Đoàn điều tra của WHO tới khu chợ Vũ Hán để thu thập dữ liệu

Các chuyên gia WHO rời khách sạn để tới khu chợ hải sản Huanan. Nguồn: The Guardian

Họ đã bước vào một thành phố từng là tâm điểm của đại dịch toàn cầu nhưng ở thời điểm hiện tại, sau một năm thì dường như mọi thứ đã trở lại bình thường. Sự giám sát của đoàn chuyên gia WHO sẽ đóng vai trò rất quan trọng vì họ sẽ khám phá cách con virus đã đưa phần lớn thế giới vào trạng thái dừng hoạt động ở đợt xuất hiện đầu tiên như thế nào. “Cặp mắt của cả thế giới đã dồn vào nơi này, các quan điểm của thế giới đã tập trung vào nơi này”, nhà vi trùng học người Hà Lan và là thành viên của đoàn Marion Koopmans nói với CNN. “Chúng tôi nhận thức được rằng, không có cách nào khác. Vì vậy chúng tôi cần phải giữ sự tập trung, chúng tôi là nhà khoa học, không phải nhà chính trị, chúng tôi chỉ đang cố gắng nhìn từ nhãn quan khoa học”,

Vào ngày 1/2/2021, họ đã tới khu chợ được cho là tâm điểm của lan truyền bệnh dịch: khu chợ hải sản Huanan đã được khử trừng và đóng cửa, nơi phát sinh một loạt chứng ban đầu giống bệnh viêm phổi đã được một bác sĩ địa phương phát hiện vào trung tuần tháng 12/2019. Theo “giai thoại”, khu chợ này đã trở thành một “vùng phát sinh” COVID-19, ngay cả khi những nghiên cứu mới nhất đề xuất là dịch bệnh có thể bắt nguồn ở nơi khác.

Các thành viên của đoàn chuyên gia WHO, bao gồm Peter Daszak (trái), Ken Maeda (phải) và Vladimir Dedkov (thứ hai bên phải) chuẩn bị rơi khách sạn ở Vũ Hán tới thực địa. Nguồn: AP Photo/Ng Han Guan

Peter Ben Embarek, trưởng đoàn chuyên gia WHO và là chuyên gia về an toàn thực phẩm, nói với CNN là “ngay cả nếu trong trường hợp nơi này từng được khử trùng thì tất cả các gian hàng đều vẫn ở đó – và các đồ đạc vẫn ở đó. Nó sẽ trao cho anh ý tưởng tốt về trạng thái của chợ theo đúng nghĩa về sự duy trì tình trạng, cơ sở hạ tầng, vệ sinh và dòng chảy thực phẩm đến con người”. Nhóm nhiên cứu có thể trò chuyện với người dân và lao động địa phương, Ben Embarek nói đồng thời lưu ý còn quá sớm để đoàn điều tra rút ra được kết luận.

“Rõ ràng là có điều gì đó xảy ra trong chợ này”, Ben Embarek cho biết. “Nhưng cũng có thể có những nơi khác có cùng vai trò và một nơi trong số này được chọn bởi một số bác sĩ đủ khả năng suy luận đã kết nối một số trường hợp riêng lẻ lại với nhau”.

Một thành viên khác của đoàn chuyên gia WHO là giáo sư Thea Fisher, cho rằng bà đã từng ngạc nhiên vì “sự hữu ích” của việc xem xét lại một khu chợ đã vắng khách trong năm qua. “Chúng tôi có một vài chuyên gia y tế công cộng rất giỏi, họ đã lấy mẫu từ môi trường của khu chợ này, họ giải thích với chúng tôi chính xác nơi nào họ lấy mẫu từ hệ thống thông gió”.

Bức ảnh chụp chợ Huanan vào ngày 20/1/2020. Nguồn:AP Photo/Dake Kang

“Tôi hoàn toàn sốc khi thấy nơi này”, một thành viên khác là nhà sinh thái học và động vật học Peter Daszak nói. “Tất cả các gian hàng đều vắng người nhưng đồ đạc thì vẫn nguyên vẹn. Khá kì lạ”.

Theo Ben Embarek, nhóm nghiên cứu lên lịch trình cho chuyến đi tiếp theo tới Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh ở Hồ Bắc và Viện nghiên cứu vi trùng Vũ Hán, nơi họ chờ đợi gặp She Zhengli, nhà vi trùng học vẫn được gọi là “Bà dơi” bởi bà là một chuyên gia về các loài virus corona ở dơi, vốn được các nhà khoa học cho là họ hàng gần với SARS-COV-2. Viện nghiên cứu Vũ Hán còn bị tai tiếng sau một loạt lời tuyên bố không bằng chứng và không có căn cứ là phòng thí nghiệm này là nguồn gốc của virus đang làm lây nhiễm trên 100 triệu người trên toàn thế giới.

Ben Embarek cũng tiết lộ là các quan chức Trung Quốc đã trao cho đoàn một dữ liệu quan trọng về cúm hoặc các bệnh giống cúm do các hệ thống giám sát bệnh dịch “thiện chiến” ở trong và ngoài vùng Hồ Bắc thu thập trong những tháng trước khi bệnh dịch bùng phát vòa tháng 12/2019. “Chúng tôi có dữ liệu từ toàn bộ vùng và cả xung quanh – hãy nhìn vào dữ liệu từ các vùng lân cận và vài tháng trước đó… Có rất nhiều manh mối để tìm kiếm. Quan trọng là có khả năng trong nhiều tháng trước khi thành dịch thì nó xuất hiện ở mức độ thấp cần cố gắng chọn lấy các dấu hiệu và xem bất cứ thứ gì có thể liên kết [với dịch bệnh này]”.