Loài người cần thay đổi cách sản xuất thức ăn để cứu thế giới

Nỗ lực giải quyết khủng hoảng khí hậu bằng cách cắt giảm lượng khí thải carbon từ chỉ ô tô, nhà máy và nhà máy điện sẽ thất bại, các nhà khoa học cảnh báo.

Thông tin rò rỉ từ báo cáo về biến đổi khí hậu và sử dụng đất, được thảo luận tại Geneva bởi Hội đồng liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC), nói rằng chúng ta sẽ không thể giữ nhiệt độ toàn cầu ở mức an toàn, trừ khi có sự thay đổi trong cách sản xuất lương thực và quản lý đất đai.

Con người hiện khai thác 72% diện tích bề mặt không băng của hành tinh để nuôi, cung cấp quần áo và hỗ trợ dân số ngày càng tăng của Trái đất, báo cáo cảnh báo. Đồng thời, nông nghiệp, lâm nghiệp và các phương thức sử dụng đất khác tạo ra gần một phần tư lượng khí thải nhà kính.

Ngoài ra, khoảng một nửa lượng khí thải mêtan, một trong những loại khí nhà kính mạnh nhất, đến từ các cánh đồng gia súc và lúa, trong khi nạn phá rừng và loại bỏ đất than bùn gây ra mức phát thải carbon đáng kể hơn nữa. Tác động của nông nghiệp thâm canh - một yếu tố giúp cho dân số thế giới tăng vọt từ 1,9 tỷ vào thế kỷ trước lên 7,7 tỷ - cũng làm tăng xói mòn đất và giảm lượng vật chất hữu cơ trong lòng đất.

Trong tương lai những vấn đề này có khả năng trở nên tồi tệ hơn. "Thay đổi khí hậu làm trầm trọng thêm sự suy thoái đất thông qua sự gia tăng cường độ mưa, lũ lụt, tần suất hạn hán và mức độ nghiêm trọng của hạn hán, căng thẳng nhiệt, gió, nước biển dâng và tác động của sóng", báo cáo cho biết.

Báo cáo tỏ ra không mấy lạc quan về những nguy cơ ở phía trước, trong bối cảnh khí thải nhà kính tăng cao đã gây ra một loạt các sự kiện khí tượng nghiêm trọng trong năm nay. Chúng bao gồm:

• Độ bao phủ băng ở Bắc Cực xuống mức mức thấp kỷ lục trong tháng 7;

• Sóng nhiệt tấn công châu Âu vào tháng trước cao hơn từ 1,5 đến 3 độ C so với mức thông thường vì biến đổi khí hậu;

• Nhiệt độ toàn cầu trong tháng 7 cao hơn 1,2 độ C so với mức trước công nghiệp cùng tháng;

Con số cuối cùng này rất đáng báo động, vì IPCC đã cảnh báo rằng việc tăng hơn 1,5 độ C (so với mức tiền công nghiệp) gây ra sự mất ổn định khí hậu.

"Hiện tại chúng ta đang tiến rất gần đến một số điểm tới hạn nguy hiểm trong hành vi của khí hậu. Và như báo cáo của IPCC tiết lộ, sẽ rất khó cắt giảm đủ khí nhà kính để ngăn chặn điều đó xảy ra", theo Bob Ward, giám đốc chính sách tại Viện nghiên cứu Grantham về biến đổi khí hậu và môi trường.

Báo cáo mới của IPCC nhấn mạnh rằng đất sẽ phải được quản lý bền vững hơn để nó giải phóng carbon ít hơn nhiều so với hiện tại. Đất than bùn sẽ cần phải được phục hồi bằng cách tạm dừng các kế hoạch thoát nước; tiêu thụ thịt sẽ phải được cắt giảm để giảm sản xuất mêtan; trong khi chất thải thực phẩm sẽ phải giảm.

Một trong số các biện pháp được đưa ra bởi báo cáo là đề xuất thay đổi lớn đối với chế độ ăn, chuyển sang ăn chay. "Việc tiêu thụ các chế độ ăn uống lành mạnh và bền vững, chẳng hạn như các loại ngũ cốc dựa trên ngũ cốc thô, đậu, rau, và các loại hạt là cơ hội lớn để giảm phát thải khí nhà kính", báo cáo cho biết.

Cũng cần phải thay đổi cách sử dụng đất. Theo báo cáo, các chính sách cần bao gồm: "cải thiện khả năng tiếp cận thị trường, trao quyền cho phụ nữ nông dân, mở rộng quyền truy cập vào các dịch vụ nông nghiệp và tăng cường an ninh quyền sử dụng đất"; "các hệ thống cảnh báo sớm về thời tiết, năng suất cây trồng và các sự kiện khí hậu theo mùa cũng rất quan trọng".

Tuy nhiên, không có gì đảm bảo rằng các chính trị gia và nhà khoa học sẽ đạt được những mục tiêu này. Các quốc gia dự kiến gặp nhau vào cuối năm 2020, có thể là ở Anh, tại một hội nghị quan trọng nơi các đại biểu sẽ xây dựng cách đạt được các chính sách phát thải carbon hiệu quả trong vài thập kỷ tới.

Hoa Kỳ, nước phát thải khí nhà kính lớn thứ hai, vào thời điểm cuộc họp đó sẽ vừa hoàn thành bầu cử tổng thống. Nếu Donald Trump, người đã gọi biến đổi khí hậu là một trò lừa bịp, tái đắc cử, thì khả năng các nước đạt được sự đồng thuận sẽ thấp hơn rất nhiều.