Ở thời điểm hiện tại, virus Zika đang tấn công nhiều khu vực tại Brazil và các quốc gia lân cận. Trong khi đó, hàng triệu người tại những khu vực khác chưa bao giờ nghe tới căn bệnh này. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) gần đây phải ban bố tình trạng khẩn cấp với virus Zika.
Thực tế này đã tạo nên nhiều thách thức lớn với các nhà khoa học bởi họ hầu như biết rất ít về căn bệnh chết người đang lây lan khắp châu Mỹ. Virus Zika đang gây ra mối đe đọa khủng khiếp với phụ nữ mang thai và trẻ trong bụng mẹ cùng nhiều nguy cơ khác.
Không giống virus Ebola quét qua 3 quốc gia của Tây Phi năm 2014, rất nhiều bệnh nhân còn không chắc mình có nhiễm virus này hay không. Tới nay, chỉ có 30 trường hợp bệnh nhân được khẳng định nhiễm Zika, trong khi Ebola là 1.043 bệnh nhân. Web of Science cũng chỉ ra rằng từ năm 2001, chỉ có 108 báo cáo nghiên cứu về Zika, trong khi Ebola là 4.000.
Hiện tại, rất nhiều công ty công nghệ sinh học đang nỗ lực phát triển vaccine hiệu quả cho Zika sau khi Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, Cơ quan Y tế Công của Canada và Viện Butantan của Brazil kêu gọi nhanh chóng sản xuất vaccine phòng ngừa. NewLink Genetics cùng với Merck, vốn là các đơn vị đầu tiên sản xuất vaccine hiệu quả cho Ebola, cũng tỏ ra quan tâm tới vấn đề này. Takeda Pharmaceutical của Nhật bản và GlaxoSmithKline cũng đang bắt tay vào nghiên cứu vaccine.
Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn mà các công ty dược phẩm phải vượt qua là sự cân bằng. "Để hữu hiệu, vaccine Zika cần phải hiệu quả và an toàn, nhưng lại rất khó đạt được cả hai", Ben Neuman của Đại học Reading Anh quốc cho biết.
Một vaccine hiệu quả phải đánh thức được hệ thống miễn dịch phản ứng mạnh mẽ với sự xâm lấn của virus vào cơ thể. Tuy nhiên, xác định được phản ứng miễn dịch đúng đắn với Zika là nhiệm vụ nan giải với các nhà nghiên cứu dược phẩm. Điều này là vô cùng quan trọng bởi phụ nữ mang thai chính là người cần vaccine hơn ai hết do Zika tấn công vào các thai nhi.
"Nó đặt ra những cân nhắc an toàn đặc biệt về phát triển vaccine do bạn muốn đảm bảo rằng vaccine đó phải an toàn cho cả người mẹ và đứa trẻ", Rajeev Venkayya, trưởng bộ phận phát triển vaccine của Takeda Pharmaceutical, cho biết.
Các nhà nghiên cứu có ý tưởng cấy vaccine vào những phụ nữ trẻ trước khi họ mang thai để tự bảo vệ khỏi virus Zika. Cách làm này chỉ áp dụng với những khu vực có muỗi mang virus Zika hoành hành. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu vẫn phải thừa nhận rằng ở giai đoạn hiện tại, họ không chắc có thể phát triển được loại vaccine không gây ảnh hưởng xấu tới tình trạng thai nhi.