Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ sinh học trong trồng lúa

Vừa qua, chúng tôi đã áp dụng phương pháp chọn giống bằng chỉ thị phân tử kết hợp với lai trở lại (MABC) nhằm chuyển các gen mới, cụ thể là các gen chống hạn, chống mặn vào các giống lúa ưu tú. Đây là phương pháp mới trong công nghệ chọn tạo giống hiện nay do các nhà khoa học của Viện Nghiên cứu Lúa quốc tế (IRRI) vừa chuyển giao cho Việt Nam. Phương pháp này đã rút ngắn được thời gian lai chuyển khoảng 4 - 5 năm, so với phương pháp lai truyền thống phải mất từ 6 - 10 năm mới hoàn thành.

Hiện nay việc lựa chọn loại giống nào để đưa vào sản xuất thường phụ thuộc rất lớn vào các doanh nghiệp phân phối và thu mua sản phẩm. Các nhà khoa học chỉ là những người nghiên cứu chứ không trực tiếp thu mua sản phẩm của người dân nên đôi khi dù khuyến cáo nhưng người dân thường chạy theo lợi nhuận từ phía doanh nghiệp. Vì thế cần phải có sự liên kết chặt chẽ giữa các nhà khoa học với các đơn vị quản lý và doanh nghiệp, đồng thời nâng cao khả năng dự báo để có thể khuyến khích người dân đưa các giống lúa mới có sức chống chịu tốt vào canh tác ở những khu vực đang phải hứng chịu nhiều thiên tai, để giảm thiểu tối đa thiệt hại.

Việc nghiên cứu chọn tạo giống không nên quá chú trọng vào việc tạo ra các giống lúa mới, mà nên tập trung vào việc đẩy mạnh khả năng chống chịu với thời tiết của các loại giống trên cơ sở các giống lúa đã sẵn có. Nên chọn các giống lúa ưu tú, có chất lượng tốt và áp dụng các phương pháp lai tạo để đưa các nguồn gen chống chịu tốt với hạn, mặn, sâu bệnh... vào nhưng vẫn giữ nguyên các đặc điểm của giống ban đầu cả về năng suất, chất lượng, thời gian sinh trưởng. Đây là biện pháp vừa tiết kiệm chi phí, nhân lực thời gian và dễ được người dân chấp nhận đưa vào sản xuất. Hiện nay Việt Nam đã nghiên cứu được rất nhiều giống lúa mới có chất lượng tốt, tuy nhiên sự liên tục ra đời của các giống mới không chỉ tốn kém về chi phí nghiên cứu mà còn là một vấn đề khó trong xây dựng thương hiệu gạo của nước ta.