việc xây dựng và phát triển thương hiệu cho Bánh nhãn Hải Hậu. Cần xác định việc khai thác sử dụng nhãn hiệu chứng nhận là chiến lược lâu dài, là tài sản trí tuệ, gắn liền với sự phát triển của doanh nghiệp. Vì vậy, không nên vì cái lợi trước mắt mà sử dụng nguyên liệu không đảm bảo, không đưa ra thị trường tiêu thụ những sản phẩm không đảm bảo chất lượng... Đồng thời tuân thủ nghiêm ngặt và đầy đủ các quy định liên quan đến việc sử dụng nhãn hiệu chứng nhận, tăng cường các hoạt động thông tin nhằm quảng bá sản phẩm... để từ đó không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng sức cạnh tranh trên thị trường./.