Nhiều nghiên cứu lịch sử cho thấy người ta đã bắt đầu đùa giỡn nhau trong ngày này suốt hàng trăm năm nay, tuy nhiên tinh thần đằng sau và điều gì khiến nó trở thành ngày lễ chính thức vẫn còn có đôi chút bí ẩn. Sau đây là một vài thuyết phổ biến về Cá tháng Tư, do đâu ngày này xuất hiện và tại sao người ta lại kỷ niệm nó?
Thuyết đầu tiên cho rằng Cá tháng Tư chính thức bắt đầu từ năm 1582, như một huyền thoại, khi Đức Giáo hoàng Gregory XIII (lịch Gregorian hay Tây lịch mà phần lớn các nước trên thế giới đang sử dụng được lấy theo tên của ông) đã cho dời ngày đầu năm mới từ cuối tháng Ba sang đầu tháng Giêng. Sự thay đổi này được công khai, nhưng không phải ai cũng ghi nhớ, khiến nhiều người vẫn tiếp tục ăn mừng năm mới vào ngày 1 tháng 4 và bị chế diễu. Theo thông tin trên Huffington Post, nhà sử học chuyên nghiên cứu về thời trung cổ Ginger Smoak đưa ra lời lý giải “Bởi vì có một nhóm người bị coi là xuẩn ngốc, cho nên Cá tháng Tư mới mang nghĩa đen là những Kẻ ngốc tháng Tư (April Fools)”
Một huyền thoại khác ra đời cũng dựa trên cùng một ý tưởng như thuyết trên, nhưng sự thay đổi lịch đón năm mới diễn ra ở thời gian và địa điểm tương đối khác, chính là tại Pháp vào năm 1564, chứ không phải do Đức Giáo hoàng. Và khi ai đó kỷ niệm năm mới nhầm, những người khác sẽ tìm cách dán tấm giấy hình cá lên lưng họ – lý giải tại sao ngày này còn được gọi là Cá tháng Tư, nhất là ở Pháp.
Trong lúc đó, những quan điểm khác lại nhấn mạnh Cá tháng Tư thực chất là những tàn dư còn lại khi người ta tổ chức lễ hội mùa xuân để đánh dấu mùa đông đã kết thúc, với những nghi lễ mang tính lộn xộn, vô tổ chức, khi mọi người tìm cách chơi khăm bạn bè và người lạ – theo tư liệu lưu giữ tại Bảo tàng Hoaxes (San Diego, bang California, Mỹ). Những văn bản viết tay cho biết, Cá tháng Tư đã tồn tại suốt từ thế kỷ 15 đến nay, song những tài liệu chính thức viết về ngày này chỉ bắt đầu xuất hiện vào thế kỷ thứ 18, mặc dù ở tại thời điểm đó, những ý tưởng về trò chơi khăm và sự dại khờ đã trở nên vững chãi.
Rất nhiều nước trên thế giới có kỷ niệm Cá tháng Tư, như Ba Lan, Iran và Scotland, … và mặc dù có quá nhiều thuyết về nguồn gốc hình thành của nó, khiến cho không ai có thể chắc chắn, song đó có lẽ cũng chỉ là một trong những nét đẹp về ngày này.