Thông qua dự luật chi tiêu 2023: Ngân sách cho NSF không tăng như đã hứa

Dưới đây là một số điểm nổi bật liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu trong dự luật - kết quả của nhiều tháng đàm phán giữa các thành viên của Hạ viện và Thượng viện.

Ngân sách cho Viện Y tế Quốc gia (NIH) trong năm 2023 sẽ là 47,5 tỷ USD, tăng thêm 2,5 tỷ USD (tương đương 5,6%). Viện Ung thư Quốc gia sẽ nhận thêm 150 triệu USD để bù đắp cho việc sụt giảm tỷ lệ nhận tài trợ. Các nghiên cứu về bệnh Alzheimer sẽ nhận được khoản tăng thêm 226 triệu USD, lên 3,7 tỷ USD. Các lĩnh vực khác cũng được tăng ngân sách bao gồm: bình đẳng về sức khỏe, nghiên cứu về HIV/AID và nghiên cứu về thuốc phiện.

Dự luật cũng đề xuất ngân sách 18 triệu USD cho Mạng lưới Bệnh Chưa được chẩn đoán (bao gồm trung tâm điều phối, các địa điểm lâm sàng và trung tâm sàng lọc sinh vật mẫu) - đơn vị nghiên cứu các bệnh bí ẩn hiếm gặp. Trước đó, NIH đã lên kế hoạch cắt giảm hỗ trợ cho các hoạt động của chương trình xuống còn khoảng 5 triệu USD vào năm 2023.

Đối với Quỹ Khoa học Quốc gia (NSF), các nhà lập pháp đã nghĩ ra một cách sáng tạo để tăng thêm ngân sách cho quỹ, bất chấp những hạn chế về tổng chi tiêu trong nước. Tuy nhiên, đi kèm với đó là yêu cầu: cơ quan này phải có cách nào đó để đảm bảo quy trình tài trợ của mình trở nên công bằng hơn đối với những người vốn có tỉ lệ nhận được tài trợ thấp, chỉ vì giới tính, chủng tộc, dân tộc hoặc vị trí địa lý của mình.

Khoản ngân sách tăng thêm trị giá 1 tỷ USD này có thể thực hiện được bằng cách xếp nó vào khoản chi tiêu bắt buộc nằm ngoài giới hạn ngân sách tổng thể do các nhà lập pháp đặt ra - và không phải bù đắp bằng các khoản cắt giảm tương ứng ở một nơi khác. Dù đây là một phương pháp mà Quốc hội đã sử dụng nhiều lần để chi trả cho các nhu cầu đột xuất và cấp bách của quốc gia (chẳng hạn như chiến tranh và cứu trợ thiên tai), song đây có thể là lần đầu tiên cách làm này được áp dụng để tài trợ cho nghiên cứu cơ bản.

Cơ chế này cho phép Quốc hội thực hiện một phần lời hứa của mình trong Đạo luật Khoa học và CHIPS (CHIPS and Science Act) - một đạo luật đã được thông qua vào đầu năm nay để tăng gấp đôi ngân sách trong năm năm cho NSF, lên 18 tỷ USD. Đạo luật cho phép - nhưng đã không giữ - khoản chi tiêu năm 2023 ở mức 10,4 tỷ USD mà Tổng thống Biden yêu cầu. Để đạt được mục tiêu đó, Quốc hội đã dùng cách “khôn khéo” một chút khi kéo dài khoản chi tiêu 1 tỷ USD mới sang hai năm.

Các nhà lập pháp cũng yêu cầu NSF phải giải quyết “vấn đề quyền lực” giữa các nghiên cứu viên cao cấp và các sinh viên của họ. “Các nhà khoa học mới vào nghề cần có một không gian an toàn để nói lên ý kiến của mình mà không phải sợ bị trù dập,” các nhà lập pháp nhấn mạnh.

Đối với Bộ Năng lượng (DOE), các nghiên cứu cơ bản được hỗ trợ bởi Văn phòng Khoa học của DOE - nhà tài trợ lớn nhất của chính phủ liên bang cho lĩnh vực khoa học vật lý - nhận được khoản tăng ngân sách 8,4% lên 8,1 tỷ USD, nhiều gấp đôi mức tăng mà chính quyền Tổng thống Biden yêu cầu.

Các nhà lập pháp thường bám sát các ưu tiên ngân sách của chính quyền. Chẳng hạn, dự luật tài trợ cho 15 dự án xây dựng thuộc Văn phòng Khoa học - cơ quan hàng đầu quốc gia trong chế tạo các thiết bị khoa học lớn. Các dự án trải rộng từ Phòng thí nghiệm Máy gia tốc Quốc gia SLAC đến thí nghiệm nhiệt hạch ITER khổng lồ đang được xây dựng ở miền nam nước Pháp. Mười một trong số các dự án đó nhận được chính xác khoản ngân sách mà DOE yêu cầu. Điều đó có lẽ không có gì đáng ngạc nhiên, bởi Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) đã cấp cho Văn phòng Khoa học thêm 1,55 tỷ USD cho các dự án mà họ đã phân bổ.

Các hoạt động nghiên cứu trong chương trình khoa học năng lượng cơ bản của văn phòng - tài trợ cho lĩnh vực hóa học, khoa học vật liệu và vật lý vật chất ngưng tụ - nhận được mức tăng 12%, lên 2,24 tỷ USD. Các nghiên cứu sinh học và môi trường nhận được mức tăng 11%, lên tới 908 triệu USD. Nghiên cứu về khoa học năng lượng nhiệt hạch cũng nhận được ngân sách lên tới 510 triệu USD. Nghiên cứu về vật lý năng lượng cao tăng 7,2%, lên 868 triệu USD và nghiên cứu về vật lý hạt nhân tăng 6,6%, lên 755 triệu USD. Tuy nhiên, nghiên cứu ứng dụng về hiệu quả năng lượng và năng lượng tái tạo sẽ tăng 8,1%, lên 3,46 tỷ USD, thấp hơn nhiều so với mức 4,1 tỷ USD được yêu cầu.

Một cơ quan mới là Cơ quan Dự án Nghiên cứu Y tế Cao cấp (ARPA-H) sẽ nhận 1,5 tỷ USD, tương đương mức tăng 50% - thấp hơn yêu cầu mức ngân sách 5 tỷ USD của Tổng thống Biden cho cơ quan này. Dự luật cũng quy định rằng trụ sở chính và văn phòng của ARPA-H không được đặt tại bất kỳ cơ sở NIH nào để tránh những lo ngại rằng nó sẽ không đủ độc lập.

Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA) sẽ nhận được mức ngân sách tăng 17%, lên 6,35 tỷ USD. Tuy nhiên, mức này thấp hơn mức 6,9 tỷ USD mà Tổng thống Biden yêu cầu. Ngân sách cho khoa học khí hậu sẽ tăng 12%, lên 224 triệu USD. Số tiền bổ sung này sẽ giúp tài trợ cho một sáng kiến ​​trị giá 12 triệu USD để nghiên cứu về nước ở miền Tây Hoa Kỳ - nơi đang chịu ảnh hưởng của một đợt siêu hạn hán và một dự án khác trị giá 7 triệu USD để tìm hiểu tác động qua lại của thời tiết và cháy rừng.

Đối với Cục Thống kê dân số, dự luật phân bổ hơn 1,4 tỷ USD cho cơ quan thống kê này, bao gồm 330 triệu USD cho các chương trình và khảo sát hiện tại, và hơn 1,1 tỷ USD cho chương trình và điều tra dân số định kỳ. Mặc dù đó là mức tăng gần 10%, nhưng nó thấp hơn 20 triệu USD so với yêu cầu của tổng thống và những gì mà hội đồng Hạ viện đã thông qua. Điều này gây ra nỗi thất vọng lớn cho cộng đồng thống kê.

“Mặc dù Dự án Điều tra Dân số đánh giá cao mức tăng ngân sách này, tuy nhiên nếu muốn duy trì tính hiệu quả và chính xác của riêng Khảo sát Cộng đồng Hoa Kỳ thôi thì Cục Điều tra Dân số đã cần phải có thêm nhiều nguồn lực hơn rồi”, Howard Fienberg - đồng trưởng nhóm vận động của dự án này cho biết. “Quốc hội và Nhà Trắng dường như quên rằng phần lớn việc nghiên cứu và phát triển cho cuộc điều tra dân số năm 2030 phải được thực hiện sớm trong thập kỷ này. Việc tăng thêm một khoản ngân sách nhỏ bây giờ sẽ có thể tiết kiệm rất nhiều cho mai sau”.

Nguồn: science.org