Chỉnh sửa gen có thể tăng cường an ninh lương thực

Phát biểu trước khi giới thiệu dự luật về công nghệ di truyền cho Hạ viện Anh vào thứ Tư, Giáo sư Gideon Henderson cho biết luật này nhằm mục đích tạo ra một khuôn khổ quy định đơn giản hơn để tăng tốc độ phát triển và thương mại hóa các sản phẩm đã được chỉnh sửa gen, khác với sinh vật biến đổi gen (GMO), vốn phải chịu sự quản lý nghiêm ngặt.

“Chúng tôi dự đoán [dự luật] sẽ cho phép các loại cây trồng chỉnh sửa gen được trải qua quy trình quản lý nhanh hơn nhiều, trong khoảng một năm so với khoảng 10 năm dưới quy trình quản lý hiện tại,” Henderson nói.

Điều này có thể mang lại nhiều lợi ích, từ việc xây dựng các loại cây trồng có khả năng chống chịu tốt hơn với khủng hoảng khí hậu, sâu bệnh và tăng năng suất cây trồng, và có thể giúp chống lại nạn đói toàn cầu, Henderson nói. Chỉnh sửa gen cũng có thể được sử dụng để tạo ra các loại cây trồng giàu dinh dưỡng hơn, chẳng hạn như cà chua giàu vitamin D.

Dự luật cũng sẽ cho phép thực hiện những thay đổi tương tự đối với vật nuôi, một khi hệ thống quản lý đã được phát triển để bảo vệ quyền lợi của động vật, chẳng hạn như ngăn chặn việc tạo ra những động vật phát triển nhanh đến mức không thể tồn tại được.

Điều quan trọng, dự luật có sự phân biệt giữa biến đổi gen, đưa gen từ các loài khác vào, và chỉnh sửa gen, chỉnh sửa các điểm chính xác trong bộ gen sinh vật để tạo ra đặc điểm mong muốn. Chỉnh sửa gen giống như bắt chước quá trình nhân giống chọn lọc, chỉ chính xác hơn và nhanh hơn nhiều so với cách nhân giống truyền thống.

Tuy nhiên, các nhóm bảo vệ môi trường đã bác bỏ bất kỳ sự phân biệt nào giữa hai công nghệ này. Kierra Box tại tổ chức Friends of the Earth, cho biết: “Chỉnh sửa gen là biến đổi gen dưới một cái tên khác. Nó vẫn tập trung vào việc thay đổi mã di truyền của thực vật và động vật để đối phó với các vấn đề do đất kém, sử dụng quá nhiều thuốc trừ sâu và thâm canh."

Ghi nhãn thực phẩm là một vấn đề khác. Giả sử nó được thông qua, dự luật sẽ chỉ áp dụng ở Anh, điều này có thể tạo ra xung đột với chính phủ Scotland và xứ Wales, những nước đang duy trì, hậu Brexit, lệnh cấm sản xuất cây trồng GMO và cấm bán sản phẩm GMO.

Liz O’Neill, giám đốc nhóm chiến dịch GM Freeze, nêu quan ngại rằng dự luật sẽ dẫn đến việc loại bỏ các nhãn cho phép người tiêu dùng biết và chọn những gì họ đang mua và ăn. Henderson cho biết không có ý định giới thiệu hệ thống ghi nhãn riêng cho các sản phẩm đã được chỉnh sửa gen.

Nhóm của Box cho biết họ rất thất vọng khi thấy chính phủ ưu tiên các giải pháp công nghệ cho cuộc khủng hoảng lương thực hơn là các chiến lược nhắm cải thiện chế độ ăn không lành mạnh, cải thiện sự thiếu đa dạng cây trồng, quá tải vật nuôi và sự suy giảm mạnh của côn trùng có ích.

Một số nhà khoa học đồng ý rằng chỉnh sửa gen chỉ cung cấp giải pháp một phần cho các vấn đề xã hội đang phải đối mặt. David Rose, giáo sư về hệ thống nông nghiệp bền vững tại Đại học Cranfield cho biết: “Chỉnh sửa gen có tiềm năng trung hạn để giải quyết các thách thức về sản xuất lương thực và môi trường."

“Tuy nhiên, có những lo ngại về khả năng sử dụng chỉnh sửa gen để củng cố sự bất bình đẳng về quyền lực trong chuỗi cung ứng thực phẩm, những lo ngại về đạo đức, đặc biệt là về việc sử dụng ở động vật và khả năng tạo điều kiện cho việc tăng cường canh tác có thể gây hại cho môi trường.”

Nhưng có các nhà khoa học khác muốn thấy dự luật này đi xa hơn nữa. Giáo sư Jonathan Jones, một nhà khoa học thực vật tại Phòng thí nghiệm Sainsbury ở Norwich, cho biết: “Những thay đổi được đề xuất trong quy định đối với cây trồng đã được chỉnh sửa gen là một bước đi rất tích cực và đúng hướng và sẽ điều chỉnh Vương quốc Anh tốt hơn với các quy định bên ngoài EU.”

Đạo luật được đề xuất có thể sẽ mở ra thêm những rạn nứt giữa chính phủ Vương quốc Anh với chính phủ Scotland và xứ Wales, những người phản đối việc sản xuất và bán các sản phẩm và cây trồng biến đổi gen.

George Eustice, Bộ trưởng Môi trường Vương quốc Anh, đã viết thư cho các bộ trưởng của Wales và Scotland, Mark Drakeford và Nicola Sturgeon, mời họ áp dụng các biện pháp của dự luật.

Eustice nói với BBC Scotland hôm thứ Tư rằng nếu họ không làm như vậy, họ vẫn có thể từ chối cho phép trồng cây GMO. Tuy nhiên, theo các đề xuất hiện tại, họ sẽ không được phép ngừng bán các sản phẩm GMO ở Scotland hoặc xứ Wales theo các điều khoản của Đạo luật Thị trường Nội bộ.

Chính phủ Scotland cảnh báo sẽ mạnh mẽ chống lại bất kỳ nỗ lực nào của các bộ trưởng ở London nhằm thực thi việc bán GMO bên ngoài nước Anh. Nó cho biết họ chưa được chính phủ Vương quốc Anh tham khảo ý kiến ​​về các biện pháp của dự luật, vì vậy cần thời gian để nghiên cứu chúng trước khi chính thức trả lời lời mời áp dụng dự luật.

Nguồn: https://www.theguardian.com/science/2022/may/25/gene-editing-could-increase-food-security-uk-adviser-says