Theo Ngân hàng Thế giới (WB), Chỉ số Vốn Con người (Human Capital Index - HCI) 2020 của Việt Nam tiếp tục tăng và cao hơn mức trung bình của các nước có cùng mức thu nhập, mặc dù mức chi tiêu công cho y tế, giáo dục và bảo trợ xã hội thấp hơn.


Dịch bệnh đã gây ra sự gián đoạn đáng kể đối với các dịch vụ y tế thiết yếu cho phụ nữ và trẻ em, và nhiều trẻ em đã bị lỡ các mũi tiêm chủng quan trọng. Ảnh: M&M Photo Tours Blog.

Cụ thể, theo báo cáo mới đây, từ năm 2010 đến năm 2020, chỉ số Vốn Con người của Việt Nam tăng từ 0,66 lên 0,69. Nói cách khác, một đứa trẻ sinh ra ở Việt Nam sẽ đạt được 69% tiềm năng vốn con người nếu đứa trẻ đó được tiếp cận giáo dục và y tế đầy đủ. Chỉ số này cao hơn mức 56% của các quốc gia có cùng mức thu nhập.

Trong các thành phần chính tạo nên chỉ số này, ở thành phần Sinh tồn, 98/100 trẻ em sinh ra ở Việt Nam sống được đến 5 tuổi, 87% trẻ 15 tuổi sẽ sống đến năm 60 tuổi. Ở thành phần Trường học, một đứa trẻ Việt Nam bắt đầu đi học từ năm 4 tuổi có thể hoàn thành 12,9 năm học lúc 18 tuổi, và khi quy đổi sang chất lượng học, số năm học thực chất sẽ giảm xuống chỉ còn 10,7 năm.

Dù vậy, ở thành phần Sức khỏe, tỷ lệ trẻ thấp còi và có nguy cơ bị hạn chế về nhận thức và thể chất của nước ta vẫn tương đối cao (24/100 trẻ em bị suy dinh dưỡng thể thấp còi, đặc biệt phổ biến tại các dân tộc thiểu số). Đây là một thách thức cho Việt Nam trong việc cải thiện chỉ số HCI.

Bảng so sánh chỉ số HCI theo giới và nhóm kinh tế - xã hội.

Ngoài ra, các chỉ số thành phần tạo nên HCI ở trẻ em gái đều cao hơn so với trẻ em trai, trừ chỉ số sống sót đến năm 5 tuổi. Song kết quả này lại không đồng nghĩa với sự gia tăng cơ hội bình đẳng trên thị trường lao động: tỷ lệ việc làm bình quân của nữ giới thấp hơn 20% với nam giới. Tỷ lệ HCI giữa 20% dân số giàu nhất và nghèo nhất ở Việt Nam là 1,47; trong khi tỷ lệ trung bình toàn cầu là 1,35.

Chỉ số Vốn Con người thời gian qua tiếp tục tăng cho thấy nỗ lực của nước ta trong việc cải thiện các vấn đề về sức khỏe và giáo dục. Tuy nhiên, những tiến bộ này đang gặp rủi ro do sự lây lan của đại dịch Covid-19.

"Đại dịch gây rủi ro đối với thành tựu xây dựng nguồn nhân lực của cả thập kỷ, bao gồm những cải thiện về sức khỏe, tỷ lệ sống sót, tỷ lệ đi học, và giảm thấp còi. Đại dịch gây ảnh hưởng về mặt kinh tế đối với phụ nữ và những gia đình khó khăn, khiến nhiều người rơi vào cảnh không còn cái ăn và đói khổ”, Chủ tịch Nhóm Ngân hàng Thế giới David Malpass cho biết, “Trong bối cảnh các quốc gia đang nỗ lực thiết lập nền tảng cho sự phục hồi và tăng trưởng bền vững, bảo vệ và đầu tư cho con người là công việc đóng vai trò sống còn.”