Trong năm qua, trí tuệ nhân tạo đã có tác động đáng kể đến thế giới. Dễ nhận thấy nhất là ai cũng có thể ứng dụng các công cụ ngôn ngữ như ChatGPT hay công cụ hình ảnh như Midjourney cho công việc của mình. Và một cuộc cách mạng sâu sắc hơn đang diễn ra bên dưới.

Một bức tranh do trí tuệ nhân tạo của Midjourney vẽ, đăng trên trang Techexplore.
Một bức tranh do trí tuệ nhân tạo của Midjourney vẽ, đăng trên trang Techexplore.

Dưới đây là những dự báo của các chuyên gia về cách mà trí tuệ nhân tạo sẽ làm thay đổi thế giới trong 5 năm tới.

1. Một cuộc chạy đua vũ trang mới

Trong 5 năm tới, rất có thể chúng ta sẽ chứng kiến các quốc gia hùng mạnh như Trung Quốc, Mỹ và Ấn Độ phát triển các loại vũ khí ngày càng tiên tiến do trí tuệ nhân tạo điều khiển. Chẳng hạn, một quốc gia có thể phát minh ra những dàn máy bay không người lái cực kỳ thông minh có sức hủy diệt đáng kể. Để đáp lại, các quốc gia khác sẽ nỗ lực hơn nữa để tạo ra những vũ khí thậm chí còn có sức tàn phá lớn hơn.

Giới chuyên môn cho rằng, trong chiến tranh, hiện nay trí tuệ nhân tạo sẽ có thể đưa ra những quyết định chiến lược tốt hơn nhiều so với các tướng lĩnh.

Vậy, các nhà nghiên cứu tin rằng quốc gia nào sẽ chiếm thế thượng phong trong cuộc đua AI quân sự? Câu trả lời là Trung Quốc.

2. AI tạo ra các sản phẩm giải trí

Hiện nay đã có nhiều cuộc biểu tình phản đối việc sử dụng trí tuệ thay lao động sáng tạo trong ngành giải trí nhưng các nhà nghiên cứu cũng tin rằng các liên đoàn lao động, chẳng hạn như các liên đoàn ở Hollywood, sẽ không có nhiều khả năng chống lại xu hướng này. Trong lịch sử, vào những năm 1980, các liên đoàn lao động đại diện cho những người thợ đánh máy đã phản ứng rất mạnh, nhưng điều này trở nên không còn quan trọng khi máy in trở nên phổ biến.

3. Làm thay đổi giáo dục


Các bài giảng và bài kiểm tra theo kiểu cũ có lẽ sẽ lỗi thời. Có nhiều cách học tốt hơn và trí tuệ nhân tạo sẽ định hình lại cách mà chúng ta tiếp thu kiến thức.

Các nhà nghiên cứu dự đoán các kỳ thi sẽ không tồn tại theo cách hiện nay nữa. Tại sao chúng ta phải kiểm tra thứ mà trí tuệ nhân tạo làm tốt hơn chúng ta? Mặc dù các trường cao đẳng và đại học vẫn tồn tại nhưng sẽ thay đổi rất nhiều chứ không giống như cách chúng ta nghĩ hiện nay.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu tin rằng không phải tất cả các khía cạnh của hệ thống giáo dục sẽ bị loại bỏ. Các trường tiểu học và trung học là nơi cung cấp nền tảng để học sinh học cách trưởng thành, bồi dưỡng các kỹ năng xã hội và tiếp thu kiến thức nền tảng. Các trường này sẽ tồn tại cho dù các công nghệ mới có được kết hợp tốt để hỗ trợ các em học sinh hay không.

4. AI tham gia vào các quyết định quan trọng

Các công cụ ngôn ngữ như ChatGPT đã có thể tư vấn về cách viết bài phát biểu cho đến tóm tắt cuộc họp. Vậy tại sao các chính trị gia, các nhà quản lý không nên tìm kiếm để trí tuệ nhân tạo hỗ trợ trong việc ra quyết định quan trọng?

5. Cách mạng hóa trong công việc

Theo các nhà nghiên cứu, trong 5 năm tới, nhờ trí tuệ nhân tạo hỗ trợ, con người sẽ ít phải can thiệp, xử lý nhiều việc hơn. Nhưng bù lại, những công việc mà con người tham gia sẽ trở nên có ý nghĩa hơn.

Một mối quan tâm chính sẽ là ai được hưởng lợi khi người lao động được thay thế bằng trí tuệ nhân tạo - điều đó sẽ mang lại lợi ích cho chính người lao động hay chủ sở hữu vốn? Điều này thì chính các nhà nghiên cứu cũng chưa biết. Nhưng chắc chắn sẽ có những thất vọng, phản đối hay có đứt gãy khi có sự thay đổi. Những người bị trí tuệ nhân tạo và robot thay thế sẽ cảm thấy thất vọng, cảm thấy không còn phù hợp với xã hội. Dự đoán sẽ có nhiều cuộc biểu tình phản đối sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo.

6. AI chưa thay thế con người trong tất cả các loại hình công việc

Ngoài các xu hướng trên, các nhà nghiên cứu cũng dự báo chưa phải quá lo lắng về kịch bản “tận thế” kiểu trí tuệ nhân tạo sẽ hoàn toàn thay thế con người trong tất cả các loại hình công việc khác. Điều đó sẽ chưa thể xảy ra, vì ít nhất kịch bản đó chưa khả thi về mặt kinh tế, theo dự đoán từ một nghiên cứu mới của MIT CSAIL, MIT Sloan, Viện Năng suất và Viện Giá trị Kinh doanh của IBM. Phát hiện từ nghiên cứu này cho thấy rằng hiện tại, chỉ có khoảng 23% tiền lương được trả cho các hạng mục công việc có khả năng chuyển sang tự động hóa, sử dụng AI là mang lại hiệu quả kinh tế. Nói cách khác, việc thay thế sức lao động của con người bằng AI khả thi với khoảng 1/4 số công việc hiện nay chứ chưa phải là với tất cả các loại hình công việc.

Các nhà nghiên cứu đã xem xét tác động của việc giảm chi phí hệ thống AI tiềm năng và những thay đổi đó có thể ảnh hưởng như thế nào đến tốc độ tự động hóa. Ví dụ: nếu chi phí triển khai AI tại nơi làm việc giảm đáng kể, điều này có thể đẩy nhanh tốc độ áp dụng AI trong các lĩnh vực khác nhau, có khả năng dẫn đến những thay đổi nhanh chóng hơn trên thị trường việc làm. Ngược lại, nếu khó, ít dữ liệu, và nếu lao động có tay nghề khan hiếm thì chi phí chuyển đổi sẽ cao hơn, từ đó làm chậm quá trình chuyển đổi, cho phép người lao động và các ngành có nhiều thời gian hơn để thích ứng.

7. “Bình dân hóa” dịch vụ trí tuệ nhân tạo

Một khía cạnh quan trọng khác: Nền tảng dịch vụ trí tuệ nhân tạo. Các nhà khoa học đã chỉ ra khả năng sẽ có các ứng dụng cho phép các công ty sử dụng trí tuệ nhân tạo thay vì buộc phải phát triển trí tuệ nhân tạo của riêng mình, sẽ giúp chuyển trọng tâm từ triển khai ở cấp độ công ty riêng lẻ sang cách tiếp cận dựa trên dịch vụ, mở rộng hơn. Ý nghĩa của sự thay đổi này rất sâu sắc: nó có thể “bình dân hóa” việc tiếp cận các công nghệ trí tuệ nhân tạo, cho phép các doanh nghiệp và tổ chức nhỏ được hưởng lợi từ trí tuệ nhân tạo mà không cần nguồn lực nội bộ dồi dào. Hơn nữa, điều này có thể dẫn đến sự xuất hiện của các mô hình kinh doanh mới tập trung vào dịch vụ trí tuệ nhân tạo.

Nguồn: techxplore.com

Bài đăng số 1276 (số 4/2024) KH&PT