Gần đây, có nhiều ý kiến bàn luận về việc còn điểm vướng trong cơ chế, chính sách thúc đẩy chuyển giao, thương mại hóa kết quả nghiên cứu từ trường đại học.
Tuy nhiên, tôi cho rằng Luật Chuyển giao công nghệ 2017 vừa được ban hành có nhiều điểm rất tiến bộ, sẽ là cơ sở thúc đẩy, tạo đà mạnh mẽ cho việc chuyển giao, thương mại hóa kết quả nghiên cứu.
PGS-TS Trần Văn Hải - Đại học KHXH&NV.
Cụ thể, luật đã tiếp thu triệt để ý kiến của các nhà khoa học và quy định rất cởi mở về việc chuyển giao quyền sở hữu kết quả nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ được Nhà nước hỗ trợ kinh phí tại khoản 2, điều 36.
Theo đó, trường hợp Nhà nước hỗ trợ kinh phí thực hiện nhiệm vụ cho tổ chức đầu tư cơ sở vật chất - kỹ thuật, tài chính đồng thời là tổ chức chủ trì thực hiện thì Nhà nước giao quyền sở hữu kết quả cho tổ chức đó. Nếu Nhà nước hỗ trợ kinh phí thực hiện nhiệm vụ trên cơ sở hợp tác giữa tổ chức đầu tư cơ sở vật chất - kỹ thuật, tài chính và tổ chức chủ trì thực hiện thì Nhà nước giao quyền sở hữu kết quả theo thỏa thuận giữa các bên. Giới nghiên cứu bình luận, quy định này tương tự như đạo luật Bayh-Dole của Mỹ.
Luật Chuyển giao công nghệ 2017 cũng quy định, việc phân chia lợi nhuận thu được từ thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ được tạo ra bằng ngân sách nhà nước phải bảo đảm lợi ích của chủ sở hữu, tác giả, tổ chức chủ trì, tổ chức trung gian, tổ chức, cá nhân tham gia thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ.
Không những thế, luật cũng quy định Nhà nước tạo điều kiện thuận lợi trong việc xác lập quyền sở hữu công nghiệp, công nhận, đăng ký lưu hành sản phẩm mới, công nghệ mới cho tổ chức, cá nhân thực hiện thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, chuyển giao công nghệ.
Tôi cho rằng đây là những điểm rất tiến bộ trongpháp luật, chính sách, tạo điều kiện tối đa để nhà khoa học thúc đẩy việc chuyển giao, thương mại hóa các kết quả nghiên cứu được tạo ra từ công tác nghiên cứu và phát triển của trường đại học. Trong nghiên cứu ứng dụng, nhu cầu của thị trường phải được đặt lên hàng đầu. Bởi vậy, vấn đề còn lại là các nhà khoa học sẽ nghiên cứu nhu cầu của thị trường như thế nào để kết quả nghiên cứu không bị “cất vào ngăn kéo”.