Giấc ngủ không giúp não thải độc tố

Tác dụng phục hồi của một giấc ngủ ngon đã được công nhận rộng rãi và lời giải thích khoa học phổ biến là não sẽ loại bỏ độc tố trong khi ngủ. Tuy nhiên, những phát hiện mới cho thấy lý thuyết này có thể sai.

Nghiên cứu mới cho thấy trên thực tế, mức độ thanh lọc chất thải và chuyển động của chất lỏng trong não chuột đã giảm rõ rệt trong khi ngủ và gây mê.

Giáo sư Nick Franks - giáo sư vật lý sinh học và gây mê tại Đại học Hoàng gia London, đồng thời là đồng trưởng nhóm nghiên cứu - cho biết: “Kết quả này có dáng dấp của một ý tưởng đoạt giải Nobel”.

Ông nói thêm: “Nếu bạn bị thiếu ngủ, vô số điều sẽ xảy ra – bạn không thể nhớ rõ ràng mọi thứ, khả năng phối hợp tay và mắt kém. Vì thế giả thuyết trước đây cho rằng bộ não của bạn đang thực hiện công việc dọn dẹp cơ bản trong khi ngủ dường như có lý."

Tuy nhiên, từ trước đến nay vẫn chỉ có các bằng chứng gián tiếp cho thấy hệ thống loại bỏ chất thải của não tăng cường hoạt động trong khi ngủ, Franks lưu ý.

Trong công trình mới được công bố trên tạp chí Nature Neuroscience, các nhà nghiên cứu đã sử dụng thuốc nhuộm huỳnh quang đưa vào não chuột để nghiên cứu hoạt động não. Phương pháp này cho phép họ xem thuốc nhuộm di chuyển từ các khoang chứa đầy chất lỏng, gọi là não thất, đến các vùng não khác nhanh như thế nào và cho phép họ đo trực tiếp tốc độ thải thuốc nhuộm khỏi não.

Nghiên cứu cho thấy việc thải thuốc nhuộm giảm khoảng 30% ở chuột đang ngủ và 50% ở chuột được gây mê so với chuột được giữ tỉnh táo.

Franks cho biết: “Mọi người đã quá tập trung vào ý tưởng giải phóng chất độc là một trong những lý do chính khiến chúng ta ngủ và tất nhiên chúng tôi rất ngạc nhiên khi nhận thấy điều ngược lại trong kết quả của mình. Chúng tôi phát hiện ra rằng tốc độ loại bỏ thuốc nhuộm khỏi não giảm đáng kể ở những động vật đang ngủ hoặc bị gây mê".

Các nhà nghiên cứu dự đoán rằng những phát hiện này có thể mở rộng sangcon người vì giấc ngủ là nhu cầu cốt lõi của tất cả các loài động vật có vú.

Giáo sư Bill Wisden - quyền giám đốc của Viện nghiên cứu chứng mất trí nhớ Vương quốc Anh tại Imperial College London và đồng tác giả, cho biết: “Có nhiều giả thuyết giải thích tại sao chúng ta ngủ, và mặc dù chúng tôi đã chỉ ra rằng việc loại bỏ độc tố có thể không phải là lý do chính, không thể phủ nhận rằng giấc ngủ rất quan trọng".

Những phát hiện này liên quan đến nghiên cứu chứng mất trí nhớ do ngày càng có nhiều bằng chứng về mối liên hệ giữa giấc ngủ kém và nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Vẫn chưa rõ liệu thiếu ngủ có thể gây ra bệnh Alzheimer hay không hay đó chỉ đơn giản là một triệu chứng ban đầu. Một số người đã đưa ra giả thuyết rằng nếu không ngủ đủ giấc, não có thể không thể loại bỏ độc tố một cách hiệu quả, nhưng nghiên cứu mới nhất làm dấy lên nghi ngờ về tính hợp lý của lời giải thích này.

Wisden cho biết: “Giấc ngủ bị gián đoạn là một triệu chứng phổ biến ở những người mắc chứng mất trí nhớ. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn chưa biết liệu đây là hậu quả hay yếu tố thúc đẩy sự tiến triển của bệnh. Có thể việc ngủ ngon sẽ giúp giảm nguy cơ mất trí nhớ vì những lý do khác ngoài việc loại bỏ độc tố".

Ông nói thêm: “Mặt khác, nghiên cứu của chúng tôi chỉ ra rằng việc thải độc ở nãocó hiệu quả cao trong trạng thái thức giấc. Nói chung, tỉnh táo, năng động và tập thể dục có thể làm sạch não hiệu quả hơn”.