Bước đột phá về bệnh lao: Công cụ dự đoán nguy cơ phát triển lao hoạt động

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, khoảng 10 triệu người bị nhiễm lao mỗi năm, nhưng nhiều trường hợp không bị phát hiện. Điều này làm tăng cơ hội lây lan bệnh, lây truyền qua không khí. Theo WHO, khoảng 1/4 dân số thế giới mắc bệnh lao tiềm ẩn.

Lao hoạt động là khi bệnh nhân có các triệu chứng của bệnh lao và có thể lây cho người khác; khác với lao tiềm ẩn là người mang vi khuẩn lao trong trạng thái bất hoạt, không biểu hiện ra bệnh, không có triệu chứng, và không truyền vi khuẩn sang người khác. Tuy nhiên người nhiễm lao tiềm ẩn có nguy cơ mắc bệnh lao rất cao nếu hệ miễn dịch suy giảm.

Các nhà khoa học tại Đại học College London (UCL) đã phát triển một thuật toán để dự đoán khả năng một người mắc bệnh lao tiềm ẩn phát triển thành bệnh lao hoạt động, có thể giúp hạn chế sự lây lan của căn bệnh này và cải thiện cơ hội sống của hàng triệu người và thậm chí xóa bỏ căn bệnh này ở một số quốc gia.

Các cuộc khảo sát ở phạm vi quốc gia đã thu thập dữ liệu từ hàng chục nghìn người, bao gồm thông tin về tuổi tác, mức độ phơi nhiễm với bệnh lao, hệ thống miễn dịch của một cá nhân có bị tổn hại hay không và liệu họ có phải là người di cư hay không. Thuật toán mới nhắm đến những người bị nhiễm vi khuẩn lao ở giai đoạn tiềm ẩn khi nó chưa gây bệnh để xác định xem ai là người có nguy cơ phát triển thành bệnh lao hoạt động cao nhất.

Từ việc xem xét dữ liệu từ hơn 80.000 người, các tác giả nghiên cứu phát hiện ra rằng tỉ lệ trẻ em nhiễm lao tiềm ẩn sẽ phát triển thành bệnh lao hoạt động là 16%. Ở người lớn, nguy cơ này vào khoảng 5% đối với những người tiếp xúc với người mắc bệnh lao, người di cư từ các khu vực lây truyền cao và những người có hệ miễn dịch bị suy giảm.

"Các xét nghiệm hiện tại để dự đoán ai sẽ phát triển bệnh lao hoạt động hiện nay không chính xác lắm. Nguy cơ phát bệnh ở những người dương tính với lao tiềm ẩn cũng phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Nghiên cứu của chúng tôi nhấn mạnh thực tế là trẻ nhỏ, những người mới tiếp xúc với bệnh nhân lao có nguy cơ phát triển thành bệnh lao hoạt động cao hơn đáng kể,” Tiến sĩ Rishi Gupta, tác giả của bài báo cho biết.

Công cụ này đánh giá rủi ro theo một loạt các yếu tố, bao gồm tuổi tác, mức độ phơi nhiễm và liệu hệ thống miễn dịch của một cá nhân có bị tổn hại hay không. Các phát hiện mới cũng cho thấy nguy cơ phát triển bệnh lao giảm đáng kể theo thời gian và hầu hết các trường hợp mắc bệnh lao hoạt động có sẽ phát bệnh trong vòng hai năm đầu tiên sau khi bị nhiễm lao tiềm ẩn.

"Nếu chúng ta có thể xác định những người có nguy cơ mắc bệnh lao hoạt động cao nhất, chúng ta có thể điều trị nhiễm trùng của họ bằng kháng sinh phòng ngừa trước khi họ phát bệnh," Gupta cho biết.

Giám đốc Viện UCL, Giáo sư Ibrahim Abubakar, cho biết công cụ mới này "quan trọng vì nó cho phép chúng tôi điều trị dự phòng cho những người có nguy cơ cao và tránh điều trị không cần thiết cho những người có nguy cơ rất thấp." Ông nói rằng trước đây các bác sĩ chỉ có "một công cụ cũ" là xét nghiệm phơi nhiễm vi khuẩn và kê đơn thuốc kháng sinh, cách điều trị như vậy có thể gây ra các vấn đề sức khỏe khác nếu tiêm cho một người mắc lao tiềm ẩn nhưng không có nguy cơ phát bệnh lao hoạt động.

Nghiên cứu mới, được công bố trên tạp chí Nature Medicine tuần này, dựa trên dữ liệu từ Châu Âu, Mỹ và Úc - những quốc gia có tỉ lệ lây truyền lao thấp, và các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ giúp loại bỏ căn bệnh này ở các quốc gia kể trên.

Abubakar cho biết việc chống lại bệnh lao ở các quốc gia có số ca mắc cao khó khăn hơn vì mọi người có thể bị tái nhiễm sau khi điều trị. Nhưng khi số lượng người nhiễm lao giảm, phương pháp chẩn đoán mới có thể giúp loại bỏ hẳn bệnh lao.

Nguồn: https://www.theguardian.com/global-development/2020/oct/20/tuberculosis-breakthrough-as-scientists-develop-risk-prediction-tool