Tái hiện gương mặt xác ướp 1.600 tuổi của nữ quý tộc Peru

Năm 2005, các nhà khảo cổ học làm việc tại di chỉ El Brujo ở vùng ven biển phía bắc Peru tìm thấy một bọc vải được chôn cất trong khu mai táng trang trí cầu kỳ có niên đại vào năm 400. Bên trong lớp vải là xác ướp tự nhiên của một nữ quý tộc trẻ từ nền văn minh Moche phát triển ở khu vực khoảng 1.000 năm trước đế chế Inca.

Xác ướp được người dân địa phương gọi là Quý bà Cao, theo tên một thị trấn gần đó, Magdalena de Cao. Thi hài đang được trưng bày ở một bảo tàng tại El Brujo. Nhân viên bảo tàng bảo quản xác ướp trong buồng kiểm soát nhiệt độ, khách tham quan chỉ có thể quan sát xác ướp thông qua cửa sổ kính.

Xác ướp tự nhiên của Quý bà Cao. Ảnh: Reuters.

Quản lý bảo tàng muốn khách tham quan có cơ hội nhìn ngắm rõ hơn người phụ nữ đặc biệt này. Họ cũng cần tạo ra một bản sao chính xác thể hiện chân dung người phụ nữ để lưu giữ lâu dài.

Sau khi huy động nhóm các nhà khảo cổ quốc tế, nhà nhân chủng học, nhà khoa học pháp y, họa sĩ và kỹ sư công nghệ 3D, tổ chức Augusto N. Wiese Foundation bắt đầu thực hiện dự án vào tháng 11 năm ngoái.

Các nhà nghiên cứu phải tháo 20 lớp vải quấn quanh thi thể Señora và các đồ tạo tác làm từ vàng, bạc và đồng mạ vàng để bắt đầu việc phục dựng. Xác ướp Señora được chụp ảnh bằng máy quét laser cầm tay hiện đại do công ty công nghệ 3D FARO thiết kế.

Sau khi nhập dữ liệu quét vào máy tính, chuyên gia pháp y bắt đầu tái tạo gương mặt của Señora. Sử dụng phần mềm chuyên dụng, các kỹ thuật viêndấu độ sâu của mô theo tính toán trung bình từ các tử thi và bổ sung cơ mặt lên hộpsọ của xác ướp.

Hộp sọ của xác ướp thể hiện xương gò má cao và tỷ lệ gương mặt điển hình của nền văn minh Moche ở phía bắc Peru từ năm 100 đến 700. Trong phần còn lại của công tác phục dựng, nhóm nghiên cứu dựa vào phỏng đoán để tái tạo các đặc trưng mềm không còn lưu lại sau khi Señora chết.

Trên thực tế, xác Señora không phải trong tình trạng nguyên vẹn. Môi bà co lại, mũi biến mất, mắt và mí mắt khô và lõm sâu. Các chuyên gia phải dựa vào những nguồn manh mối khác để xác định hình dáng của bà như hình người trên gốm sứ thời Moche, kết quả nghiên cứu những bộ xương người Moche đã được khai quật, ảnh chụp người Peru ở miền bắc cách đây một thế kỷ, và gương mặt hậu duệ người Moche sống ở khu vực quanh El Brujo ngày nay.

Sau khi hoàn thiện gương mặt, nhóm nghiên cứu in 3D toàn bộ đầu thi thể. Một mô hình dùng để trưng bày tại bảo tàng được sản xuất bằng sợi thủy tinh. Nhưng mô hình này trống rỗng như tượng manơcanh. Để xác định các chi tiết như màu mắt, lông mày, lông mi, màu da, phục trang tương ứng với địa vị cao của Señora, Fernández López làm việc với một nhà điêu khắc chuyên tái dựng những nhân vật lịch sử trong bảo tàng.

Gương mặt sau khi phục dựng của Quý bà Cao. Ảnh: Reuters.

Señora mới chỉ ở độ tuổi 25-29 khi qua đời. Lý do bà được chôn cất cùng kho báu và vai trò chính xác của bà trong cộng đồng vẫn còn là điều bí ẩn. "Không có ghi chép viết tay, chúng tôi không biết bà ấy là ai", John Verano, nhà nhân chủng học ở Đại học Tulane, Louisiana, Mỹ, người hỗ trợ tháo vải cuốn và phục dựng gương mặt Señora, chia sẻ.

Các nhà nghiên cứu chỉ biết được rằng Señora là một người có vai trò quan trọng trong xã hội. Với chiều cao 1,5 mét và thân hình khỏe khoắn, bà không phải là chiến binh sẵn sàng ra trận, nhưng có thể là vợ của một thủ lĩnh bộ tộc.

"Thật xúc động khi chứng kiến bước cuối cùng của công tác phục dựng. Cảm giác giống như thể người phụ nữ này đã sống lại. Tôi đã tự nhủ với bản thân: 'Ổn rồi, Señora, thế là bà lại ở đây với chúng tôi''',Arabel Fernández López, nhà khảo cổ học phụ trách giám sát dự án,nói.