Tiệc tùng - bản năng nguyên thủy của loài người

Theo các nhà tâm lý học tiến hóa, việc tụ họp thành nhóm và cùng di chuyển nhịp nhàng là một cách để tổ tiên loài người kết nối, giao tiếp và tồn tại. Những hoạt động tập thể này có nét tương đồng với cái mà người Mỹ đương đại gọi là “tiệc tùng”.

Nhà xã hội học Pháp Émile Durkheim gọi tiệc tùng là hiện tượng thể hiện sự phấn khích tập thể. Con người sẽ cảm nhận được một “dòng điện” khi tiếp xúc gần với người khác. Cảm giác này lây lan tới các thành viên khác của buổi tiệc, khiến họ cũng cảm thấy sự phấn khích tập thể ở mức cao.

“Xung lực khách quan, vượt ngoài cá nhân này là yếu tố cốt lõi của tôn giáo, đưa các cá nhân vào một thực tại mới, nâng họ lên khỏi chính mình, khiến họ cảm thấy như đang liên lạc với một năng lực phi thường. Trong xã hội, sự phấn khích tập thể không mất đi mà chỉ được chuyển sang dạng khác” - nhà nghiên cứu Paul Carls - Đại học Montreal - nói trên Science of US.

Nếu như trong các bộ tộc xưa hay các cộng đồng tôn giáo, thầy pháp sẽ đưa người tham dự tới các kinh nghiệm ngây ngất thì ngày nay trong xã hội thế tục, vai trò này thuộc về các DJ hoặc ban nhạc rock nào đó. Con người đổ xô tới các câu lạc bộ đêm, quán bar và các sự kiện ngoài trời nghe giai điệu mình yêu thích để có được cảm giác phấn khích.

“Điều này lý giải tại sao nếu trải qua dịp cuối tuần tại một lễ hội âm nhạc, bạn sẽ thấy mình được bao phủ bởi sự phấn khích tập thể. Cũng như một người hâm mộ bóng đá ở sân vận động để xem đội mình thi đấu sẽ cảm thấy như có xung điện chạy trong người, còn nếu xem đội khác thì không có cảm giác nổi da gà. Nghi lễ giống như một công nghệ xã hội. Ở đó không chỉ có một khía cạnh giao tiếp mà còn thể hiện khía cạnh bản năng, nguyên thủy. Khi theo các nhịp điệu của nó, bạn sẽ bị nó điều khiển” - nhà nhân học Dimitris Xygalatas - thuộc Đại học Connecticut - nói với Science of US.

Một nghiên cứu của Đại học Reading (Anh) cho biết, tổ tiên loài người không khiêu vũ cho vui mà đó là cách để tồn tại. Đây là phương thức để người thời xưa hình thành các mối quan hệ và việc họ phối hợp nhịp nhàng có thể là lợi thế về tiến hóa.

“Hợp tác là điều cần thiết để tồn tại trong suốt kỷ băng hà cuối cùng. Điều đó có thể đã được hình thành bởi các liên kết xã hội phát triển thông qua ca hát và khiêu vũ cộng đồng” - Steven J. Mithen thuộc Đại học Reading - nói trên Livescience.

Kết quả phân tích DNA của các vũ công còn cho thấy, họ đều có gene liên quan tới kỹ năng giao tiếp xã hội. Serotonin và vasopressin - các chất giúp tăng cường cảm xúc - cũng có nhiều hơn ở các vũ công.

“Tiệc tùng với các điệu nhảy còn là cách để loài người tìm kiếm bạn tình và duy trì nòi giống. Con người có thể khiêu vũ để thu hút bạn tình từ cách đây 1,5 triệu năm. Điều đó vẫn còn trong nhiều xã hội hiện nay. Khiêu vũ là phương tiện thể hiện sự khỏe mạnh và khả năng phối hợp - vốn liên quan đến sự sống còn trong xã hội săn bắn hái lượm thời tiền sử” - Mithen phân tích.

Các chuyên gia còn cho biết, tiệc tùng không chỉ tác động tới nhóm mà còn ảnh hưởng tới trải nghiệm của từng cá nhân. Ema Cohen - nhà nhân học tại Đại học Oxford (Anh) - cho rằng, các buổi tiệc ở thành phố hay cuộc tụ họp đốt lửa trại trong rừng đều đem lại “những ly rượu gây nghiện về niềm vui và điều mới lạ”. Những cảm xúc đó sẽ giúp phát triển cá nhân, cũng là cách để thống nhất, liên kết các thành viên trong nhóm, ngay cả khi họ là người xa lạ.

“Hoạt động của buổi tiệc không quá mãnh liệt như thể thao để khiến bạn quá sức. Nhảy múa ở mức kiểm soát được cường độ khiến các chất xung động thần kinh được tiết ra, tạo ra sự say mê như cần sa của cơ thể” - Cohen nói và cho rằng, sự phấn khích do tiệc tùng đôi khi cũng dẫn tới quyết định không tốt, nhưng cũng có thể đem đến cơ hội tuyệt vời.

“Tiệc tùng không chỉ là thời điểm đưa ra quyết định xấu mà còn là một cơ hội mới để tạo ra những câu chuyện thú vị, thậm chí còn đem lại một tình yêu mới cho cuộc sống của bạn” - Cohen nói.