Các kính viễn vọng trong không gian và trên khắp Trái đất đã ghi lại cảnh tượng ngoạn mục khi tàu vũ trụ DART của NASA đâm vào tiểu hành tinh Dimorphos vào ngày 26/9 trong thử nghiệm đầu tiên nhằm làm chệch hướng một thiên thể.
LICIACube, một tàu vũ trụ nhỏ của Ý bay cùng DART, đã chụp được ảnh vụ va chạm xảy ra cách Trái đất 11 triệu km. Những hình ảnh đầu tiên từ LICIACube, do Cơ quan Vũ trụ Ý công bố vào ngày 27/9, cho thấy một chùm ánh sáng giống như pháo hoa bung ra từ tiểu hành tinh Dimorphos sau khi bị DART lao vào.
LICIACube - sứ mệnh không gian sâu đầu tiên của Ý - sử dụng kỹ thuật điều hướng tự động để giữ cho máy ảnh tập trung vào Dimorphos khi nó bay qua tiểu hành tinh này sau vụ va chạm do DART gây ra. LICIACube chỉ bay cách tiểu hành tinh 55 km. Nó sử dụng hai máy ảnh, một máy ảnh đen trắng tên là LEIA và một máy ảnh ba màu tên là LUKE, để chụp ảnh Dimorphos trước và sau vụ va chạm.
Các bức ảnh cho thấy khu vực va chạm sáng lên đáng kể tại thời điểm va chạm. Kéo theo đó là một đám mây bụi gồm đá và các mảnh vụn khác. Đám mây bụi nở dần ra và trôi ra ngoài vũ trụ trong vài phút. Các cấu trúc bụi và đá trong đám mây sẽ giúp các nhà lập mô hình tái hiện vụ va chạm và tính toán bao nhiêu động năng của DART đã làm vỡ bề mặt Dimorphos, bao nhiêu động năng đã làm thay đổi quỹ đạo của tiểu hành tinh - mục tiêu chính của thử nghiệm.
Mặc dù phát tán rất nhiều mảnh vỡ,
Dimorphos hầu như vẫn còn nguyên vẹn. Các kính thiên văn trên mặt đất đã xác nhận điều này bằng cách chụp các góc nhìn khác về vụ va chạm. Dimorphos hiện chỉ có thể nhìn thấy từ Nam bán cầu, vì vậy những quan sát ban đầu này đến từ kính thiên văn ở các địa điểm như Nam Phi và Đảo Réunion ở Ấn Độ Dương.
Hàng chục kính thiên văn đang tiếp tục theo dõi nó, để xác định xem quỹ đạo của nó có thực sự thay đổi sau vụ va chạm hay không. Mục đích của thử nghiệm này là để xem con người có thể thay đổi quỹ đạo của một tiểu hành tinh không, chuẩn bị cho tình huống một tiểu hành tinh đâm vào Trái đất.
Ảnh từ tàu LICIACube cho thấy tiểu hành tinh Didymos (chùm sáng phía dưới) và Dimorphos (trên). Dimorphos bung ra một chùm mảnh vỡ sau vụ va chạm với tàu vũ trụ DART.
DART thì gần như đã bốc hơi. “Phần lớn con tàu đã bị nghiền thành bột, và một phần khác bị nung chảy do ma sát. Sẽ không còn gì nhiều từ DART”, Megan Bruck Syal, nhà vật lý tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Livermore ở California, cho biết.
DART, có kích thước bằng một chiếc xe chạy sân golf, đã va trúng mục tiêu có kích thước bằng Kim tự tháp Giza vào khoảng 6 giờ sáng ngày 27/9 (theo giờ Việt Nam). Những hình ảnh đầu tiên từ LICIACube về đến trung tâm điều khiển ở Turin, Ý, vài giờ sau đó.
Hình ảnh Dart tự ghi lại trong 5 phút cuối cùng trước va chạm (tua nhanh).
Hơn 600 hình ảnh khác vẫn còn trên tàu LICIACube, chờ được tải xuống trong những tuần tới.
Nguồn:
Hoàng Nam tổng hợp