Phát hiện di tích của tổ tiên người hiện đại ở An Khê

Những kết quả này đã được Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội (KHXH) Việt Nam công bố vào sáng 11/4. Đây là kết quả nghiên cứu thuộc đề tài cấp Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam "Nghiên cứu hệ thống di tích khảo cổ học thời đại Đá vùng thượng du sông Ba ở tinh Gia Lai".

Theo báo cáo, khai quật di tích Gò Đá đã tìm thấy 58 hiện vật đá, gồm: 9 công cụ mùi nhọn, 5 công cụ chặt kiểu chopper, 9 nạo, 2 hòn ghè, 6 công cụ mảnh tước, 3 công cụ hạch không định hình, 12 mảnh tước và 12 hạch đá.

Hầu hết công cụ ở đây được làm từ đá quartz; tiêu biểu là loại công cụ chặt làm từ các viên cuội to thô, những mùi nhọn lớn làm từ hạch đá quartz, nạo làm từ mảnh tước nhỏ. Trong các hố khai quật này còn tìm thấy 21 mảnh tectit, phân bố trong lớp văn hóa chứa công cụ đá. Điều đó có nghĩa là, tectit rơi từ vũ trụ xuống dây khi tầng văn hóa đã và đang hình thành.

Khai quật khu di tích Rộc Tưng, đã tìm thấy 46 hiện vật đá, gồm: 1 công cụ ghè hết một mặt (uniface), 7 công cụ mũi nhọn, 2 công cụ nạo cắt. 1 công cụ chặt thô (chopper), 18 mảnh cuội có vết gia công, 4 mảnh tước và 13 hạch đá. Ở di tích Rộc Tưng 4 thu dược 77 hiện vật đá, gồm 1 công cụ mũi nhọn, 4 công cụ nạo, 1 hòn ghè, 1 công cụ chặt thô, 14 hạch đá, 23 mảnh tước và 33 mảnh đá có vết ghè. Trong di tích Rộc Tưng 1 tìm thấy 102 mảnh tectit, ở Rộc Tưng 4 tìm thấy 25 mảnh tectit, đều nằm trong lớp chứa công cụ đá.

Trong thời gian khai quật năm 2016 đoàn khảo cổ còn có những phát hiện mới di tích Rộc Nếp (xã Cửu An). Tìm thấy 2 rìu tay (handaxe) ờ di tích Rộc Giáo và Rộc Lớn. Cùng với 2 rìu tay phát hiện trước đây ở Rộc Tưng và Gò Đá, đến nay đã có một sưu tập 4 rìu tay tiêu biểu, điển hình cho rìu tay sơ kỳ Đá cũ thế giới. Đáng chú ý nhất là đã phát hiện 11 di tích Đá cù sơ kỳ nằm xung quanh khu vực Rộc Tưng, chúng hợp thành một quần thể di tích tập trung trong thung lũng bản địa xã Xuân An, thị xã An Khê.

Đánh giá bước đầu đây là các di tích cư trú và nơi chế tác công cụ đá của người nguyên thủy. Di tồn văn hóa duy nhất còn lại trong tầng văn hóa là công cụ đá do con người chế tác và sử dụng.

Theo TS. Nguyễn Gia Đối - Phó Viện trưởng Viện Khảo cổ học, Trưởng phòng nghiên cứu thời đại đá: "Tuổi của các chế phẩm bằng đá do con người làm ra ở An Khê ít nhất phải tương đương hoặc cổ hơn 77 vạn năm. Khi phân tích so sánh về mặt hình thái và kỹ thuật sưu tập công cụ đá ở An Khê với một số di tích sơ kỳ khác ở Hàn Quốc, Ấn Độ và Trung Quốc, những người tham gia khai quật, nghiên cứu cho rằng, các chế phẩm tìm thấy ở An Khê còn có một số nét cổ xưa hơn. Tổ hợp công cụ và niên đại của di tích An Khê là tương đương với giai đoạn Người vượn đứng thẳng (Homo erectus) và là một trong những tổ tiên trực tiếp của người hiện đại (Homo sapiens) trên thế giới".