Dơi là hiện thân của may mắn hay xui xẻo?

Dơi trong tiếng Hán là “bức”, đồng âm với chữ “phúc”. Vì thế, ở nhiều nước châu Á - trong đó có Việt Nam, hình tượng con dơi được sử dụng rất phổ biến để trang trí các vật dụng hằng ngày như đồ trang sức, đồ gốm sứ hay trong những công trình kiến trúc phục vụ tín ngưỡng, tâm linh với ngụ ý xua đi những điều rủi ro và cầu mong sự may mắn, tốt đẹp.

Văn hoá phương Tây - trái lại - coi loài dơi là hiện thân của ma quỷ và những thứ xui xẻo. Vậy đứng trên lăng kính khoa học, loài dơi mang đến may mắn hay rủi ro cho con người?

Dơi chia làm hai nhóm: Ăn quả và ăn côn trùng. Mỗi nhóm có vai trò riêng, nhưng đều giúp duy trì sự cân bằng của hệ sinh thái. Dơi ăn quả là những loài tiên phong giúp thụ phấn và phát tán hạt cây, giúp phủ xanh đồi núi trọc và duy trì lớp thảm thực vật rừng. Còn dơi ăn côn trùng là những thiên địch giúp tiêu diệt một lượng lớn côn trùng phá hoại mùa màng cũng như các loài muỗi truyền bệnh cho người và vật nuôi ở các vùng đô thị. Xét ở khía cạnh này, loài dơi đúng là hiện thân của những điều may mắn, tốt lành đối với con người, dù không phải ai cũng biết đến.

Tuy nhiên, hiện nay môi trường sống tự nhiên của loài dơi đang bị thu hẹp và suy thoái chủ yếu do hoạt động của con người, đẩy các loài dơi Việt Nam đến bờ vực tuyệt chủng. Để thích nghi, nhiều loài dơi phải di cư đến môi trường mới. Chẳng hạn, một số loài dơi ăn quả thường đến những vườn cây ăn quả để kiếm ăn, làm suy giảm sản lượng cây trồng. Người dân ở nhiều địa phương trồng cây ăn trái của Việt Nam coi dơi là loài vật gây hại. Điều đáng nói hơn, một số loài dơi là vật chủ của nhiều virus gây bệnh hoặc ký sinh trùng sốt rét. Sự gia tăng tiếp xúc với các loài dơi này có thể khiến một số bệnh truyền nhiễm từ chúng truyền sang con người và vật nuôi. Nếu chỉ xét ở khía cạnh này, các loài dơi đúng là “giống ma quỷ”.

Xét cho cùng, trong mối quan hệ với loài dơi, chính con người đã làm mất đi những điều tốt lành và rước về “ma quỷ” và xui xẻo. Để may mắn luôn song hành, mỗi người cần phải thay đổi nhận thức để sống hoà hợp hơn với thiên nhiên.