Tòa nhà Torres de Colón là một trong những biểu tượng của thành phố Madrid (Tây Ban Nha) kể từ khi nó khánh thành vào năm 1976. Công trình này khiến nhiều người quan tâm bởi cách xây ngược từ trên xuống dưới, không giống bất kỳ tòa nhà nào khác trong khu vực.
Tại quảng trường Plaza de Colón ở thành phố Madrid, chúng ta có thể bắt gặp tòa nhà văn phòng cao cấp “Torres de Colón” hay Tháp Columbus với kiến trúc vô cùng độc đáo. Do hình dạng của nó giống một chiếc phích cắm điện khổng lồ nên người dân địa phương còn gọi nó là “El Enchufe” hoặc “The Plug” (phích cắm). Một số người nói Torres de Colón là tòa nhà xấu nhất ở Madrid với phần đỉnh màu xanh lá cây được xây dựng theo phong cách Art Deco, và mặt ngoài của nó phủ những tấm kính mờ màu đồng [nâu đỏ].
Kiến trúc treo độc đáo
Năm 1964, Hội đồng thành phố Madrid muốn thực hiện một dự án trên lô đất hình chữ nhật có diện tích khoảng 1.700 m2 nhằm góp phần hiện đại hóa khu vực quảng trường Plaza de Colón. Cuối cùng, hội đồng thành phố đã cấp phép xây dựng cho dự án tòa nhà văn phòng chọc trời Torres de Colón của công ty Rumasa.
Tòa nhà có cấu trúc gồm 23 tầng với chiều cao 116 m. Đây là tòa nhà cao thứ 12 ở thủ đô của Tây Ban Nha do kiến trúc sư Antonio Lamela thiết kế cùng sự trợ giúp của các kỹ sư Leonardo Fernández Troyano, Javier Manterola và Carlos Fernández Casado.
Để giải phóng không gian tầng trệt đến mức tối đa, Lamela nảy ra ý tưởng thiết kế tòa nhà theo lối “kiến trúc treo” nhờ phương pháp xây ngược từ trên xuống. Do mặt tiền không chạm đất nên tòa nhà có nhiều không gian dành cho người đi bộ phía bên dưới, đồng thời có đủ diện tích xây dựng một khu để xe lớn có sức chứa lên tới gần 200 chiếc xe.
Tòa nhà Torres de Colón bắt đầu hình thành với hai cột trụ trung tâm trên nền bê tông. Sau đó, tầng trên cùng được xây và treo bằng dây cáp thép. Các tầng còn lại nối tiếp nhau ra đời từ trên xuống dưới. Chỉ có ba tầng dưới cùng, bao gồm tầng hầm, được xây từ dưới lên. Ban đầu người ta dự định xây một sân trực thăng bay trên đỉnh tòa nhà, nhưng thiết kế này cuối cùng bị loại bỏ. Cấu trúc giống như phích cắm trên nóc tòa nhà được thêm vào cuối cùng.
Theo kiến trúc sư Lamela, phương pháp xây nhà cao tầng từ trên xuống giúp tiết kiệm đáng kể chi phí và thời gian thi công, bởi vì nó cho phép các tầng được xây ở dưới mặt đất rồi cẩu lên trên, thay vì phải di chuyển công nhân, vật liệu xây dựng và thiết bị từ tầng này lên tầng khác.
Năm 1970, quá trình xây dựng Torres de Colón bị gián đoạn do các kỹ sư gặp phải một số vấn đề kỹ thuật. Do độ cao tòa nhà lớn hơn 9m so với mức cho phép nên thị trưởng Arias Navarro đe dọa sẽ cho phá hủy nó. May mắn là công trình vẫn tiếp tiếp tục được cấp phép xây dựng vào năm 1973, nhưng thiết kế của nó đã phải giảm xuống hai tầng so với dự kiến ban đầu.
Mặc dù nhiều người lo ngại về mức độ an toàn của tòa nhà do lối xây dựng khác lạ, nhưng nó vẫn đứng vững và tồn tại nguyên vẹn cho đến ngày nay.
Sau khi Torres de Colón khánh thành năm 1976, doanh nhân Jose María Ruiz Mateos mua lại nó trong một dự án kinh doanh bất động sản lớn. Năm 1986, tòa nhà được chuyển nhượng cho công ty Heron International của Anh. Năm 1995, công ty bảo hiểm Mutua Madrileña mua lại nó với giá 54 triệu euro.
Tòa nhà Torres de Colón từng là nơi đặt văn phòng đại diện và trụ sở của nhiều công ty lớn như Alvarez & Marsal, MCH Private Equity, Natixis, Legg Mason, M & G, BDO, Hays, Bip & Drive, Tokyo Marine, Văn phòng thương mại Na Uy ở Tây Ban Nha, Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản,… Năm 2016, Hội đồng thành phố Madrid cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng của tòa nhà sang khu dân cư và khách sạn.
Trong dự án ban đầu, Lamela không nghĩ đến việc tạo ra lối thoát hiểm cho tòa nhà trong trường hợp khẩn cấp, chẳn hạn như khi xảy ra hỏa hoạn. Do đó, tòa nhà được lắp đặt thêm một cầu thang thoát hiểm vào năm 1989. Năm 2009, chủ sở hữu tòa nhà ủy quyền cho công ty Schindler thay thế các thang máy cũ bằng những thang máy mới có sức chứa lớn hơn và an toàn hơn. Từ năm 2012 – 2017, tòa nhà trải qua nhiều lần nâng cấp nội thất, lối vào, sảnh, khu vực chung, sàn nhà, hệ thống điện…Năm 2019, công ty Mutua Madrileña thông qua một dự án tu sửa mới [diễn ra từ năm 2020 đến năm 2022] nhằm loại bỏ cấu trúc hình phích cắm trên nóc tòa nhà để xây thêm 4 tầng mới. Chi phí cải tạo ước tính khoảng 65 triệu euro.
Năm 2012, các độc giả trên cổng thông tin bất động sản Idealista.com bình chọn Torres de Colón là một trong những tòa nhà xấu nhất ở Tây Ban Nha. Năm 2018, Hội đồng thành phố Madrid xếp nó vào danh mục các tòa nhà cần bảo vệ theo yêu cầu của Hội đồng di sản lịch sử khu vực.
Các tòa nhà tương tự
Kỹ thuật xây dựng khá đặc biệt của tòa nhà Torres de Colón là không phổ biến, nhưng không phải chưa từng xuất hiện trên thế giới. Một số tòa nhà khác cũng ra đời theo kỹ thuật này, chẳng hạn như Ngân hàng Trung ương Ireland ở Dublin và Trung tâm Ngân hàng Standard ở Johannesburg, Nam Phi.
Có ít nhất ba tòa nhà ở Ba Lan cũng được xây từ trên xuống dưới bao gồm: tòa nhà Trzonolinowiec ở Wrocław [xây năm 1961-1967]. Hai tòa nhà còn lại nằm ở thành phố Gdansk và Katowice. Thành phố Sofia của Bulgaria cũng có một tòa nhà tương tự.
Một biến thể khác của kỹ thuật này đã phát triển ở Hà Lan gọi là Jackblock. Trang web của Hiệp hội Kỹ sư Dân dụng Mỹ giải thích cách thức hoạt động của nó: “Tầng trên cùng của một tòa nhà được xây dựng ở mặt đất trên nhiều cái kích lớn. Sau đó, người ta kích tầng trên cùng lên đến độ cao bằng chiều cao chính xác của nó để xây tầng khác bên dưới. Khối hai tầng tiếp tục được kích lên để xây tầng thứ ba. Quá trình này lặp lại cho đến khi tòa nhà đạt đến độ cao mong muốn. Sau đó tòa nhà được neo và cố định vào phần móng.”