Những con vịt đực nhỏ chỉ “dám” phát triển dương vật tới chiều dài bình thường trong mùa giao phối một thời gian ngắn vì sợ bị những con vịt lớn hơn tấn công trong quá trình cạnh tranh giao phối.
Một nghiên cứu mới vừa cho biết, do phải cạnh tranh giao phối các con vịt đực đã phát triển thêm chiều dài và kích thước núm thịt ở lỗ huyệt của mình. Hiện tượng bất bình thường này xảy ra trong hai loài gồm: vịt bãi nhỏ Aythya affinis và vịt Oxyura jamaicensis.
Theo nghiên cứu, kích cỡ lỗ huyệt – một điểm liên quan tới loạt hành vi gây ấn tượng đối với đối phương khi giao phối – có vai trò quan trọng đối với sự duy trì nòi giống và tồn tại của loài vịt.
“Nếu con đực chỉ ở một mình với con cái, thì con đực này chỉ phát triển núm thịt ở lỗ huyệt với kích cỡ bình thường. Nhưng nếu có các con đực khác ở xung quanh, chúng có thể thay đổi nhanh chóng. Bởi vì để tiến hóa thì phải có khả năng linh hoạt” – Patricia Brennan – một nhà sinh học tiến hóa tại Trường Mount Holyoke College ở South Hadley – nói.
Theo dõi liên tục loài vịt Oxyura jamaicensis trong hai năm, Brennan và các đồng nghiệp nhận thấy, trong năm đầu tiên những con vịt đực lớn nhất trong một nhóm có thể phát triển dương vật dài nhất khoảng 18 cm, còn các con đực nhỏ hơn thì chỉ có kích cỡ dương vật bằng một nửa. Tới năm thứ 2, những con nhỏ hơn đạt tới kích cỡ dương vật tới mức bình thường nhưng cũng chỉ duy trì được 5 tuần, còn những con lớn nhất vẫn giữ kích cỡ dương vật như thế trong suốt 3 tháng.
Brennan cho rằng, những con vịt nhỏ hơn đã quá căng thẳng để có thể phát triển dương vật của mình tới mức bình thường. Bởi việc cạnh tranh trong mùa giao phối có thể khiến những con vịt đực ẩu đả đến chết.
“Bị bắt nạt có thể làm tăng các hoóc-môn căng thẳng và nó có thể tạo ra những tác động đối với loại hoóc-môn androgen” - Brennan phân tích.
Ngoài vai trò kích thích sự phát triển của dương vật, androgen còn khiến màu lông của vịt đực cũng thay đổi theo. Trong mùa giao phối những con vịt đực sẽ chuyển từ màu nâu đậm sang màu hạt dẻ. Nhưng nếu những con vịt cái chuyển màu lông để sẵn sàng giao phối, thì những con đực xung quanh chuyển màu lông cũng có nghĩa là đi vào một cuộc chiến.
“Tôi nghĩ rằng những con nhỏ hơn đã chuyển màu lông và kéo dài dương vật trong thời gian ngắn để giảm nguy cơ bị tấn công” – Brennan nói.
Văn Biên (theo Nature)