Cây xạ đen là loại thảo dược quý còn khá xa lạ với người tiêu dùng. Theo những nghiên cứu uy tín nhất từ giới y khoa Việt Nam, loài cây này có tác dụng nổi bật trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh nan y nguy hiểm, đặc biệt là ung thư.
Xạ đen, tên khoa học là Celastrus sp., thuộc họ Dây gối (Celastraceae), mọc hoang ở các vùng núi nước ta. Thân cây dạng dây dài 3-10m. Cành tròn , lúc non có màu xám nhạt, sau chuyển sang màu nâu, có lông, về sau có màu xanh. Cây thường mọc ở độ cao trên 1.000 – 1.500 m, phân bố chủ yếu tại các tỉnh Hà Nam, Quảng Ninh, Hòa Bình, rừng quốc gia Cúc Phương, rừng quốc gia Ba Vì, Thừa Thiên – Huế, Gia Lai…
Phần dùng làm dược liệu của cây chủ yếu là thân, cành, lá. Trong cây xạ đen có chứa các chất: Fanavolnoid (chất chống oxy hóa có tác dụng phòng chống ung thư); Saponin Triterbenoid (có tác dụng chống nhiễm khuẩn); Quinon (có tác dụng làm cho tế bào ung thư hóa lỏng dễ tiêu).
Đúng với cái tên (“xạ” nghĩa là “gan” trong tiếng Mường), xạ đen có tác dụng nổi bật trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh về gan, đặc biệt là ung thư, viêm gan, gan nhiễm mỡ, men gan cao. Bên cạnh đó, xạ đen còn là dược liệu quý giúp hỗ trợ điều trị các bệnh u xơ tử cung, u nang buồng trứng, u tuyến vú lành tính ở phụ nữ; phì đại lành tính tuyến tiền liệt ở nam giới, tiểu đường, viêm nhiễm, mụn nhọt…
Năm 2010, luận án của TS. Hoàng Quỳnh Hoa (ĐH Dược Hà Nội) đã nhận định, Xạ Đen có hiệu quả với 7 chứng bệnh gồm ung bướu, sốt nóng, dị ứng mẩn ngứa, hậu sản, tiêu chảy, bệnh về gan và đau xương.
Người ta còn dùng xạ đen khô để giải nhiệt cơ thể, loại bỏ các loại độc tố ra khỏi cơ thể, giúp điều an thần, giảm đau và tăng cường sức đề kháng của cơ thể cũng giảm đau các khớp và phòng chống bệnh tật ở người cao tuổi.
Một số bài thuốc từ cây xạ đen
- Chữa các bệnh về gan, viêm gan B: Xạ đen (lá và thân) 40-50g, cà gai leo 30g, cây mật nhân 10g, sắc với 1 lít nước uống trong ngày.
- Tăng cường sức khỏe, phòng chống bệnh tật và ngăn ngừa ung thư: Xạ đen (cả lá và thân) 70g sắc với 1 lít nước uống trong ngày.
- Hỗ trợ điều trị ung thư gan: Cây Xạ Đen (cả thân cây và lá cây) 50 đến 60g, Bạch hoa xà thiệt thảo 40g, Bán chi liên 20g. Cho tất cả các vị thuốc này vào đun sôi với 1,5 lít nước. Lưu ý, đun nhỏ lửa trong khoảng 15 đến 20 phút. Uống thay nước hàng ngày.
* Lưu ý
- Nên sử dụng siêu đất sắc thuốc để phát huy hết tác dụng của thuốc, rửa sạch trước khi đun.
- Khi dùng xạ đen không nên ăn rau muống - rau muống sẽ làm mất tác dụng của thuốc.
- Phụ nữ có thai khi sử dụng phải hỏi ý kiến bác sỹ.