Hải Dương thử nghiệm thành công giống lúa thuần BQ ngắn ngày

Năm 2016, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học (Sở KH&CN Hải Dương) thực hiện đề tài “Xây dựng mô hình sản xuất thử nghiệm giống lúa thuần BQ ngắn ngày có năng suất, chất lượng trên địa bàn tỉnh Hải Dương” với diện tích 40 ha trên địa bàn xã Hồng Thái (huyện Ninh Giang) và xã Chi Lăng Nam (huyện Thanh Miện) để bổ sung vào tập đoàn lúa năng suất, chất lượng của tỉnh.

Để các hộ tham gia mô hình thực hiện đúng quy trình kỹ thuật, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học đã tổ chức 4 lớp tập huấnvới thời lượng 1/2 ngày/lớp tại 2 xã tham gia đề tài trong vụ chiêm xuân và mùa, có khoảng 320 lượt hộ nông dân tham gia nhằm hướng dẫn bà con nông dân nắm bắt về nguồn gốc, đặc điểm chính của giống lúa BQ và kỹ thuật canh tác giống mới áp dụng nghiêm ngặt theo hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật cũng như tài liệu hướng dẫn được cấp phát. Nông dân tham gia mô hình tham dự lớp tập huấn với ý thức tổ chức tốt, ham học hỏi, mạnh dạn, sôi nổi thảo luận và đưa ra những đề xuất giải pháp tốt cho từng nội dung, biện pháp kỹ thuật.

Trong vụ chiêm Xuân 2016 giống lúa thuần BQ đẻ nhánh tương đương giống lúa đối chứng Thiên ưu 8.Thời gian sinh trưởng của giống lúa BQ ngắn hơn đối chứng Thiên ưu 8 là 2-3 ngày, hoàn toàn không thấy bệnh bạc lá xuất hiện và gây hại trên giống BQ tại các điểm xây dựng mô hình.Vào thời kỳ lúa đẻ nhánh thời tiết liên tục có mưa nhỏ, độ ẩm cao là điều kiện thuận lợi cho nấm bệnh đạo ôn xuất hiện và gây hại trên một số giống lúanhưng qua theo dõi cho thấy giống lúa BQ và đối chứng Thiên Ưu 8 đều bị nhiễm rất nhẹ bệnh đạo ôn và khô vằn, khả năng chống đổ tốt, với rầy nâu gây hại giống BQ nhiễm nhẹ giống Thiên Ưu 8 bị. Khả năng đẻ nhánh và số bông hữu hiệu trên khóm của giống lúa BQ là tương đương với Thiên ưu 8. Tuy nhiên tổng số hạt trên bông và số hạt chắc trên bông của giống lúa BQ đều cao hơn giống lúa đối chứng Thiên Ưu 8. Năng suất lý thuyết và năng suất thực thu của giống lúa thuần BQ cao hơn giống Thiên Ưu 8 từ 2-3 tạ/ha ở cả 2 điểm triển khai.

Theo Trung tâm Khảo kiểm nghiệm giống, sản phẩm cây trồng Quốc gia thì giống lúa thuần BQ có hàm lượng Amylose thấp nhất nên cơm mềm hơn giống BC và Thiên Ưu 8 và đánh giá bằng cảm quan ăn thử thấy cơm BQ thơm nhẹ, vị đậm, cơm để nguội vẫn dẻo, tỷ lệ xay xát cao. Cả hai mô hình gieo cấy giống lúa thuần BQ và Thiên Ưu 8 thì mô hình sản xuất giống thuần BQ thu hiệu quả kinh tế là cao nhất đạt 19.044.000 đồng/ha tại xã Chi Lăng Nam (huyện Thanh Miện) và cao hơn mô hình sản xuất giống lúa thuần Thiên Ưu 8 là 5.000.000 đồng/ha vì thóc Thiên Ưu 8 chỉ bán được giá 5.500 đồng/kg còn thóc BQ bán được giá 6.000-6.200 đồng/kg. Hai mô hình gieo cấy giống lúa thuần BQ và BC 15 trong vụ mùa năm 2016 cho giá giống thương phẩm cả 2 giống đều tăng so với vụ chiêm xuân đặc biệt giống lúa BQ Công ty Cổ phần Giống Thái Bình phối kết hợp với Viện Nghiên cứu hợp tác khoa học Châu Á Thái bình Dương thu mua thóc BQ nhưng hầu hết bà con nông dân không có nhu cầu bán. Mô hình sản xuất giống thuần BQ thu hiệu quả kinh tế là cao nhất đạt 18.828.000 đồng/ha tại xã Chi Lăng Nam (huyện Thanh Miện) và cao hơn mô hình sản xuất giống lúa thuần BC15 hơn 3.500.000 đồng/ha vì giá thóc bán giống lúa BQ cao hơn giống BC 15 là 500 đồng/kg.

Vụ mùa năm 2016, giống lúa BQ cho cây lúa phát triển khỏe mạnh, đẻ nhánh khỏe, tập trung, tỷ lệ bông hữu hiệu cao, lúa chín nhanh hơn 2 ngày, hạt thóc vàng sáng. Về khả năng chống chịu sâu bệnh và điều kiện ngoại cảnh thân và lá lúa cứng nên có khả năng chống đổ tốt, nhiễm sâu bệnh nhẹ hơn. Tuy nhiên mức độ nhiễm bệnh khô vằn, bạc lá nặng hơn. Khi gieo cấy với mật độ càng cao thì chiều cao cây lúa, số bông/khóm và tỷ lệ bông hữu hiệu càng giảm đi. Số bông/m², tỷ lệ lép của giống cũng tăng khi tăng mật độ cấy trên cùng nền bón phân. Tỷ lệ lép của giống cũng cao nhất mật độ cấy 50 khóm/m² trong cả 2 điểm triển khai.

Đánh giá tổng số hạt chắc/bông cho thấygiống lúa BQ có số hạtchắc/bông cao nhất mật độ cấy 25 khóm/m² ở tất cả các điểm trong điều kiện vụ xuânnhưng năng suất chỉ đạt 70,69 - 71,49 tạ/ha. Cấy ở mật độ 50 khóm/m² thì khả năng đẻ nhánh giảm, số bông hữu hiệu và số hạt/bông giảm, năng suất không cao. Mật độ cấy 40 khóm/m² cây lúa khỏe mạnh, số bông hữu hiệu cao, bông to, hạt chắc mẩy năng suất cao nhất ở cả 2 điểm triển khai. Trong vụ xuân mật độ cấy hợp lý là 40 khóm/m² hoặc sử dụng máy cấy với mật độ cấy 30 khóm/m² đồng ruộng thông thoáng, ít sâu bệnh gây hại.Trong điều kiện thời tiết vụ mùa khi gieo cấy với mật độ càng cao thì chiều cao cây lúa, số bông/khóm và tỷ lệ bông hữu hiệu càng giảm đi. Mật độ cao thì khả năng nhiễm sâu bệnh và chống đổ cũng kém hơn.

Giống lúa BQ có số hạtchắc/bông cao nhất mật độ cấy 25 khóm/m² ở cả 2 điểm trong điều kiện vụ mùa nhưng năng suất chỉ đạt 64,91 tạ/ha (xã Chi Lăng Nam) và 65,17 tạ/ha (xã Hồng Thái). Cấy ở mật độ 40 khóm/m² số bông hữu hiệu cao, bông to, hạt chắc mẩy năng suất cao nhất ở cả 2 điểm triển khai. Sau đó là đến năng suất cấy mật độ cấy máy 30 khóm/m². Trong vụ mùa mật độ cấy hợp lý là 40 khóm/m² sau đó là mật độ 30 khóm/m². Khi mật độ cấy càng tăng thì chiều cao cây, tỷ lệ bông hữu hiệu càng giảm, thời gian sinh trưởng không phụ thuộc vào mật độ gieo cấy. Mức độ nhiễm sâu bệnh hại cũng tăng, mức độ nhiễm sâu bệnh tăng, khả năng chống đổ giảm đặc biệt. Khi mật độ gieo tăng từ 60-70-80 khóm/m² thì năng suất tăng tỷ lệ thuận và đạt cao nhất tương ứng với mật độ gieo thẳng 80 khóm/m² và cây lúa sinh trưởng phát triển tốt. Khi mật độ tiếp tục tăng 90-100 khóm/m² thì năng suất lại giảm dần. Trong vụ chiêm xuân mật độ gieo thẳng đạt năng suất tối đa là 70-80 khóm/m².

Kết quả theo dõi giống lúa BQ phù hợp với điều kiện sinh thái, điều kiện canh tác tại các địa phương thực hiện. Giống có nhiều ưu điểm nổi bật phù hợp với điều diện sản xuất tại tỉnh Hải Dương: cứng cây, chống đổ tốt, cơm có mùi thơm nhẹ, vị đậm, cơm để nguội vẫn dẻo, tỷ lệ say xát cao, thời gian sinh trưởng ngắn hơn Thiên Ưu 8 và BC15 là 2-5 ngày, năng suất cao hơn đối chứng Thiên Ưu 8 là 2-3 tạ/ha trong vụ xuân và tương đương giống đối chứng BC 15 trong vụ mùa. Giống lúa BQ cao hơn đối chứng Thiên Ưu 8 trong vụ xuân là 5.000.000 đồng/ha, cao hơn đối chứng BC 15 trong vụ mùa là 3.5000.000 đồng/ha.