Bất kỳ hãng bảo hiểm nào cũng có thể nói với bạn rằng, điều khiến bạn dễ chết nhất phụ thuộc vào nơi bạn sống. Một nghiên cứu toàn diện mới đây đã đưa quan điểm đó dưới góc độ toàn cầu. Nó chứng minh khoảng cách ngày càng lớn về nguyên nhân người dân ở các nước giàu và nước nghèo tử vong.
"Bệnh tim mạch đã trở thành nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới trong nhiều năm nay", tác giả nghiên cứu Darryl Leong, bác sĩ tim mạch tại Đại học McMaster, nói. Nhưng điều này có thể sớm trở thành sai sự thật! Bởi vì, ở một số quốc gia có thu nhập trung bình và cao được nghiên cứu, ung thư hiện là nguyên nhân gây tử vong thường gặp nhất ở lứa tuổi 35 đến 70.
Leong và các đồng nghiệp đã sử dụng dữ liệu từ một nghiên cứu dịch tễ học quy mô lớn với hơn 150.000 người trung niên sống trên toàn cầu. Những người tham gia nghiên cứu đã cung cấp các thông tin về lối sống, tài chính và sức khỏe hay các nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm. Dữ liệu mà Leong và các đồng nghiệp đã xem xét cho nghiên cứu này đến từ những người ở hơn 800 cộng đồng ở bốn quốc gia có thu nhập cao, 12 quốc gia thu nhập trung bình và năm quốc gia có thu nhập thấp hơn.
Mặc dù ung thư đã thay thế bệnh tim mạch, trở thành nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở các nước giàu có, nhưng bệnh tim mạch vẫn là kẻ giết người chính ở một số nước thu nhập trung bình và ở các nước thu nhập thấp. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng các quốc gia thu nhập thấp có nhiều người bị bệnh tim mạch hơn các quốc gia có thu nhập cao. Họ cũng nhận thấy rằng trong mọi trường hợp, tiếp cận tốt hơn với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe đồng nghĩa với việc tỷ lệ tử vong ít hơn.
Phần lớn các bệnh tim mạch đều có thể phòng ngừa được, nghĩa là những trường hợp tử vong do bệnh tim mạch cũng có thể phòng ngừa bằng các biện pháp y tế. "Chúng tôi thấy rằng các quốc gia có tỷ lệ sử dụng thuốc tim mạch thấp hơn sẽ có tỷ lệ tử vong cao hơn. Vì vậy, các quốc gia cần chú ý đến việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe dễ tiếp cận và giá cả phải chăng cho công dân của họ, đặc biệt là ở các nước thu nhập thấp", Leong viết.
Cách tiếp cận hiệu quả giúp giảm tỷ lệ tử vong ở các nước thu nhập cao chính là thông qua các chương trình sức khỏe cộng đồng. Điều quan trọng là chúng ta phải tránh những thứ có thể gây ung thư, như tránh hút thuốc, sử dụng rượu nặng, tiêm vắc-xin papillomavirus ở người để ngăn ngừa ung thư cổ tử cung và tiêm vắc-xin viêm gan để giảm ung thư gan.
Tuy nhiên, theo trang Popsci, nghiên cứu này cũng có những hạn chế, như không xác định mức độ rủi ro khác nhau đối với nam giới và phụ nữ; thậm chí không có dữ liệu toàn diện hơn, có thể những phát hiện này không thể áp dụng cho các quốc gia khác có cùng phân khúc kinh tế. Nhưng những phát hiện này là lời nhắc nhở, rằng các can thiệp như cải thiện chế độ ăn uống và giảm ô nhiễm không khí có thể tạo ra sự khác biệt thực sự.
Hoàng Lan