Phát hiện sinh viên đạo văn có thể sinh lời lớn? Đến mức nào? Chính xác là 1,735 tỷ USD. Đó là cái giá mà Advance - công ty tư nhân chuyên về truyền thông và công nghệ - vừa tuyên bố sẽ bỏ ra để mua Turnitin – gã khổng lồ trong dịch vụ phát hiện đạo văn.
Dù không phải là thương vụ lớn nhất về công nghệ giáo dục (ed-tech), song một nhà phân tích cho rằng đây đích thị là thương vụ “khổng lồ”.
Đặt cược vào AI và học máy trên giảng đường
Ngoài lĩnh vực chính là phát hiện đạo văn, Turnitin còn cung cấp nhiều dịch vụ khác. Ví dụ, công ty này sở hữu Gradescope - công cụ chấm điểm [bài tập, bài kiểm tra] có sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo (AI); và Lightside Lab - dùng học máy để đánh giá các bài viết của sinh viên.
Chris Caren, giám đốc điều hành của Turnitin, cho biết bước tiếp theo của công ty là trở thành một nền tảng cho phép sinh viên, học sinh các trường đại học và phổ thông trung học trả bài dưới mọi dạng, số hay giấy. AI còn được sử dụng để trợ giúp công việc của giáo viên như nhận diện những người học yếu kém và đưa ra các phương án hỗ trợ.
Công ty cũng đang chuyển sang phát triển phần mềm trong lĩnh vực STEM và phát hiện “đạo code”. Nói cách khác, công ty muốn trở thành điểm bán đủ loại dịch vụ “hướng công nghệ” về giáo dục.
Caren nhấn mạnh rằng gần nửa việc kinh doanh của Turnitin giờ ở bên ngoài nước Mỹ. Ví dụ, ở Trung Quốc, công nghệ giúp sinh viên trau dồi kỹ năng viết tiếng Anh của công ty – tương tự như Duolingo hay Rosetta Stone với kỹ năng nói – đặc biệt được ưa chuộng.
Advance – vốn sở hữu các công ty như Condé Nast - gần đây bắt đầu đầu tư vào các doanh nghiệp về dữ liệu và phân tích, Janine Shelffo - giám đốc chiến lược và phát triển của Advance, cho biết. Theo Shelffo, thị phần lớn và công nghệ tiên tiến khiến Turnitin thành khoản đầu tư đáng giá.
“Cả một viễn đồ cho thấy đổi mới công nghệ sẽ trau dồi năng lực học tập và nâng cao chất lượng đầu ra cho mọi sinh viên”.
Công nghệ tân kỳ gây chú ý, nhưng công nghệ nền tảng có thể đáng giá hơn
Các công nghệ tiên tiến – như phân tích dự báo hay học tập thích ứng (adaptive learning) – dễ kéo về các thương vụ lớn nhưng cũng có thể gây vỡ mộng. Kiểu công nghệ tập trung hơn vào dạy và học, như phát hiện đạo văn và hỗ trợ chấm điểm là lựa chọn tốt hơn – Michael Feldstein, nhà tư vấn về công nghệ giáo dục, nhận xét.
Và dù sản phẩm chủ lực của Turnitin vẫn bị một số giảng viên nghi ngại – xem nó như một dấu hiệu về sự thiếu tin tưởng sinh viên – thì công ty vẫn thành công rực rỡ. Turnitin cho biết, sản phẩm này của công ty được hơn 34 triệu sinh viên, 15.000 trường đại học ở 153 nước sử dụng. Khoảng 12 triệu sinh viên theo học các trường đại học ở Mỹ có bản quyền Turnitin, theo Caren.
Sean Michael Morris, Giám đốc Học tập số tại trường Đại học Mary Washington – người từ lâu chỉ trích Turnitin – cho rằng sự trỗi dậy của ed-tech gắn chặt với các sức ép ngày càng lớn lên giáo dục đại học: ngân sách bị cắt giảm trong khi quy mô lớp học tăng lên, và các khóa học dài thường được dạy bởi các trợ giảng thiếu thời gian.
“Khi lớp học ngày càng đông, 40, 50, rồi 200 sinh viên”, Morris nói, “giảng viên chỉ còn biết giơ tay lên trời và tự nhủ: Làm sao mình có thể chấm được từng đấy bài luận? Mình sẽ để công nghệ làm thay”.
Tiếp diễn tranh cãi về “mô hình Turnitin”
Turnitin, cũng như bất kỳ công ty công nghệ nào khác thu thập dữ liệu về sinh viên, bị tấn công, chỉ trích ở chỗ công ty lợi dụng dữ liệu để làm kinh doanh mà không rõ nó sẽ được sử dụng ra sao. Khi mà Turnitin mở rộng dịch vụ cả trong và ngoài nước Mỹ, thu thập thêm nhiều loại dữ liệu về sinh viên, thì những lo ngại nêu trên càng tăng lên.
James Wiley, chuyên gia phân tích về công nghệ ở Edventures – tổ chức tư vấn và nghiên cứu giáo dục đại học – nói, các công ty công nghệ giáo dục từ lâu phải đương đầu với những thách thức về đạo đức như vậy. Một mặt, ông nói, công ty sử dụng dữ liệu của sinh viên trong nội bộ để tinh chỉnh sản phẩm. Mặt khác thì sử dụng bên ngoài để tìm kiếm thêm các cơ hội tiếp thị và bán hàng.
Tương tự, Morris cũng lo lắng Advance có thể khai thác mỏ dữ liệu mới về sinh viên để tạo ra các chiến dịch tiếp thị nhắm vào sinh viên. Song cả Caren và Sheldffo đều cho rằng nỗi lo đó là vô cớ. “Chúng tôi không có ý định dùng dữ liệu cho bất kỳ việc gì khác ngoài trau truốt sản phẩm của Turnitin”, Sheldffo nói.
Còn theo Feldstein, “Tại sao chúng ta lại thảo luận về công nghệ từ góc độ sư phạm, việc chúng ta sử dụng nó trong lớp học và việc các nhà đầu tư tính toán lợi nhuận về nó chẳng thường hay trật lấc với nhau sao?”
(TheoThe Chronicle of Higher Education)