Chỉ riêng nông nghiệp đủ làm Trái đất nóng thêm 1,5 độ C

Michael Clark, nhà lập mô hình hệ thống thực phẩm tại Đại học Oxford, và các đồng nghiệp đã thống kê các loại khí gây hại cho khí hậu thải ra trong sản xuất nông nghiệp từ năm 2020 đến năm 2100, nếu ngành nông nghiệp tiếp tục hoạt động như hiện nay. Carbon dioxide nông nghiệp đến từ nhiều nguồn, chẳng hạn như chặt phá rừng nhiệt đới để lấy chỗ canh tác, vận hành máy móc nông trại và sản xuất hóa chất nông nghiệp. Phân bón cũng thải ra oxit nitơ, một loại khí nhà kính khác. Và bò thải ra khí mê-tan, một loại khí nhà kính cực mạnh, từ khí ợ hơi và phân của chúng.

Nghiên cứu của Đại học Oxford giả định rằng không có thay đổi căn bản nào trong cách sản xuất thực phẩm, nhưng hiệu suất thì vẫn tiếp tục tăng lên. Họ cũng lấy dự báo dân số từ Liên hợp quốc và áp dụng các tiêu chuẩn giả định về chế độ ăn khi các quốc gia trở nên giàu có hơn. (Khi thu nhập tăng lên, con người có xu hướng ăn nhiều hơn, tiêu thụ nhiều thịt, sữa và trứng hơn - và các sản phẩm động vật này có ảnh hưởng đến khí hậu lớn hơn so với thực phẩm có nguồn gốc thực vật.)

Sau đó, các nhà nghiên cứu đã thực hiện một thử nghiệm mô phỏng: chấm dứt tất cả các nguồn khí nhà kính khác ngoài nông nghiệp, có nghĩa là loài người đã hoàn thành chuyển đổi hoàn toàn sang xe điện, các tòa nhà được làm nóng bằng địa nhiệt, năng lượng tái tạo, v.v... Ngay cả với điều kiện không tưởng như vậy, nhưng không có sự thay đổi trong cách sản xuất thực phẩm, tình hình vẫn “rất đáng sợ”, Clark nói. Mô phỏng cho thấy chỉ riêng hệ thống nông nghiệp sẽ tạo ra đủ lượng khí nhà kính làm cho trái đất ấm lên trên mục tiêu 1,5 độ C vào khoảng giữa năm 2051 và 2063. Kết quả mô phỏng được báo cáo trên tạp chí Science.

"Tin tốt là chúng ta vẫn có thể làm được rất nhiều điều," Clark nói. Các nhà nghiên cứu đã xem xét tác động của năm chiến lược liên quan đến nông nghiệp, trong đó có thúc đẩy năng suất cây trồng, giảm phá rừng; con người chuyển sang chế độ ăn ít sản phẩm động vật hơn; và giảm một nửa lãng phí thực phẩm so với hiện nay. Nhóm nghiên cứu báo cáo rằng không có cách tiếp cận riêng lẻ nào trong số này đủ để giữ cho toàn cầu nóng lên dưới 1,5 độ C, ngay cả khi tất cả khí thải ngoài nông nghiệp đã bị loại bỏ. Nhưng nếu bắt đầu ngay lập tức và đạt được tiến bộ đáng kể trên tất cả các chiến lược giảm phát thải nông nghiệp thì có thể đạt được mục tiêu này.

"Giải pháp [giảm phát thải] không chỉ có xe điện và điện mặt trời. Chúng ta nhất thiết phải thay đổi chế độ ăn uống," theo Tim Benton, chuyên gia về hệ thống thực phẩm tại Chatham House, một tổ chức tư vấn, người không tham gia nghiên cứu.