Giá kháng sinh giảm, hàng triệu người tránh được nguy cơ mắc bệnh lao

Một thỏa thuận mới đây giữa Quỹ Toàn cầu phòng, chống AIDS, Lao và Sốt rét và Công ty dược phẩm Sanofi đảm bảo giảm 66% chi phí Rifapentine, kháng sinh ngăn lao tiềm ẩn phát triển.

Theo báo cáo mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh lao là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do bệnh truyền nhiễm trên toàn thế giới, giết chết 1,5 triệu người mỗi năm. Ước tính có khoảng 1,7 tỷ người, một phần tư dân số thế giới, bị nhiễm lao nhưng không có triệu chứng và không truyền nhiễm, còn gọi là lao tiềm ẩn. Hầu hết những người này không biết họ bị nhiễm bệnh.

Nếu không điều trị, 5% đến 10% số người mắc bệnh lao tiềm ẩn - lên tới 170 triệu người trên toàn cầu - sẽ phát bệnh, và bệnh lao có thể truyền từ người này sang người khác.

Việc giảm giá thuốc kháng sinh Rifapentine được đàm phán giữa Unitaid (Quỹ toàn cầu chống bệnh Aids, Lao và Sốt rét) và Công ty dược phẩm Sanofi trên cơ sở số lượng mua thuốc lớn. Mức giá mới đồng nghĩa với việc 100 quốc gia thu nhập thấp và trung bình có thể tiếp cận được loại thuốc này.

Giám đốc điều hành của Unitaid, Lelio Marmora, cho biết phòng ngừa hiệu quả sẽ là một công cụ thay đổi cục diện trong việc loại bỏ bệnh lao. Rifapentine có sẵn từ năm 2017, những chỉ dành cho những người có thể chi trả được và cho đến bây giờ vẫn có mức giá rất khó tiếp cận với các nước đang phát triển. "Thỏa thuận này sẽ giúp chuyển đổi các cam kết chính trị sang hành động hữu hình", ông nói.

Giá cả của thuốc hiện đang là vấn đề ảnh hưởng đến các quốc gia trên toàn thế giới. Tháng trước, các nhà tài trợ đã cam kết hơn 14 tỷ USD tài trợ bổ sung cho Unitaid trong ba năm tới, số tiền lớn nhất từng được huy động cho một tổ chức y tế đa phương. Nhưng nhu cầu hỗ trợ y tế trên khắp thế giới cũng đang tăng lên.

Ngày nay, chỉ có 1,8 triệu người đang điều trị dự phòng bệnh lao. Năm ngoái tại Liên Hợp Quốc, các nguyên thủ quốc gia đã đồng ý mục tiêu nâng con số này lên 30 triệu người vào năm 2022. Mục tiêu này có vẻ khả thi hơn khi theo thỏa thuận mới, giá của một liệu trình Rifapentine kéo dài ba tháng sẽ giảm từ khoảng 45 bảng Anh (35 USD) xuống còn 15 USD đối với dịch vụ sức khỏe công cộng ở các nước nghèo.

Peter Sands, Giám đốc điều hành Unitaid, cho biết việc cho phép mọi người tiếp cận điều trị sẽ có hiệu quả hai mặt, giữ cho họ khỏe mạnh và do đó họ có thể "giúp xây dựng các cộng đồng thịnh vượng và ổn định hơn".

Những người nhiễm HIV có khả năng bị ảnh hưởng bởi bệnh lao cao gấp 37 lần. Cho đến nay, điều trị dự phòng mất từ 6 đến 36 tháng. Sử dụng Rifapentine rút ngắn việc chăm sóc xuống còn 12 liều hàng tuần, kết hợp với một loại thuốc khác là Isoniazid. Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng với các liệu trình ngắn gọn hơn, bệnh nhân có nhiều khả năng tham gia đầy đủ hơn.

WHO khuyến cáo phương pháp điều trị này cho những người nhiễm HIV và những người ở mọi lứa tuổi đã tiếp xúc, ví dụ như sống trong cùng một gia đình, với các trường hợp mắc bệnh lao được xác nhận.

Một bước phát triển khác trong đối phó với bệnh lao được công bố trong tuần này là một phương pháp điều trị mới, tên gọi BPal, cho những người bị lao siêu kháng thuốc (XDR-TB), tức chỉ phản ứng với rất ít các loại thuốc. Đến nay đã có 92 quốc gia báo cáo có các ca bệnh này.

Thuốc điều trị lao siêu kháng thuốc mới, Pretomanid, gần đây đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ chấp thuận cho liệu trình kéo dài sáu tháng. Phương pháp điều trị mới BPal, kết hợp Pretomanid với hai loại thuốc khác là bedaquiline và Linezolid, giúp giảm thời gian cần thiết để điều trị bệnh lao siêu kháng thuốc và cũng hiệu quả hơn. Các phương pháp điều trị trước đây thường kéo dài ít nhất hai năm.

Loại thuốc này sẽ có mặt trên thị trường với giá 2 USD / ngày ở 140 quốc gia có tỷ lệ mắc lao kháng thuốc cao nhất.

Chi phí của cả ba loại thuốc sẽ vào khoảng 1.000 USD cho một liệu trình đầy đủ. Theo Hiệp hội ngăn chặn bệnh lao, các phương pháp điều trị trước đây có giá lên tới 8.000 USD. Tổ chức Bác sĩ không biên giới (MSF) đã kêu gọi giảm giá Bedaquiline xuống không quá 1 USD một ngày cho những người cần loại thuốc này.

https://www.theguardian.com/global-development/2019/oct/31/antibiotic-price-drop-could-stop-millions-from-developing-tuberculosis

https://www.msf.org/work-msf

http://www.wpro.who.int/vietnam/topics/tuberculosis/tuberculosisqanda/vi/