Con người sử dụng thuốc lá từ khoảng 12.000 năm trước

Việc sử dụng thuốc lá lan rộng trên toàn thế giới sau khi có sự tiếp xúc giữa các nhà thám hiểm châu Âu và người bản địa ở Bắc Mỹ vào thế kỷ XV. Nhưng cho đến nay, các nhà nghiên cứu vẫn tranh luận về cách thức và thời điểm cây thuốc lá (Nicotiana spp.) được thuần hóa lần đầu tiên.

Mới đây, nhà khảo cổ Daron Duke và các đồng nghiệp tại Nhóm Nghiên cứu Nhân chủng học Viễn Tây ở Davis, California, đã phát hiện bằng chứng trực tiếp cho thấy những người săn bắn hái lượm ở Bắc Mỹ đã sử dụng thuốc lá tại một địa điểm săn bắn hái lượm ở sa mạc Utah cách đây khoảng 12.300 năm. Mốc thời gian này sớm hơn 9.000 năm so với các tài liệu trước đây. Nhóm nghiên cứu công bố những phát hiện vào ngày 11/10 trên tạp chí Nature Human Behaviour.

Địa điểm khảo cổ nằm dọc theo con kênh hiện đã khô cạn, bắt nguồn từ một con sông thời tiền sử được gọi là Old River Bed, nơi con người đã sinh sống từ 13.000 đến 9.500 năm trước. Trong khi khai quật, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy một lò sưởi cổ chứa bốn hạt cây thuốc lá đã cháy.

Sử dụng phương pháp xác định niên đại bằng cacbon phóng xạ, nhóm nghiên cứu xác định được niên đại của lò sưởi và vật chất bên trong. Bản thân hạt cây thuốc lá quá nhỏ và dễ vỡ nên không xác định được niên đại, nhưng nhóm nghiên cứu lập luận rằng, vật liệu gỗ bị đốt cháy trong lò sưởi đã khoảng 12.300 năm tuổi. Các hạt đã cháy được cho là có cùng độ tuổi.

Mặc dù nhóm nghiên cứu không thể nói chắc chắn thuốc lá đã được sử dụng như thế nào thông qua bằng chứng khảo cổ này, nhưng vật chất trong lò chỉ còn lại hạt cây thuốc lá, có nghĩa là lá và thân cây (những bộ phận có tác dụng gây say) đã được tiêu thụ. Jaime Kennedy, nhà khảo cổ học tại Đại học Oregon ở Eugene, cho biết: “Những người ở kỷ Pleistocen có khả năng hút thuốc lá hoặc nhai thuốc lá theo cách tương tự như cách nó được sử dụng ngày nay."

Các đồ tạo tác được tìm thấy trong và xung quanh lò sưởi bao gồm các mảnh vỡ của Haskett - một loại mũi giáo thường được những người săn bắn hái lượm ở Bắc Mỹ sử dụng trong kỷ Pleistocen. Nhóm nghiên cứu cho biết, có vẻ như Haskett đã được sử dụng để săn nhiều loài vịt khác nhau: một số lượng lớn xương của các loài chim thủy sinh đã được phát hiện tại địa điểm này.

Theo nhóm nghiên cứu, các hạt thuốc lá có thể đến từ dạ dày của những con vịt bị săn bắt, hoặc từ những cây mọc xung quanh vị trí lò sưởi. Nhưng thuốc lá mọc ở vùng cao - cách xa các vùng đất ngập nước và khác xa các thức ăn đặc trưng của chim thủy sinh. Duke và nhóm của mình đã kiểm tra trầm tích từ khu vực này vào khoảng thời gian con người sinh sống, và "chỉ tìm thấy các loại cây thông thường ở đất ngập nước chứ không phải cây thuốc lá". Do đó, có thể những hạt nhỏ này đã mắc vào những lông dính của cây thuốc lá khi con người thu hoạch lá và thân.

Nhóm nghiên cứu của Duke cũng tìm thấy hạt bị cháy từ các loài cây là thức ăn truyền thống của các cộng đồng người Mỹ bản địa như cây ngổ.