Vẻ đẹp khoa học thúc đẩy quyết tâm theo đuổi sự nghiệp của nhà nghiên cứu

Brandon Vaidyanathan, nhà xã hội học tại Đại học Công giáo Mỹ, Washington DC, và các đồng nghiệp đã thu thập câu trả lời của hơn 3.000 nhà khoa học - chủ yếu là các nhà sinh học và vật lý - ở Ấn Độ, Ý, Vương quốc Anh và Mỹ. Họ hỏi người tham gia về sự hài lòng trong công việc và văn hóa nơi làm việc, trải nghiệm của về đại dịch COVID-19 và vai trò của thẩm mỹ trong khoa học. Các câu trả lời cho thấy, khác xa với những bức tranh biếm họa rằng các nhà khoa học là những sinh vật duy lý và logic, “yếu tố vẻ đẹp thực sự quan trọng”, Vaidyanathan nói.

Theo khảo sát Công việc và Sức khỏe trong Khoa học,75% số người được hỏi bắt gặp vẻ đẹp trong các hiện tượng mà họ nghiên cứu và 62% số người được hỏi cho biết chính điều này đã thúc đẩy họ theo đuổi sự nghiệp khoa học.

Một nửa số người được khảo sát nói rằng vẻ đẹp trong các hiện tượng khoa học giúp họ kiên trì khi gặp khó khăn hay thất bại, và 57% nói rằng vẻ đẹp giúp cải thiện hiểu biết khoa học của họ. “Khi chúng ta trải nghiệm cái nhìn sâu sắc về khoa học, nó kích hoạt hoạt động trong não giống như khi trải nghiệm sự hài hòa trong âm nhạc, và chúng ta có thể cảm thấy thích thú giống như đối với các hình thức nghệ thuật," Vaidyanathan nói.

Desiree Dickerson, nhà tư vấn sức khỏe tâm thần học thuật ở Valencia, Tây Ban Nha, nói, cô không ngạc nhiên khi thấy tầm quan trọng của vẻ đẹp được phản ánh trong cuộc khảo sát. Chồng Dickerson, một nhà vật lý học, cũng có góc nhìn tương tự. “Đó là động lực thực sự của việc tìm hiểu khoa học, và giúp chúng ta cảm thấy khỏe mạnh và hạnh phúc hơn khi gặp khó khăn trong công việc hằng ngày," Dickerson nói.

Nếu việc phát hiện vẻ đẹp trong công việc giúp các nhà khoa học vượt qua khó khăn, thì nhiều khía cạnh khác của công việc nghiên cứu lại làm gia tăng các khó khăn. Cụ thể là việc phải đối phó với trách nhiệm hành chính, viết đơn xin tài trợ và áp lực xuất trình giấy tờ - tất cả đều cản trở việc thưởng thức vẻ đẹp của khoa học, theo Vaidyanathan.

Nhìn chung, các nhà khoa học trong khảo sát cho biết họ hạnh phúc vừa phải. 72% số người tham gia nói họ hầu như hoặc hoàn toàn hài lòng với công việc. Nhưng có sự chênh lệch đáng kể giữa nhà khoa học nam và nữ, hoặc giữa các nhà khoa học ở các vị tríkhác nhau. Phụ nữ thường gặp tình trạng kiệt sức nhiều hơn nam giới. Và 25% nghiên cứu sinh có mức độ đau khổ tâm lý nghiêm trọng, so với chỉ 2% học giả cao cấp. “Nghiên cứu sinh đang trong một tình huống tồi tệ, và tôi lo ngại rằng vấn đề này đang được bình thường hóa," Dickerson nói.

Nhóm Vaidyanathan kỳ vọng có sự khác biệt về sức khỏe tâm thần giữa nhà nghiên cứu lâu năm và nghiên cứu sinh - nhưng họ không ngờ sự khác biệt lại sâu sắc đến vậy. Và mặc dù phần lớn những người được khảo sát dường như có khả năng đương đầu với căng thẳng và khó khăn trong công việc, điều quan trọng là phải chú ý đến những nhà nghiên cứu đang gặp khó khăn, Vaidyanathan lưu ý.