Động vật đang chuyển dần hoạt động về đêm do ảnh hưởng của con người

Trong thời gian xuất hiện của con người trong tự nhiên, nhân loại đã để lại một dấu ấn có lẽ sẽ ám ảnh Trái Đất cho đến khi Mặt trời nuốt chửng hành tinh này vài tỷ năm nữa. Nhưng liệu các hoạt động triền miên của con người có ảnh hưởng thế nào đến các sinh vật đang sống cùng trên Trái Đất? Một nghiên cứu mới đây đã phát hiện ra rằng các loài động vật có vú trên khắp địa cầu đang dần chuyển hoạt động về đêm để tránh phải tiếp xúc với chúng ta – loài người khó chịu.

Các nhà khoa học thuộc Đại học Berkeley và Đại học Boise đã bắt đầu nghiên cứu những ảnh hưởng thường nhật mà hoạt động của con người đang gây ra với thế giới hoang dã trên khắp thế giới. Để làm điều này, cả nhóm nghiên cứu đã thực hiện một phân tích đa ngành các số liệu về 62 loài trên 6 lục địa, thu thập được thông qua các máy quay chuyển động, GPS, vòng cổ phát sóng radio và bằng quan sát trực tiếp. Nghiên cứu này tập trung vào cả động vật ăn thịt và ăn cỏ với kích thước cơ thể lớn hơn 1kg, gồm những loài như hươu, chó sói đồng cỏ, hổ và lợn rừng.

“Những thiệt hại khủng khiếp về số lượng động vật thiên nhiên cùng môi trường sống của chúng dưới tác động của con người đã được ghi chép đầy đủ, nhưng những tác động thầm lặng tới hành vi của các loài động vật thì khó phát hiện và khó định lượng hơn nhiều”, Kaitlyn Gaynor, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết.

Nghiên cứu này kiểm tra sự thay đổi về thời gian biểu của các loài động vật trên tương quan với mức độ can thiệp của con người trong khu vực đó. Đúng như dự đoán, nhóm nghiên cứu phát hiện rằng, để phản ứng lại với các hoạt động của nhân loại, các động vật có vú đã chuyển sang hoạt động về đêm nhiều hơn 1,36 lần so với bình thường. Nói cách khác, một con vật bình thường chỉ thực hiện 1/2 số hoạt động của nó về đêm thì bây giờ tỷ lệ đó sẽ tăng lên 68%.

Mặc dù phần tăng lên này có vẻ không nhiều lắm, nhưng sự phổ biến của xu hướng này lại khiến người ta phải ngạc nhiên. Sự thay đổi tương tự có thể được quan sát thấy trên khắp thế giới, ở cả loài ăn thịt và ăn cỏ, và với những mức độ can thiệp khác nhau của con người.

Động vật không chỉ lẩn trốn để tránh bị thợ săn bắn hạ, mà chúng thường có xu hướng tránh né chúng ta ngay cả trong các hoạt động vô hại như đi bộ hoặc đạp xe trên núi, hay đơn giản là khi chúng đến sinh sống tại các khu vực có cư dân hoặc các vùng nông nghiệp.

“Mặc dù chúng tôi đã kỳ vọng trước sẽ tìm thấy xu hướng gia tăng của hoạt động về đêm ở các động vật hoang dã sống quanh con người, nhưng chúng tôi vẫn ngạc nhiên bởi sự giống nhau của các kết quả trên khắp thế giới,” Gaynor nói. “Các loài động vật phản ứng mạnh mẽ với tất cả các loại can thiệp từ phía con người, bất kể là họ có thực sự tạo ra nguy hiểm trực tiếp nào đó cho chúng hay không, điều này cho thấy bản thân sự hiện diện của chúng ta cũng đã đủ để phá hoại cuộc sống tự nhiên của chúng.”

Câu hỏi tiếp theo là xu hướng này sẽ tạo ra những nguy cơ gì? Các nhà nghiên cứu cho rằng mặc dù điều này có một số lợi ích như việc không gian sẽ được luân phiên chia sẻ giữa động vật và con người, nó cũng có thể khiến động vật phải cạnh tranh khốc liệt hơn, khiến một số loài dần trở thành mồi ngon cho động vật săn mồi, đồng thời phá hủy nhịp điệu ăn uống và đi săn của động vật. Những câu hỏi này sẽ là chủ đề cho các công trình nghiên cứu trong tương lai.

“Về mặt tích cực, sự thay đổi của giới tự nhiên nhằm tạm thời tránh mặt con người có thể được xem là lối thoát cho việc đồng thời tồn tại của con người và động vật hoang dã trên một hành tinh đang ngày càng đông đúc hơn,” Justin Brashares, một thành viên cấp cao của nhóm nghiên cứu cho biết. Tuy nhiên, thời gian biểu hoạt động của động vật còn nằm trong tương quan với nhịp điệu của cả hệ thống sinh quyển và Trái Đất, tương quan với các mùa… thật khó để tin rằng chúng ta có thể đơn giản dịch chuyển chúng về đêm và kỳ vọng mọi thứ vẫn sẽ ổn và phát triển.