Giới chuyên môn nhìn nhận đây là phát hiện "chấn động" bởi hệ thống hang động núi lửa Krông Nô là một trong những hang động núi lửa lớn nhất và duy nhất phát hiện dấu tích sự sống con người thời tiền sử ở Đông Nam Á và rất hiếm gặp trong hang động núi lửa trên thế giới.

Sáng 18/9, tại hội nghị thông báo kết quả khai quật bước đầu trong hang núi lửa Krông Nô, tỉnh Đắk Nông do Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, Viện Hàn Lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (Hà Nội) tổ chức, PGS Nguyễn Lân Cường, Tổng Thư ký Hội khảo cổ học Việt Nam, cho biết, tính đến nay đã phát hiện được 3 ngôi mộ có di cốt người và tìm thấy dấu vết của ít nhất 10 cá thể nữa trong hố khai quật, trong đó có 5 cá thể trẻ sơ sinh, 1 cá thể thiếu niên và 4 cá thể người trưởng thành. Theo kết quả phân tích bằng phương pháp C14 mới nhất của Mỹ và Nga thì những ngôi mộ này có niên đại 6.100 năm cách ngày nay.

PGS-TS Nguyễn Lân Cường giới thiệu hộp sọ bé 4 tuổi đã được phục nguyên.
Ảnh: Đoàn Dung

"Có thể nói việc phát hiện di cốt người cổ trong các hang động núi lửa ở Tây Nguyên là một bước ngoặt của ngành cổ nhân học nước ta, một thành tựu lớn của các nhà khoa học Việt Nam. Chúng tôi đã liên hệ để tham khảo ý kiến của một số nhà khoa học nước ngoài như Mỹ, Trung Quốc, Nhật, Australia và Indonesia... họ đều phát biểu rằng chưa hề phát hiện được di cốt người cổ trong những hang động núi lửa" - PGS Nguyễn Lân Cường khẳng định.

Tiếp đó, ông giải thích: Môi trường bazan không bảo tồn được di cốt, nhưng do con người cổ sống trong hang núi lửa này đã tìm nguồn thức ăn nhuyễn thể. Chính vỏ nhuyễn thể (trai, ốc, hến...) giàu canxi đã làm thay đổi môi trường của họ và giúp bảo quản được di cốt chôn trong hang.

Hiện vật hố khai quật tại hang C6-1 và C6'. Ảnh: Đoàn Dung

PGS-TS Nguyễn Trung Minh, Tổng Giám đốc Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, cho rằng, việc phát hiện này có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, bởi đây là những phát hiện khảo cổ học người tiền sử đầu tiên trong hang động núi lửa ở Tây Nguyên. Hơn thế nữa, đối với giới khoa học, đây là một phát hiện gây "chấn động" bởi hệ thống hang động núi lửa Krông Nô là một trong những hang động núi lửa lớn nhất và duy nhất phát hiện dấu tích sự sống con người thời tiền sử ở Đông Nam Á và rất hiếm gặp trong hang động núi lửa trên thế giới.

"Đặc biệt, phát hiện khảo cổ học này còn là một chứng cứ khoa học đầy thuyết phục, rất có giá trị để bổ sung một cách đầy đủ, chi tiết hơn vào hồ sơ trình UNESCO xem xét công nhận danh hiệu 'toàn cầu' đối với Công viên Địa chất Đắk Nông" - PGS Nguyễn Trung Minh nói.

Các kết quả khảo cổ nêu trên thuộc đề tài "Nghiên cứu giá trị di sản hang động, đề xuất xây dựng bảo tàng bảo tồn tại chỗ ở Tây Nguyên; lấy thí dụ hang động núi lửa ở Krông Nô, tỉnh Đắk Nông" thuộc Chương trình Tây Nguyên giai đoạn 2016-2020, do TS La Thế Phúc, Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, làm chủ nhiệm.

Tuy nhiên, theo TS La Thế Phúc, những kết quả của đợt khai quật trong năm 2017 mới chỉ là bước đầu, cần tiếp tục mở rộng diện tích khai quật, phân tích ADN, giám định thành phần chủng tộc người, làm rõ chủ nhân các nền văn hóa cổ nơi đây; đồng thời phân tích niên đại tuyệt đối, phác dựng quá khứ xa xưa của cư dân tiền sử trên đất Đắk Nông.

"Chúng ta hi vọng rằng việc tiếp tục khai quật mộ số 1 và 3 vào năm 2019 sẽ tìm được hộp sọ của người trưởng thành. Đó là bằng chứng chính xác để tìm hiểu về người cổ sống ở Tây Nguyên" - PGS Nguyễn Lân Cường nói.