Người “đánh thức” nguồn dược liệu quý

Từ năm 1990, khi còn là cán bộ nghiên cứu của Công ty dược liệu Trung ương II và cộng tác viên khoa học của Viện Hàn lâm Khoa học Bulgaria, TS Nguyễn Thị Ngọc Trâm đã bắt đầu nghiên cứu và phát hiện cây trinh nữ hoàng cung có chứa các hoạt chất sinh học kích thích miễn dịch, ngăn ngừa sự tạo mạch tế bào ung thư có thể tạo ra những sản phẩm hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả.

“So với các cây thuốc khác, trinh nữ hoàng cung có tác dụng sinh học mạnh nhất, các dịch chiết alcaloid từ lá có tác dụng hỗ trợ điều trị khối u kể cả lành tính và ác tính” - bà cho biết.

Từ đó, các nghiên cứu của bà tập trung vào cây dược liệu này một cách bài bản từ thực vật học, thành phần hóa học đến tác dụng sinh học. Các nghiên cứu đã được công bố trên một số tạp chí uy tín. Nhiều đề tài cấp bộ và dự án cấp nhà nước gắn với cây trinh nữ hoàng cung cũng được đầu tư như: “Nghiên cứu hoàn thiện quy trình công nghệ chiết xuất alcaloid toàn phần từ lá cây trinh nữ hoàng cung dùng làm nguyên liệu sản xuất thuốc điều trị u xơ tuyến tiền liệt, u xơ tử cung (giai đoạn 1999-2001); nghiên cứu bào chế viên nang cứng từ cao khô alcaloid toàn phần của cây trinh nữ hoàng cung và thử tác dụng sinh học trong điều trị u xơ tuyến tiền liệt (giai đoạn 2001-2003)”…

Đặc biệt, nghiên cứu của bà đã cho ra đời viên nang cứng Crila Forte chiết xuất các alcaloid có hoạt tính sinh học từ lá trinh nữ hoàng cung, có thể giúp những bệnh nhân bị phì đại tuyến tiền liệt và u xơ tử cung có thêm cơ hội và sản phẩm này đã tham gia vào thị trường dược phẩm quốc tế.

TS Phạm Hữu Giục - Phó Chủ nhiệm chương trình Nghiên cứu ứng dụng và phát triển công nghệ phục sản xuất các sản phẩm chủ lực giai đoạn 2011-2015 - đánh giá: “Với Crila Forte, lần đầu tiên Việt Nam có dược phẩm được xuất khẩu vào thị trường Mỹ. Đây là điều đáng mừng vì thực tế Việt Nam có nhiều dược phẩm nhưng chưa có sản phẩm nào được bán ở thị trường khó tính này. Điều đó chứng minh rằng sự đầu tư cho khoa học công nghệ là đúng hướng”.

Những thành tựu nghiên cứu từ cây trinh nữ hoàng cung của TS Nguyễn Thị Ngọc Trâm - Giám đốc Công ty TNHH Thiên Dược - đã được cộng đồng ghi nhận rộng rãi. Trong lễ trao giải thưởng sáng chế TPHCM lần thứ tư vừa qua, bà đã nhận giải nhất với hai sáng chế: “Quy trình chiết chọn lọc phân đoạn alcaloit có hoạt tính sinh học điều trị bệnh ung thư từ lá cây trinh nữ hoàng cung” và “Quy trình chiết chọn lọc phân đoạn chứa flavonoit có hoạt tính sinh học hỗ trợ điều trị bệnh ung thư từ lá cây trinh nữ hoàng cung”.

Trước đó, cụm công trình nghiên cứu về cây trinh nữ hoàng cung của bà cũng được nhận giải thưởng Nhà nước về KH&CN năm 2010 và giải thưởng Kovalevskaia năm 2006.

Sau những vinh quang, bà vẫn đang ngày ngày miệt mài sáng tạo và đầu tư cho cây trinh nữ hoàng cung theo chuỗi - từ chuẩn bị vùng trồng nguyên liệu sạch đạt tiêu chuẩn GACP-WHO đến nhà máy sản xuất dược liệu đạt tiêu chuẩn GMP (thực hành tốt sản xuất thuốc), GLP (thực hành tốt kiểm nghiệm thuốc), GSP (thực hành tốt bảo quản thuốc) của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), để đưa nhanh các sản phẩm có chất lượng cao đến phục vụ người bệnh trong và ngoài nước.

Bà tâm sự: “Tôi không mong muốn gì hơn việc ngày càng nhiều người bệnh được sử dụng những sản phẩm tốt có sẵn trong nước - thành quả từ nghiên cứu”.