Số lượng quốc gia, khu vực, thành phố và công ty trên toàn thế giới cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 đã tăng lên đáng kể trong 2 năm qua, nhưng các thực thể này đang thiếu các chiến lược và hành động cần thiết để đáp ứng mục tiêu đặt ra.
Đây là kết luận của báo cáoNet Zero Stocktake 2023 do các nhà nghiên cứu khí hậu tại Net Zero Tracker thực hiện.
Tổ chức này theo dõi tiến trình giảm phát thải của các quốc gia, khu vực và công ty đã cam kết đưa phát thải ròng về 0 vào năm 2050, có nghĩa là không phát thải hoặc loại trừ bất kỳ lượng phát thải nào bằng các cơ chế thu giữ carbon.
Net Zero Tracker cũng đánh giá liệu các cam kết có sức nặng pháp lý hay không. Net Zero Stocktake 2023 là báo cáo lần thứ ba trong 3 năm qua.
Sản xuất và tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch phải bị cắt giảm mạnh để đạt được phát thải ròng bằng 0.
Phân tích mới nhất cho thấy tỷ lệ các quốc gia cam kết phát thải ròng bằng 0, được quy định trong luật hoặc trong một văn bản chính sách quan trọng, đã tăng từ 7% vào tháng 12/2020 lên 75% vào tháng 6/2023. Điều này cho thấy các chính phủ coi các hành động hướng tới phát thải ròng bằng 0 là quan trọng trong dài hạn.
Tuy nhiên, chất lượng của các cam kết không được cải thiện, theo báo cáo. “Chúng tôi đã xem xét dữ liệu và thấy có rất ít tiến triển về chất lượng", John Lang, lãnh đạo của Net Zero Tracker, cho biết. Nhóm nghiên cứu đã so sánh các cam kết, kế hoạch và tiến trình thực hiện với các tiêu chí mà chiến dịch giảm phát thải Race to Zero của Liên hợp quốc (LHQ) đặt ra. Đây vốn là "các tiêu chí tối thiểu để có một cam kết chất lượng tốt", Lang giải thích, bao gồm có cam kết, có kế hoạch và có bằng chứng công khai về các hành động được thực hiện.
Hầu hết các thành phố, bang, khu vực đã cam kết đều không đáp ứng các tiêu chí mà LHQ đặt ra.
“Hành động là trọng tâm của phát thải ròng bằng 0", theo Malango Mughogho - Giám đốc điều hành của công ty tài chính bền vững ZeniZeni ở Johannesburg, Nam Phi, và là cựu thành viên của nhóm phát thải ròng bằng 0 của LHQ.
Mughogho lưu ý, hành động đưa ra quy định về các mục tiêu phát thải ở cấp thành phố, khu vực, doanh nghiệp và tổ chức tài chính là một trong những biện pháp dễ thực hiện nhất. Ủy ban của LHQ về biến đổi khí hậu sẽ tiến hành kiểm kê toàn cầu đầu tiên về tiến độ hướng tới các mục tiêu của Thỏa thuận Paris trước COP28 vào tháng 11 năm nay. Mughogho nói, đợt kiểm kê này sẽ giúp thấy rõ hơn những hành động thực tế mà các chính phủ và công ty đang thực hiện để giảm phát thải.
Năm nay là năm đầu tiên Net Zero Stocktake xem xét kế hoạch loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch của các thực thể. Trong số 114 công ty nhiên liệu hóa thạch được đánh giá, 67% có cam kết phát thải ròng bằng 0, nhưng không công ty nào có kế hoạch loại bỏ hoàn toàn dầu khí. Các tác giả báo cáo cho biết điều này không phù hợp với mục tiêu giảm phát thải, theo các hiểu biết khoa học và chính sách hiện nay.
“Chúng tôi không kỳ vọng họ ngừng phát thải trong một sớm một chiều”, Lang nói, nhưng những kế hoạch giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong vòng 30 năm hoặc 40 năm tới vẫn chưa thấy đâu cả.
Nguồn: