Vmap và iNhandao: Thành công phải nhờ vào cộng đồng

“Bản đồ số của tỉnh Phú Yên giờ đây đi đến từng ngõ, từng ngách của thành phố và các địa bàn lân cận nên tra cứu thông tin rất thuận lợi, mà trước tiên là cho du lịch. Ngoài ra, chúng tôi cũng đã tích hợp thêm các nội dung khác như góp ý trực tuyến, để tạo điều kiện người dân có thể nêu những vấn đề bức xúc trong xã hội với chính quyền địa phương, ví dụ như chụp ảnh ô nhiễm môi trường để ngay lập tức chính quyền phải xử lý”.

Đó là những gì mà tỉnh Phú Yên đang làm để hiện thực hóa việc thu thập dữ liệu cho bản đồ số Vmap như lời kể của Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Đại Dương trong buổi “Lễ ra mắt nền tảng Bản đồ số - Vmap và Hệ thống thông tin nhân đạo - iNhandao”, trong khuôn khổ Đề án “Phát triển Hệ tri thức Việt số hoá” tổ chức ngày 1/10, là việc làm có ý nghĩa thiết thực. Bởi tỉnh có nhiều danh lam thắng cảnh rất đẹp “nhưng chưa xuất hiện nhiều trên các bản đồ kinh tế, du lịch” nên còn ít người biết đến. Nên chỉ trong vòng hai tuần sau khi khởi động việc thu thập dữ liệu và hướng dẫn cho hệ thống bưu điện, Đoàn thanh niên tỉnh, đã có kết quả lên tới hơn 218.000 đầu dữ liệu.

Sau hơn một năm triển khai dưới sự chủ trì của Bưu điện Việt Nam, hiện Bản đồ số Việt Nam - Vmap có khoảng 23,4 triệu dữ liệu địa chỉ trên cả nước (trước mắt chủ yếu do 120.000 tình nguyện viên là nhân viên hệ thống Bưu điện Việt Nam và Đoàn viên thanh niên trên cả nước đã tới từng khu phố, thôn bản để thu thập thông tin). Đặc biệt, bên cạnh các tính năng cơ bản như tìm kiếm địa chỉ, chỉ đường, Vmap sẽ còn hiển thị địa chỉ chi tiết tới từng số nhà, ở cả thành thị cho tới miền núi, vùng sâu, vùng xa - mà các bản đồ trực tuyến trước đây thường không bao phủ tới và hiển thị lớp bản đồ riêng của các lĩnh vực trong cuộc sống.

Đối với iNhandao, đặt mục tiêu thu thập, đồng bộ dữ liệu địa chỉ nhân đạo do Hội chữa thập đỏ Việt Nam quản lý, khảo sát; xây dựng ứng dụng kết nối, điều phối trợ giúp nhân đạo, trong giai đoạn I đã xử lý số liệu và cập nhật 17.000 địa chỉ (trong tổng số gần 60.000 địa chỉ nhân đạo mà Hội chữ thập đỏ, đơn vị làm đầu mối chủ trì iNhandao khảo sát, thu thập). Ưu điểm của iNhandao là có hệ thống thông tin mở, chi tiết về từng trường hợp cần hỗ trợ, từ đó liên kết các tổ chức, cá nhân tham gia trong lĩnh vực trợ giúp nhân đạo; hỗ trợ cộng đồng thực hiện hoạt động từ thiện, nhân đạo đúng người, đúng nhu cầu. Ngoài ra, sự minh bạch, công khai rõ ràng của hệ thống thông tin, mà ai cũng có thể tra cứu và kiểm chứng (chẳng hạn tình trạng đã có người khác hỗ trợ hay chưa, hỗ trợ ở mức độ nào), được kỳ vọng sẽ giúp hạn chế các mặt tiêu cực trong hoạt động trợ giúp nhân đạo.

Tuy nhiên, đây là các nền tảng được xây dựng trên nguyên tắc vận hành là xây dựng dữ liệu mở, phục vụ lợi ích chung cho cả cộng đồng, do cộng đồng đóng góp, và toàn bộ dữ liệu hệ thống đang có mới chỉ là cơ sở đầu tiên, vấn đề quan trọng nhất tiếp theo vẫn là thu hút người dùng. Mà như Phó thủ tướng Vũ Đức Đam chia sẻ, rằng ông “rất vui vì hạt mầm, hạt giống chia sẻ tri thức, kết nối cộng đồng, cổ vũ sáng tạo mà Ban đề án Hệ tri thức Việt số hóa tâm huyết gieo cách đây hơn một năm đã bắt đầu nảy mầm. Nảy mầm nhiều thứ, nhưng có hai thứ nhô lên rõ nhất là Vmap và iNhandao” nhưng “cần tiếp tục chăm bón trong một quá trình dài để đơm hoa kết trái”.

Ý thức rất rõ điều này, ông Phạm Đại Dương cho biết Phú Yên sẽ tiếp tục tham gia hơn nữa vào Đề án này, với các chương trình dữ liệu khác về y tế, giáo dục, văn hóa và nhận định rằng, hai dự án này nói riêng và Đề án Hệ tri thức Việt số hóa “sẽ không bao giờ kết thúc”. Bởi vì đây là nền tảng mở, tỉnh nào, cá nhân nào cũng có thể tham gia sử dụng dữ liệu và ngược lại là đóng góp dữ liệu.

Về phía các doanh nghiệp, hào hứng tham gia với niềm hi vọng sử dụng và tạo ra một nền tảng dữ liệu mở riêng của người Việt, nhưng vấn đề mà họ lưu ý vẫn là tính cạnh tranh và hữu dụng của nền tảng này. Mặc dù kỳ vọng và kêu gọi các doanh nghiệp kinh doanh trực tuyến sẽ dùng Vmap để vừa sử dụng nền tảng này, vừa đóng góp thêm dữ liệu vào đây nhưng ông Nguyễn Thanh Hưng cũng lưu ý: “Cho đến nay chưa có Vmap thì các doanh nghiệp thương mại điện tử vẫn kinh doanh dựa trên hệ thống định vị khác, nhiều sản phẩm xuất sắc và miễn phí. Chúng tôi coi đây là cuộc cạnh tranh của sản phẩm mới - bản đồ của người Việt, nhưng nên nhớ rằng cuộc chơi không chỉ chúng ta. Bản đồ, định vị vị trí là một nhu cầu kinh doanh mà nhiều bên sẵn sàng cung cấp”. Mà để “cạnh tranh, đối đầu được với nhiều sản phẩm tốt xuyên biên giới” như vậy, nếu “công nghệ không tốt thì không thành công”. Do đó, trước mắt theo ông, nền tảng này phải được tối ưu cho người dùng di động, vì 80% các giao dịch thương mại điện tử hiện nay thông qua di động. Cùng quan điểm đó, ông Trần Đại Linh cho biết, mặc dù các doanh nghiệp Việt sẵn sàng ủng hộ và dùng nền tảng thuần Việt, nhưng họ phải được hưởng lợi, nên các hệ thống này cần “tích hợp đầy đủ thông tin”, “hiểu biết thói quen hành vi của người Việt, để làm sao cho cung cấp thông người dân sử dụng hiệu quả”.