Biến đổi khí hậu làm tăng gấp đôi nguy cơ xảy ra bão lốc xoáy nhiệt đới mạnh

Bão lốc xoáy nhiệt đới là một trong số các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt có sức hủy diệt lớn nhất, nhưng ít khi xảy ra. Trung bình mỗi năm chỉ có khoảng 80-100 cơn bão lốc xoáy nhiệt đới hình thành trên toàn cầu, hầu hết trong số đó không đổ bộ vào đất liền. Cũng vì thế có rất ít dữ liệu chính xác về bão nhiệt đới trên toàn cầu, và các bộ dữ liệu cũng chỉ ghi nhận bão nhiệt đới trong 30-100 năm trở lại đây. Vì thiếu dữ liệu, các nhà khoa học rất khó lập mô hình bão lốc xoáy nhiệt đới cũng như đánh giá rủi ro ở quy mô địa phương.

Để khắc phục hạn chế này, một nhóm các nhà khoa học quốc tế do nhà nghiên cứu bão nhiệt đới Nadia Bloemendaal tại Viện Nghiên cứu Môi trường, Đại học Amsterdam, dẫn đầu, đã sử dụng một phương pháp mới: kết hợp dữ liệu bão nhiệt đới trong quá khứ với các mô hình khí hậu toàn cầu để tạo ra hàng trăm nghìn "cơn bão lốc xoáy nhiệt đới giả lập" có các đặc điểm tương đồng với bão tự nhiên.

Từ tập dữ liệu giả lập này, các nhà nghiên cứu lập mô hình và dự đoán chính xác hơn nhiều về sự xuất hiện và hoạt động của các cơn bão lốc xoáy nhiệt đới trong những thập kỷ trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ngay cả trong các khu vực mà bão lốc xoáy nhiệt đới hầu như không bao giờ xảy ra ngày nay. Kết quả thu được là dự báo tổng thể bão nhiệt đới ở quy mô toàn cầu, với độ phân giải chia thành từng khoảng 10 km, một độ phân giải rất cao so với một mô hình thời tiết. Nghiên cứu đã được công bố trên Scientific Advances.

Theo đó, tần suất của các cơn bão cường độ cao nhất, từ cấp 3 trở lên, sẽ tăng trên toàn cầu do biến đổi khí hậu, trong khi các cơn bão nhiệt đới yếu hơn sẽ ít xảy ra ở hầu hết các khu vực trên thế giới, trừ ở Vịnh Bengal.

Các địa điểm chịu rủi ro cao nhất về bão nhiệt đới là các nước có thu nhập thấp. Campuchia, Lào, Mozambiquea và nhiều Quốc đảo Thái Bình Dương, chẳng hạn như Quần đảo Solomon và Tonga hiện tương đối ít gặp bão nhiệt đới, nhưng nguy cơ sẽ cao hơn trong những năm tới. Trên toàn cầu, số lượng người sẽ phải chịu tác động của bão lốc xoáy nhiệt đới tăng nhiều nhất ở Châu Á, cụ thể là Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam.

Phát hiện mới có thể giúp các chính phủ và tổ chức nghiên cứu đánh giá chính xác hơn nguy cơ từ các cơn bão lốc xoáy nhiệt đới trong tương lai, từ đó hỗ trợ việc phát triển các chiến lược giảm thiểu rủi ro, hạn chế tác động và thiệt hại về nhân mạng.

“Với bộ dữ liệu công khai sẵn có này, giờ đây chúng ta có thể phân tích rủi ro của bão lốc xoáy nhiệt đới chính xác hơn cho từng thành phố hoặc khu vực ven biển. Chính quyền địa phương sau đó có thể thực hiện các biện pháp để giảm thiểu rủi ro trong khu vực của họ, do đó họ có thể giảm thiểu thiệt hại và thương vong,” Bloemendaal cho biết.