Nghiên cứu cho thấy lithium có thể làm giảm nguy cơ phát triển chứng sa sút trí tuệ

Các nhà nghiên cứu từ Đại học Cambridge đã tiến hành phân tích hồi cứu hồ sơ sức khỏe của gần 30.000 bệnh nhân từ Dịch vụ y tế Quốc gia Anh (NHS). Các bệnh nhân đều trên 50 tuổi và đã tiếp cận các dịch vụ sức khỏe tâm thần của NHS từ năm 2005 đến năm 2019.

Phân tích gợi ý rằng những bệnh nhân được dùng lithium ít có nguy cơ bị sa sút trí tuệ hơn những người không dùng, mặc dù tổng số bệnh nhân được dùng lithium khá ít.

Phát hiện này, báo cáo trên tạp chí PLoS Medicine, ủng hộ giả thuyết rằng lithium có thể là một phương pháp điều trị dự phòng cho chứng sa sút trí tuệ và có thể được tiếp tục nghiên cứu kỹ hơn trong các thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên lớn.

Sa sút trí tuệ là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở người già phương Tây, nhưng hiện chưa có phương pháp điều trị phòng ngừa nào: hơn 55 triệu người trên thế giới mắc chứng sa sút trí tuệ, trong đó bệnh Alzheimer là dạng phổ biến nhất.

Tiến sĩ Shanquan Chen từ Khoa Tâm thần của Cambridge, tác giả đầu tiên của bài báo, cho biết: “Số lượng người bị sa sút trí tuệ tiếp tục tăng, gây áp lực rất lớn lên các hệ thống chăm sóc sức khỏe. Người ta ước tính rằng nếu trì hoãn sự khởi phát của chứng sa sút trí tuệ chỉ trong 5 năm có thể làm giảm mức độ phổ biến và tác động kinh tế của nó tới 40%."

Các nghiên cứu trước đây đã đề xuất lithium có thể là một phương pháp điều trị tiềm năng cho những người đã được chẩn đoán mắc chứng sa sút trí tuệ hoặc suy giảm nhận thức sớm, nhưng vẫn chưa rõ liệu chất này có thể trì hoãn hoặc thậm chí ngăn chặn hoàn toàn sự phát triển của chứng sa sút trí tuệ hay không, vì những nghiên cứu này có quy mô nhỏ.

Lithium là một chất có tác dụng ổn định tâm trạng, thường được kê đơn cho các bệnh nhân rối loạn cảm xúc lưỡng cực và trầm cảm. Chen cho biết: “Rối loạn lưỡng cực và trầm cảm được coi là nguyên nhân khiến mọi người có nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ cao hơn, vì vậy chúng tôi phải tính đến điều này trong phân tích của mình."

Chen và các đồng nghiệp của ông đã phân tích dữ liệu từ những bệnh nhân đã tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần từ NHS từ năm 2005 đến năm 2019. Các bệnh nhân đều trên 50 tuổi, khám liên tục trong ít nhất một năm và chưa bị chẩn đoán suy giảm nhận thức hoặc sa sút trí tuệ.

Trong số 29.618 bệnh nhân trong nhóm nghiên cứu, 548 bệnh nhân đã được điều trị bằng lithium và 29.070 bệnh nhân không được điều trị bằng lithium. Tuổi trung bình của nhóm này là khoảng 74 tuổi, và khoảng 40% bệnh nhân là nam giới.

Đối với nhóm được sử dụng lithium, 53 người, tương đương 9,7%, được chẩn đoán mắc chứng sa sút trí tuệ. Đối với nhóm không sử dụng lithium, 3,244 người, tương đương 11,2%, được chẩn đoán mắc chứng sa sút trí tuệ.

Sau khi bù trừ các yếu tố như hút thuốc, các loại thuốc khác và các bệnh thể chất và tâm thần khác, kết quả cho thấy việc sử dụng lithium có liên quan đến việc giảm nguy cơ sa sút trí tuệ, cho cả người dùng ngắn hạn và dài hạn. Tuy nhiên, vì tổng số bệnh nhân dùng lithium khá nhỏ và đây là một nghiên cứu quan sát, nên sẽ cần các thử nghiệm lâm sàng lớn hơn để khẳng định lithium là một phương pháp điều trị tiềm năng cho chứng sa sút trí tuệ.

Chen cho biết: “Còn quá sớm để nói chắc chắn, nhưng lithium có thể làm giảm nguy cơ sa sút trí tuệ ở những người bị rối loạn lưỡng cực." Và cần có các nghiên cứu lâm sàng và y học thực nghiệm tiếp theo để xem liệu lithium có thực sự hữu ích đối với những tình trạng này hay không.

Nguồn: https://medicalxpress.com/news/2022-03-lithium-decrease-dementia.html