Chắc hẳn bạn đã nghe nói về dịch cúm lợn và cúm gia cầm, tuy nhiên các nhà khoa học hiện đang lo ngại về một loại cúm mới – “cúm chó”, và đặc biệt là nó có khả năng lây sang người.
Mới đây, trong một nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã tìm ra bằng chứng cho thấy chó có thể là một nguồn phát sinh chủng cúm tiềm ẩn, thậm chí còn có khả năng bùng phát thành đại dịch. Cụ thể, phát hiện của nhóm đã chỉ ra: virus cúm có thể lây từ lợn sang chó; và khi đã xâm nhập vào cơ thể chó, virus cúm lợn này có thể kết hợp với vi-rut cúm chó để tạo ra một chủng virus cúm hoàn toàn mới. Theo các chuyên gia y tế, hiện tượng này thực sự rất đáng lo ngại, bởi nguy cơ bùng phát đại dịch các chủng virus cúm trên cơ thể vật chủ có thể kết hợp lại với nhau và biến đổi để có thể lây nhiễm sang người lẫn dễ dàng phát tán. Lấy thí dụ, đại dịch H1N1 (cúm gia cầm) năm 2009 là hệ quả của sự lây truyền virus từ gia cầm sang lợn và trải qua quá trình trao đổi gene với virus cúm heo, rồi sau đó truyền cho người.
“Sự đa dạng của các chủng virus cúm kết hợp ở chó đã gia tăng đến mức tiềm tàng nguy cơ gây lây nhiễm cho người”, Adolfo García-Sastre – Giám đốc Viện Sức khỏe Toàn cầu & Mầm bệnh mới tại Đại học Y khoa Icahn ở Mount Sinai (New York), và là đồng tác giả của nghiên cứu trên – cho biết. Ngoài ra, những biểu hiện mà nhóm quan sát thấy ở loài chó bây giờ “có nhiều điểm tương đồng với những gì đã xảy ra với loài ở lợn, khoảng mười năm trước khi đại dịch H1N1 bùng phát.”
Tuy nhiên, cần lưu ý là cho đến nay vẫn chưa ghi nhận bất cứ trường hợp người mắc bệnh cúm chó nào. Và ngay cả khi virus cúm chó truyền sang người thì vẫn chưa rõ liệu nó có thể dễ dàng lây lan trong cộng đồng hay không. “Cần thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn để đánh giá về nguy cơ xảy ra đại dịch, biểu hiện bởi sự gia tăng tính đa dạng di truyền của chủng cúm chó” – các nhà khoa học viết trong công bố trên Tạp chí mBio số tháng 6.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), cúm chó – hay còn có tên khoa học là canie influenza, là một bệnh liên quan đến hô hấp do chủng virus cúm gây nhiễm trên chó. Cho đến nay, có hai chủng virus gây cúm chó chính được ghi nhận, là H3N8 – phát hiện ra vào năm 2004 ở Hoa Kỳ, truyền từ ngựa sang chó; và H3N2 – xuất hiện tại châu Á vào năm 2007, lây nhiễm cho chó từ gia cầm.
Trong nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã tiến hành giải mã trình tự gene của 16 loại virus cúm thu thập từ chó ở miền nam Trung Quốc, trong giai đoạn 2013 – 2015. Kết quả phát hiện cho thấy, gần đây đã có hai loại virus cúm H1N1 lây nhiễm từ lợn sang chó. Bên cạnh đó, nhóm cũng tìm thấy ba loại virus mới (thuộc nhóm CIV), được tạo ra từ sự kết hợp giữa virus cúm lợn với virus cúm chó, và gọi tên chúng là “CIV-H1N1r”, “CIV-H3N2r”, và “CIV-H1N2r”, (với "r" là chữ viết tắt của “reassortant” – loại virus có chứa axit deoxyribonucleic của một chủng virus và lớp vỏ protein của một chủng virus khác).
Cũng cần phải lưu ý rằng phát hiện trên chỉ là cho mẫu virus cúm thu thập từ những con chó được đem đến bác sĩ thú y sau khi đã trải qua các triệu chứng liên quan đến hô hấp ở Quảng Tây (Trung Quốc), và cũng chưa thể xác định liệu chủng virus tương tự có thể được tìm thấy ở những nơi khác trên thế giới hay không.
Dẫu vậy, kết quả này cũng góp phần nhấn mạnh, rằng “cần phải tiến hành thêm các nghiên cứu bổ sung ở nhiều khu vực địa lý khác, để xác định được phạm vi lây truyền của những chủng virus cúm từ lợn sang chó mà chúng ta mới phát hiện, cũng như xem xem liệu hiện tượng lây nhiễm virus cúm chó có đang bùng phát ở nhiều khu vực khác hay không”, nhóm nghiên cứu cho biết.