Trong đợt nóng triền miên kéo dài từ tháng 1 đến tháng 6 vừa qua ở Siberia, có ngày nhiệt độ lên đến 38°C. Theo một nhóm các nhà khoa học khí hậu hàng đầu thế giới, đơt nóng này hầu như không có khả năng xảy ra nếu khí hậu không bị ấm lên do khí thải nhà kính.
Nhiệt độ trung bình 6 tháng đầu năm ở Siberia cao hơn 5°C so với cùng kỳ năm ngoái. Kỷ lục mới nhất về nhiệt độ được ghi nhận là 38°C tại
Verkhoyansk, một thị trấn thuộc Siberia, vào ngày 20/6.
Sự bất thường về nhiệt độ từ ngày 19/3 đến ngày 20/6 năm 2020 ở Siberia. Màu đỏ mô tả các khu vực nóng hơn mức trung bình trong cùng giai đoạn từ 2003-2018; màu xanh mô tả khu vực lạnh hơn trung bình. Ảnh:EPA-EFE/NASA.
Để xác định tác động của biến đổi khí hậu đối với các đợt nhiệt độ tăng vọt này, các nhà khoa học từ nhiều trường đại học và cơ quan khí tượng quốc
tế, bao gồm Viện Hải dương học P.P.Shirshov, Viện Hàn lâm Khoa học Nga, đã tiến hành mô phỏng trên máy tính để so sánh khí hậu hiện nay với khí hậu trong điều kiện không có ảnh hưởng của con người.
Phân tích của họ cho thấy, nếu không có biến đổi khí hậu do con người gây ra, khả năng xuất hiện đợt nóng kéo dài như Siberia vừa trải qua là chưa đến một lần trong 80.000 năm – nghĩa là gần như không có khả năng xảy ra trong điều kiện khí hậu không bị ấm lên do khí thải nhà kính.
“Những phát hiện từ nghiên cứu nhanh này thực sự đáng kinh ngạc, nó cho thấy biến đổi khí hậu làm tăng khả năng xuất hiện nắng nóng kéo dài ở Siberia ít nhất 600 lần,"Andrew Ciavarella, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết. "Nghiên cứu này đã thêm bằng chứng về viễn cảnh chúng ta có thể sẽ phải chấp nhận hứng chịu các hiện tượng nhiệt độ cực đoan thường xuyên hơn trên khắp thế giới trong điều kiện khí hậu ấm lên toàn cầu."
Các nhà khoa học lưu ý rằng ngay cả trong điều kiện khí hậu hiện nay, nguy cơ xảy ra nắng nóng kéo dài lẽ ra vẫn phải bằng 0: hiện tượng cực đoan như vậy chỉ xảy ra ít hơn một lần trong mỗi 130 năm. Nếu không nhanh chóng cắt giảm khí thải nhà kính, các đợt nắng nóng này có nguy cơ trở thành hiện tượng thường xuyên vào cuối thế kỷ.
“Nghiên cứu này một lần nữa cho thấy vai trò quyết định của biến đổi khí hậu đối với sự xuất hiện của sóng nhiệt. Trong bối cảnh các đợt sóng nhiệt đang là hiện tượng thời tiết cực đoan chết chóc nhất ở hầu hết các nơi trên thế giới, chúng cần phải được nhìn nhận thực sự nghiêm túc," theo TS Friederike Otto, giám đốc của Viện thay đổi môi trường Oxford.
Hình ảnh vệ tinh về một vụ cháy rừng ở Siberia, Nga phía trên vòng Bắc cực vào ngày 19/5 năm 2020. Ảnh: Nbcnews.
Đợt nắng nóng kéo dài 6 tháng ở Siberia đã kích hoạt hàng loạt các đám cháy lan rộng, khiến 1,15 triệu ha rừng và đồng cỏ bị thiêu rụi, và là tác nhân dẫn đến đến việc giải phóng khoảng 56 triệu tấn khí carbon dioxide - nhiều hơn cả lượng khí thải hằng năm của một số nước công nghiệp như Thụy Sĩ hay Na Uy. Nó cũng đẩy nhanh quá trình tan chảy băng vĩnh cửu, khiến cho một bể chứa dầu xây dựng trên nền đất đóng băng bị sập vào tháng Năm vừa qua, gây ra một trong những sự cố tràn dầu tồi tệ nhất trong khu vực.
“Những kết quả này cho thấy chúng ta đang bắt đầu trải qua những sự kiện cực đoan mà gần như sẽ không có cơ hội xảy ra nếu không có ảnh hưởng con người đối với hệ thống khí hậu," theo GS Sonia Seneviratne ở Khoa Khoa học Hệ thống Môi trường tại ETH Zurich (D-USYS), tác giả chính của một số báo cáo của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu IPCC.
Nguồn:
Media Climate Net, NBCnews, phys.org