Người Nhật luôn sáng tạo ra những hình tượng mang nhiều tầng lớp nghĩa phong phú. Bài viết sẽ khai thác một số góc nhìn để các bạn thấy phim không chỉ là Kaiju đánh nhau đơn thuần.
Sau John Wick, đại diện của Vũ Trụ Phim Quái Vật (Monsterverse) Godzilla: King of the Monsters tiếp tục phá đảo phòng vé, khiến cuộc chạy đua về doanh thu phim bom tấn trong hè 2019 sắp tới sẽ càng trở nên kịch tính hơn.
Nội dung được nhắc đến ở đây là ý nghĩa hình tượng của 4 quái thú xuất hiện trong Godzilla: King of Monsters gồm: Godzilla, Rodan, King Ghidorah và Mothra.
1. Godzilla
Hình tượng: Vừa là hiện thân của hậu quả bom hạt nhân của Mỹ đối với Nhật Bản và cũng thể hiện sự vươn lên của đất nước và con người Nhật Bản sau biến cố đó.
Biệt danh: Alpha Predator, hoặc Big Guy (Bé Bự) và King of the Monsters (Vua của các loài quái vật).
Dạng sống: Bio-atomic (Godzilla là một động vật sống dựa trên hệ thống tuần hoàn hạt nhân sinh học).
Godzilla được miêu tả như một loài bò sát lưỡng cư khổng lồ thời tiền sử - sống được cả trên cạn và dưới nước, nó có sức mạnh khủng khiếp và là thú săn mồi đứng đầu chuỗi thức ăn (gọi là Alpha Predator) trong hệ sinh thái ở Kỷ Permi (cách đây khoảng 298 triệu năm trước, tức là quay ngược thời gian trở về trước, cổ xưa hơn rất nhiều so với Kỷ Jura của các loài khủng long như T-rex).
Được biết, nguồn dinh dưỡng chính của Godzilla là chất phóng xạ có rất nhiều trong khí quyển trái đất lúc bấy giờ, vì thế Godzilla không ăn thịt loài nào khác, nó sẽ chỉ tiêu diệt bớt các loài thú khác nếu chúng phát triển vượt kiểm soát và gây ảnh hưởng đến hệ sinh thái.
Có thể nói, Godzilla gìn giữ sự cân bằng cho trái đất. Sau kỷ Permi, nguồn phóng xạ trong khí quyển Trái Đất cạn dần, Godzilla buộc phải rút lui xuống đáy biển sâu để hấp thụ phóng xạ trong lõi Trái Đất và chìm vào giấc ngủ sâu cho đến khi bị đánh thức bởi hoạt động thử bom nguyên tử của loài người.
Có thể nhận thấy, người Nhật đã gửi gắm chính tâm tư của dân tộc mình sau chiến tranh thế giới thứ 2 vào hình tượng Godzilla. Nhật Bản là 1 đất nước cổ xưa nằm nữa biển khơi, giàu truyền thống, từng rất hùng mạnh nhưng vì thời cuộc mà bị yếu thế, để rồi sau đó lại vùng lên lần nữa mạnh mẽ hơn vì một biến cố liên quan đến bom hạt nhân.
Trong những lần xuất hiện của Godzilla, đôi lúc nó là một nhân vật phản diện hủy diệt mọi thứ, đôi lúc lại là một anti-hero, không chỉ chiến đấu vì bảo vệ loài người mà vì sự tồn vong của cả Trái Đất. Tương tự với đất nước Nhật Bản, thảm họa hạt nhân đã hoàn toàn thay đổi đất nước và con người họ.
Người Nhật có tham vọng bá quyền rất lớn, họ đã thua Mỹ trong chiến tranh và có lẽ sẽ không thể quên được mối hận này nhưng họ vẫn sẵn sàng hợp tác với người Mỹ và đóng góp rất nhiều cho nhân loại.
Godzilla được sáng tạo vào năm 1954, 9 năm sau thảm họa hạt nhân ở Hiroshima & Nagasaki. Trong những lần xuất hiện sắp tới đây, Godzilla sẽ còn tượng trưng cho sự phấn đấu chống lại thảm họa thiên nhiên của loài người nói chung và người Nhật nói riêng.
Sức mạnh: Godzilla tích tụ năng lượng hạt nhân trong cơ thể và có thể thở ra từ miệng để tấn công đối phương. Sống dưới đáy biển sâu, nó chịu áp lực rất lớn nên dù chỉ cao 108m (tầng cao nhất tòa nhà Bitexco là 258m) nhưng Godzilla nặng tới 90.000 tấn và da thịt hầu như bất khả xâm phạm.
Trong Godzilla: King of the Monsters, "quái vật béo" Godzilla đã tăng trọng lên đến 99.634 tấn và chiều cao cũng đã tăng lên 119m.
2. Rodan
Hình tượng: Hiện thân của nguy cơ hạt nhân trong thời kỳ Chiến Tranh Lạnh cũng như thảm hỏa núi lửa phun trào đối với người Nhật.
Biệt danh: Fire Demon (con quỷ lửa).
Dạng sống: Bio-volcanic (Rodan sở hữu một hệ thống tuần hoàn có đặc tính nhiệt sinh học trong cơ thể).
Rodan là một quái thú khổng lồ được lấy hình tượng từ con khủng long bay Pteranodon, được sáng tạo vào năm 1956, thời điểm Chiến Tranh Lạnh giữa Mỹ và Liên Bang Xô Viết trong giai đoạn căng thẳng nhất.
Trong Vũ Trụ Phim Quái Vật của hãng Legendary cũng như một số phim trước đó của hãng Toho Nhật Bản, Rodan được thể hiện là một quái vật ngủ sâu trong lòng núi lửa và thức tỉnh cùng với thảm họa dung nham phun trào.
Như chúng ta đã biết, Nhật Bản nằm trong vành đai lửa Thái Bình Dương với hàng trăm miệng núi luôn chực chờ bùng nổ gây thảm họa động đất, sóng thần cho cư dân nước này.
Như vậy đúng với hình tượng trên, Godzilla sẽ phải đánh nhau và chiến thắng Rodan để thể hiện ý chí vượt qua thiên tai của người Nhật. Trong một số phim cũ của Toho, Godzilla và Rodan lại hợp tác để chống lại kẻ thù khác, hàm ý rằng núi lửa là một thảm họa thiên nhiên không thể ngăn cản và người Nhật buộc phải thích nghi để tồn tại cùng với nó.
Sức mạnh: Rodan có lớp da cứng như đá và luôn rực đỏ như nham thạch trong lòng núi. Nó bay với tốc độ siêu âm và tạo ra sóng chấn động có thể san bằng một thành phố nơi nó bay qua. Rodan có sải cánh dài 265m (tức là bằng chiều cao đến mái của tòa nhà Bitexco).
3. King Ghidorah
Hình tượng: Hiện thân cho nguy cơ bành trướng của Trung Quốc và hiện tượng thiên tai như bão tố, gió lốc mà người Nhật gặp phải.
Ghidorah xuất hiện đầu tiên vào năm 1964, cũng là năm mà Trung Quốc công bố các thiết bị và hoạt động thử nghiệm bom hạt nhân lần đầu tiên.
Biệt Danh: The One Who is Many, hoặc The Devil (Ác Quỷ).
Dạng sống: Bio-electrical (Ghidorah là một thực thể sở hữu các phân tử thụ thể điện sinh học).
Ghidorah được miêu tả như một con rồng vàng có ba đầu, hình dáng có nét giống như rồng Châu Á với vảy và nhiều sừng. Mặc dù người sáng tạo ra Ghidorah là ông Tomoyuki Tanaka chưa bao giờ "dám" thừa nhận rằng hình tượng của Ghidorah ám chỉ Trung Quốc, nhưng chúng ta cũng dễ dàng nhìn ra thâm ý đó vào thời điểm mà quái vật này được tạo ra.
Ba cái đầu của Ghidorah có suy nghĩ và hành động độc lập, thể hiện đa nhân cách xảo quyệt và mưu mô độc ác (The One who is many). Ghidorah có thể xuất hiện từ ngoài không gian hoặc ngủ sâu trong một tảng băng nhưng khi xuất hiện đều hoàn toàn mang đến sự hủy diệt.
Lối miêu tả trên cũng là cách mà người Nhật luôn cảnh giác đối với tham vọng bành trướng của một thế lực ngoại lai như Trung Quốc.
Ngoài ra, Ghidorah còn tượng trưng cho những siêu bão ở thái bình dương khi sức mạnh của quái vật này luôn gắn liền với sấm chớp, gió lốc và mây mù tương tự trong Godzilla: King of Monsters. Nhật Bản là một đảo quốc ở giữa biển, thế nên việc bị bão tàn phá quanh năm là không thể tránh khỏi.
Sức mạnh: Ghidorah sở hữu bộ vảy bên ngoài có chức năng tích và phóng điện. Khi bay với tốc độ cao, sự phóng điện xung quanh Ghidorah sẽ khiến quá trình bốc hơi nước diễn ra nhanh khủng khiếp đến mức gây nên sự chênh lệch áp suất và tạo thành một cơn bão xung quanh nó.
4. Mothra
Hình tượng: Hy vọng, văn hóa lâu đời, niềm tin tâm linh của người Nhật và sức mạnh của quy luật tự nhiên.
Biệt danh: Queen of the Monsters (Nữ hoàng của muôn loài quái vật).
Dạng sống: Morthra là loài côn trùng có năng lực quang sinh học.
Trái với 3 quái thú trên, Mothra không đại diện cho một nguy cơ trực tiếp nào. Trong hình dạng của con bướm (hoặc ngài) khổng lồ, Mothra được xem như một nữ thần được các cư dân cổ xưa của trái đất tôn sùng.
Nếu Godzilla được xem như là phòng tuyến cuối cùng của trái đất trước những quái thú độc ác như Ghidorah thì Mothra là hy vọng cuối cùng khi Godzilla bại trận. Trong rất nhiều phim cũ của Toho thì Mothra đã hỗ trợ hoặc hy sinh bản thân để giúp Godzilla chiến thắng kẻ thù và trong phần 2 của Godzilla năm 2019 này có thể cũng sẽ như vậy.
Liên hệ với người Nhật, trong những thời khắc khó khăn nhất khi phải đối mặt với thiên tai và thảm họa thì chỉ có niềm tin tâm linh mạnh mẽ và sự kỷ luật vốn đã trở thành nét văn hóa mới có thể giúp họ chống chọi với nghịch cảnh.
Mothra theo lý thuyết là bất tử và sau khi chết nó sẽ lại tái sinh dưới hình dạng một quả trứng, tuy phải trải qua giai đoạn ấu trùng rất dài nhưng rồi lại trở thành một quái thú vừa xinh đẹp vừa hùng mạnh. Có lẽ người Nhật muốn thể hiện tinh thần bất diệt của mình và tự hào về điều đó khi sáng tạo nên Mothra.
Trong một số tình huống ở các bộ phim trước đây, chính Mothra sẽ đánh nhau với Godzilla nếu anh chàng này dở chứng và muốn tiêu diệt loài người. Quan điểm của Godzilla thường là chỉ bảo vệ trái đất - nơi nó sinh sống và xem như lãnh thổ chứ không quan tâm loài người sống chết ra sao.
Ngược lại, Mothra là hiện thân của bà mẹ thiên nhiên, cũng tượng trưng cho bản tính sống hòa hợp với thiên nhiên của người Nhật, là yếu tố “thiền’’ kềm hãm cái tôi cá nhân đầy giận dữ muốn nổi loạn để giữ sự cân bằng cho mọi thứ. Tác giả Shinichiro Nakamura đã xây dựng hình tượng Mothra rất giàu triết lý và đậm bản sắc dân tộc.
Sức mạnh: Mothra có thể bắn ra tia sáng năng lượng (từ khả năng phát quang sinh học) hoặc phấn độc. Ngoài ra Mothra cũng có thể bay nhanh như Rodan và dùng ngòi độc để tấn công đối thủ như loài ong. Trên hết, Mothra có thể tái sinh.