Một nhóm các nhà khoa học quốc tế đã xác định được các kháng thể nhắm mục tiêu vào các khu vực không thay đổi của protein gai khi virus đột biến, nhờ đó có khả năng vô hiệu hóa Omicron và cả các biến thể SARS-CoV-2 khác.
Nếu xác định được các khu vực mà các kháng thể này nhắm đến trên protein gai, có thể thiết kế vaccine và phương pháp điều trị chống lại biến thể Omicron và cả các biến thể khác có thể xuất hiện trong tương lai, David Veesler, nghiên cứu viên của Viện Y tế Howard Hughes và giáo sư hóa sinh tại Trường Y của Đại học Washington ở Seattle, người dẫn đầu nhóm nghiên cứu cho biết.
Hình minh họa. Nguồn: Pixabay/CC0 Public Domain
Biến thể Omicron có 37 đột biến trong protein gai, protein virus sử dụng để bám vào và xâm nhập tế bào. Đây là số lượng đột biến nhiều bất thường. Các nhà khoa học cho rằng những đột biến này là lý do tại sao Omicron có thể khả năng lây lan nhanh và gây tái nhiễm.
Để đánh giá tác động của những đột biến này, nhóm Veesler đã thiết kế hai virus vô hại, gọi là pseudovirus (virus giả). Một pseudovirus tạo ra các protein gai trên bề mặt giống như phiên bản SARS-CoV-2 phân lập được từ đầu đại dịch. Một pseudovirus khác có protein gai đột biến như Omicron.
Vị trí mà virus dùng để xâm nhập vào tế bào là protein ACE2 trên bề mặt tế bào. Nhóm nghiên cứu đánh giá khả năng liên kết với ACE2 của các phiên bản protein gai khác nhau.
Họ phát hiện ra protein gai của biến thể Omicron có khả năng liên kết tốt hơn gấp 2,4 lần so với protein gai của phiên bản SARS-CoV-2 phân lập được từ đầu đại dịch. “Mức tăng không phải quá lớn, nhưng có liên quan đến khả năng lây truyền và khả năng lây nhiễm cao hơn.” Veesler lưu ý. Họ cũng phát hiện ra rằng protein gai của Omicron có thể liên kết một cách rất hiệu quả với protein ACE2 của chuột, cho thấy Omicron có thể có khả năng lây nhiễm qua lại giữa người và các động vật có vú khác.
Sau đó, nhóm Veesler lấy kháng thể từ ba nhóm, những người đã khỏi COVID-19 hoặc đã tiêm vaccine hoặc đã khỏi và tiêm vaccine, và cho kháng thể tiếp xúc với Omicron. Kết quả, kháng thể từ những người đã khỏi bệnh sau khi nhiễm các chủng trước đây và từ những người đã tiêm vaccine đều bị giảm khả năng ngăn chặn lây nhiễm khi tiếp xúc Omicron.
Cụ thể hơn, kháng thể từ những người đã khỏi bệnh và những người đã tiêm vaccine Sputnik V hoặc Sinopharm hoặc Johnson&Johnson có ít hoặc không có khả năng vô hiệu hóa Omicron. Kháng thể từ những người đã tiêm Moderna, Pfizer-BioNTech và AstraZeneca vẫn giữ được khả năng vô hiệu hóa, nhưng giảm từ 20 đến 40 lần so với phiên bản SARS-CoV-2 phân lập được từ đầu đại dịch. Đây là mức giảm nhiều hơn nhiều so với bất kỳ biến thể nào khác trước đây, kể cả Delta.
Kháng thể từ những người đã khỏi bệnh và sau đó được tiêm hai liều vaccine cũng bị giảm khả năng vô hiệu hóa virus, nhưng mức độ giảm ít hơn, khoảng 5 lần (cho thấy việc tiêm phòng sau khi khỏi bệnh là hữu ích).
Phân tích từng nhóm kháng thể, nhóm Veesler đã xác định được 4 nhóm được tạo ra do tiếp xúc với các biến thể trước đây nhưng vẫn có khả năng vô hiệu hóa Omicron. Các nhóm này nhắm mục tiêu vào một trong bốn khu vực của protein gai không chỉ có ở các biến thể SARS-CoV-2 mà còn có ở các virus corona liên quan, được gọi là sarbecovirus. Các vị trí này trên protein gai thực hiện một chức năng thiết yếu, và protein gai sẽ mất đi nếu chúng bị đột biến. Đây được gọi là những khu vực "bền vững".
Veesler cho biết, việc phát hiện ra các kháng thể có thể vô hiệu hóa virus thông qua nhận dạng các khu vực bền vững trong rất nhiều biến thể khác nhau cho thấy rằng thiết kế vaccine và phương pháp điều trị kháng thể nhắm vào các khu vực này có thể có hiệu quả chống lại một loạt các biến thể.
Kết quả nghiên cứu đăng ngày 23/12 trên tạp chí Nature.
Nguồn: https://medicalxpress.com/news/2021-12-scientists-antibodies-neutralize-omicron.html