Công trình đã đưa ra các bằng chứng khoa học cho thấy, tiêm phòng ho gà cho phụ nữ có thai là an toàn và có thể áp dụng để giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh ở trẻ nhỏ.

PGS-TS Hoàng Thị Thu Hà - Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương - là đề cử nữ duy nhất cho Giải thưởng Tạ Quang Bửu 2017 với công trình "Vắc-xin ho gà trên phụ nữ có thai tại Việt Nam: Kết quả của một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên".

Được đồng nghiệp quốc tế đánh giá cao

Công trình được thực hiện từ năm 2012-2016, nhận được sự tài trợ của Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia. PGS Hà cho biết, sự hỗ trợ này rất đáng quý trong bối cảnh nghiên cứu khoa học, đặc biệt là nghiên cứu cơ bản ở Việt Nam đang loay hoay tìm hướng phát triển.

Đề tài đã tiếp cận được hướng nghiên cứu khá mới và cập nhật của thế giới. Nhóm nghiên cứu đã thực hiện song song và đối chứng với nghiên cứu của các nhà khoa học Bỉ; kết quả khá tương đồng và nhận được sự đánh giá cao của các đồng nghiệp quốc tế.

Con đường đến đề cử duy nhất nhà khoa học nữ Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2017 - 1
PGS-TS Hoàng Thị Thu Hà.

Theo PGS Hà, đề tài này được nhóm chọn theo yêu cầu từ đời sống. Ho gà - một bệnh truyền nhiễm ở đường hô hấp - là một nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ em. Hằng năm, toàn thế giới có khoảng 50 triệu người mắc ho gà (95% ở các nước đang phát triển) và khoảng 300.000 người chết.

Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc ho gà tiếp tục tăng ở những trẻ còn quá nhỏ, chưa đến tuổi tiêm chủng (2 tháng tuổi) hoặc không được tiêmđầy đủ 3 liều vắcxin cơ bản. Phần lớn các trường hợp mắc ho gà nặng và tử vong xảy ra ở trẻ sơ sinh - đối tượng chưa được tiêm phòng.

Công trình trên là công trình khoa học đầu tiên ở Việt Nam áp dụng tiêm vắcxin phòng bệnh ho gà - bạch hầu - uốn ván cho phụ nữ có thai tại thời điểm 18-36 tuần thai với mục đích tăng cường miễn dịch, chủ động phòng bệnh ho gà từ mẹ truyền cho con, bảo vệ trẻ ngay từ lúc sinh cho đến khi đến tuổi tiêm phòng.

Mở ra hướng nghiên cứu mới

Đánh giá kết quả công trình, GS-TS Đặng Đức Anh - Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương - cho biết: Nghiên cứu đã mô tả sự đáp ứng kháng thể của bà mẹ và trẻ sinh ra đã tiêm phòng vắcxin ho gà vô bào của các hãng khác nhau, đưa ra các bằng chứng khoa học chứng minh tiêm phòng vắc-xin ho gà cho phụ nữ có thai là an toàn và có thể sử dụng để giảm nguy cơ nhiễm bệnh ho gà ở trẻ nhỏ.

Từ bằng chúng này, các nhà khoc học sẽ có cơ sở để để thực hiện các nghiên cứu tiếp theo đánh giá ảnh hưởng của nồng độ kháng thể mẹ đối với trẻ tiêm phòng vắcxin ho gà toàn tế bào; nghiên cứu so sánh các loại vắcxin thương hiệu khác nhau cho bà mẹ trong thời kỳ mang thai, làm sáng tỏ sự khác biệt về chất lượng và số lượng kháng thể do bà mẹ sinh ra.

Với công trình này, PGS-TS Hoàng Thị Thu Hà và cộng sự đã góp phần cung cấp cho Bộ Y tế, Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia một chiến lược phù hợp cho việc tiêm vắcxin phòng bệnh ho gà. Theo bà Hà, kết quả của đề tài mở ra các hướng nghiên cứu khác, không chỉ tập trung vào bệnh ho gà mà còn cung cấp các thông tin mức tồn lưu kháng thể kháng bạch hầu ở phụ nữ Việt Nam thấp, không đủ khả năng phòng bệnh.

Thêm nữa, các kết quả đề tài, đặc biệt ở khía cạnh chẩn đoán huyết thanh học và dịch tễ học, sẽ góp phần quan trọng nâng cao chất lượng chẩn đoán, giám sát dịch bệnh trong quá trình nghiên cứu bệnh lâu dài, nâng cao chất lượng phòng và ngăn ngừa bệnh lây lan trong cộng đồng, là một trong những mục tiêu then chốt của ngành y tế.

Ngoài ra, việc nâng cao năng lực chuyên môn, hợp tác nghiên cứu khoa học của cán bộ nghiên cứu ở Việt Nam cũng là một thành quả mà đề tài thu được.