Tinh dịch là một dấu hiệu phản ánh sức khỏe, đồng thời cũng chính là thước đo cho sức khỏe sinh sản của nam giới. Tinh dịch bình thường khi xuất ra là một chất lỏng, nhớt có độ dính màu trắng đục. Sau khi xuất tinh, tinh dịch có thể đông đặc như thạch. Nhưng chỉ trong thời gian ngắn sau đó, nó thường bị hóa lỏng thành nước. Nếu tinh dịch có màu khác thường thì rất có thể nam giới đang gặp trục trặc về sức khỏe, đặc biệt là các bệnh ở cơ quan sinh dục.
Tinh dịch trong như nước lã
Tinh dịch là một hỗn hợp giữa tinh trùng và dịch của nhiều tuyến sinh dục như mào tinh hoàn, túi tinh, tuyến tiền liệt, với các chất bảo vệ và nuôi dưỡng tinh trùng, nước. Tinh dịch luôn có độ nhớt, quánh. Khi tinh dịch trong và có màu như nước lã, số lượng ít, chứng tỏ đã có sự bất thường về số lượng, chất lượng tinh trùng hoặc không đủ các chất thiết yếu để nuôi và bảo vệ tinh trùng.
Nếu có bất thường về màu tinh dịch, cần đến bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị sớm.
Tinh dịch có màu vàng
Nếu nam giới kiêng quan hệ trong thời gian dài, khoảng cách giữa mỗi lần xuất tinh quá lâu, thành phần trong tinh dịch sẽ bị biến đổi, có màu vàng nhạt và độ kết dính của tinh dịch tương đối cao, khiến cho khả năng hoạt động của tinh trùng bị hạn chế, yếu dần, do đó giảm khả năng thụ thai. Khi tần suất quan hệ tăng lên, màu vàng của tinh dịch sẽ nhạt dần và trở về màu trắng đục. Khi thấy hiện tượng tinh dịch có màu vàng kéo dài lâu ngày, thậm chí còn đậm hơn thì nên đi khám và kiểm tra sớm. Tinh dịch có màu vàng do bị nhiễm khuẩn cơ quan sinh dục gây ra, bệnh thường gặp nhất chính là viêm tuyến tiền liệt và viêm túi tinh. Khi các cơ quan này bị viêm, vi khuẩn sẽ kích thích quá trình sản sinh tinh trùng, làm cho số lượng và chất lượng tinh trùng giảm. Đây là một nguyên nhân gây hiếm muộn ở nam giới.
Tinh dịch màu xanh
Tinh dịch xuất ra có màu xanh đậm hoặc vàng xanh, kèm theo tinh hoàn sưng to, đau rồi lan sang vùng bẹn, đó là dấu hiệu của viêm niệu đạo hoặc bệnh lậu. Việc không giữ vệ sinh cơ quan sinh dục và vùng hạ bộ sẽ tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập và gây viêm niệu đạo. Lúc này, vi khuẩn sẽ lan sâu vào niệu đạo, ống dẫn tinh gây viêm tinh hoàn, làm sưng to, bong mủ ở tinh hoàn. Chất mủ đã làm cho tinh dịch có màu xanh. Hơn nữa, những người bị lậu, viêm niệu đạo thường đi tiểu buốt, tinh dịch có màu xanh đậm và mùi hôi khó chịu. Nếu để lâu, tình trạng viêm nhiễm sẽ gây teo tinh hoàn hoặc tắc ống dẫn tinh, khi đó nguy cơ vô sinh khá cao.
Tinh dịch có màu nâu
Không có lý do gì để tinh dịch bình thường xuất ra có màu nâu (có thể đậm hoặc nhạt), mà đó là dấu hiệu rất bất thường. Nếu trong tinh dịch có những đám vón nhỏ màu nâu như gỉ sắt thì rất có thể do máu lẫn vào. Tuy nhiên, nếu hiện tượng này không kèm theo cảm giác đau bụng, đau tức ở dương vật, tinh hoàn, ngứa rát ở đầu dương vật... thì đó chỉ là những tổn thương lành tính. Nam giới cần theo dõi thêm, nếu tình trạng này chỉ xuất hiện lác đác một vài lần rồi hết thì không đáng ngại và sức khỏe sinh sản vẫn nằm trong tầm kiểm soát. Ở chiều ngược lại, nếu hiện tượng này xuất hiện liên tiếp trong những lần xuất tinh, những cục màu nâu nhiều hơn về số lượng, đậm hơn về màu sắc... thì cần đi khám bệnh ngay. Khả năng cao đây là triệu chứng ban đầu của một vài bệnh liên quan đến đường tiết niệu hoặc dương vật đã bị tổn thương do va chạm, khiến máu chảy từ mào tinh hay tinh hoàn (do viêm, do u bướu).
Tinh dịch lẫn máu - Dấu hiệu của lao sinh dục
Nếu máu chảy ra ngay trong lúc xuất tinh thì tinh dịch thường có lẫn màu đỏ tươi hoặc có những sợi máu đỏ pha lẫn. Trường hợp máu chảy ra từ trước thì tinh dịch có màu nâu đỏ như gỉ sắt. Còn nếu tinh dịch vừa có màu đỏ tươi vừa đỏ nâu thì là dấu hiệu phản ánh máu ở cơ quan sinh dục vẫn âm ỉ chảy. Nguyên nhân tinh dịch có máu là do bên trong cơ thể có vỡ mạch máu ở đường ống dẫn tinh, túi tinh hoặc tuyến tiền liệt. Điều này có thể xuất phát từ ổ lao niệu sinh dục (lao mào tinh, tinh hoàn...). Lúc này, bạch cầu trong máu sẽ ăn tinh trùng (hiện tượng thực bào), khiến tinh dịch không còn tinh trùng nữa. Nếu tình trạng chảy máu sinh dục do lao cứ tái diễn thường xuyên, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của nam giới.
Tinh dịch vón cục màu sữa đặc
Tình trạng tinh dịch vón cục không phải là một bệnh mà chỉ là biến chứng của nhiễm khuẩn (hay bệnh tự miễn dịch) của các cơ quan tạo ra tinh dịch. Lúc này cần nghĩ đến hai nguyên nhân: Đường dẫn tinh bị viêm nhiễm khiến các tế bào, xác vi khuẩn và xác tinh trùng đã chết đọng lại. Môi trường tinh dịch thay đổi khiến một số protein và muối khoáng trong tinh dịch kết tủa.
Lời khuyên của thầy thuốc
Khi nam giới phát hiện tinh dịch có màu bất thường kèm theo dấu hiệu đau khi xuất tinh thì đừng ngại ngùng mà nên đi khám chuyên khoa tiết niệu hoặc nam khoa sớm để được làm các xét nghiệm cần thiết, được chẩn đoán chính xác và điều trị bệnh càng sớm càng tốt, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và chất lượng giống nòi.
BS. NAM TRUNG