Lạng Sơn: Cây dược liệu bảy lá một hoa - Triển vọng nâng cao thu nhập

Bảy lá một hoa còn gọi là Thất diệp nhất chi hoa là cây thuốc rất quý, hiếm nằm trong sách đỏ Việt Nam. Hiện chỉ còn có ở một vài khu rừng nguyên sinh, vùng núi cao các tỉnh miền núi như: Cao Bằng, Lai Châu, Lào Cai, Nghệ An… Tại Lạng Sơn cây bảy lá một hoa phân bố ở vùng núi cao Mẫu Sơn. Tuy nhiên do khai thác quá mức nên đến nay loại cây này chỉ còn rất ít trong những khu rừng nguyên sinh.

Trong dân gian bảy lá một hoa được sử dụng làm thuốc thanh nhiệt giải độc khi bị rắn độc cắn, trị sốt rét, ho lao, ho lâu ngày, hen suyễn, mụn nhọt. Theo y dược hiện đại, dược liệu bảy lá một hoa có hoạt tính dược lý tốt đối với nhiều loại bệnh như: ung thư, Alzheimer, nấm, nhiễm khuẩn, kích thích miễn dịch…

Do có giá trị cao trong việc phòng, trị bệnh, nhu cầu sử dụng cây bảy lá một hoa là thuốc ngày càng tăng cao. Hiện nay, mỗi kg thân rễ bảy lá một hoa có giá khoảng 2,5 triệu đồng/1kg với diện tích 1 ha thì nguồn thu nhập lên đến hàng tỷ đồng. Giá thành cao nên người dân chỉ chú trọng vào khai thác khiến cho số lượng cây trong rừng tự nhiên ngày càng cạn kiệt.

Ông Nguyễn Mạnh Tường, Phó Giám đốc Trung tâm ứng dụng phát triển KH&CN và đo lường, chất lượng sản phẩm cho biết: Để giải bài toán suy kiệt nguồn dược liệu thì cần phát triển theo hướng trồng trọt. Bảy lá một hoa là loài cây sống lâu năm dưới tán rừng, cây ưa bóng, ưa ẩm, sinh trưởng tốt và thích nghi với điều kiện nhiệt độ lạnh ở vùng núi cao, chịu được băng giá nên Lạng Sơn là vùng có tiềm năng phát triển cây dược liệu này. Từ thực tế đó, năm 2017, Trung tâm đã bắt tay vào nghiên cứu và trồng thử nghiệm. Mục tiêu nhằm xây dựng mô hình ứng dụng tiến bộ KH&CN vào sản xuất cây bảy lá một hoa và tạo vùng sản xuất dược liệu tại Lạng Sơn. Tiếp nhận và chuyển giao các quy trình kỹ thuật nhân giống, trồng, chăm sóc, thu hoạch và sơ chế sản phẩm dược liệu bảy lá một hoa; xây dựng các mô hình lưu giữ cây giống gốc, nghiên cứu phương pháp tăng năng suất, từ đó từng bước phổ biến cho người dân các khu vực có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp.

Bước đầu triển khai, Trung tâm đã học tập, tiếp nhận quy trình công nghệ nhân giống và chăm sóc cây bảy lá một hoa do Viện nghiên cứu và phát triển vùng thuộc Bộ KH&CN chuyển giao. Cùng đó, năm 2017 trung tâm trồng thử nghiệm 1.000 cây giống, 4.000 chồi mầm và gieo 6 kg hạt bảy lá một hoa tại vườn ươm, vườn nhân giống để xây dựng mô hình sản xuất cây giống với quy mô 50.000 cây/năm.

Đặc biệt, Trung tâm đã chuyển giao công nghệ và xây dựng được 3 mô hình vườn trồng cây dược liệu bảy lá một hoa dưới tán rừng với quy mô 5 ha tại vùng núi cao Mẫu Sơn các huyện Cao Lộc, Lộc Bình. Đến nay, đã có 5.780 cây đạt 3 năm tuổi, 10.000 cây 1 năm tuổi. Kiểm tra hàng năm, các cây đều sinh trưởng và phát triển tốt, phù hợp với tập quán chăm sóc của người dân các dân tộc trên vùng núi cao Mẫu Sơn.

So với các cây trồng khác thì cây bảy lá một hoa luôn có đầu ra ổn định, cùng đó, cây trồng càng lâu năm thì càng có giá trị. Chính vì vậy, phát triển cây dược liệu bảy lá một hoa góp phần cung cấp nguyên liệu để sản xuất thảo dược, phục vụ chăm sóc sức khỏe của người dân trong nước, hướng đến xuất khẩu. Đây cũng là giải pháp tích cực giải quyết việc làm, tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho người dân vùng núi cao Lạng Sơn.

(Sở KH&CN Lạng Sơn)