Từ xa xưa, khoai sắn đã trở nên quá đỗi quen thuộc với người Việt Nam. Không ngại khó vươn lên, người dân Quảng Bình đã biết biến thứ thức ăn dân giã này thành đặc sản khoai deo nổi tiếng tứ phương.
Nguyên liệu chủ yếu tạo nên món khoai deo Quảng Bình chính là khoai lang sống được trồng ngay trên mảnh đất khô cằn này. Theo người dân địa phương, của khoai lang sau khi thu hoạch về không nên làm ngay mà phải chất đống một thời gian để khoai được ráo nước, nhưng không được mọc mầm (khoai mọc mầm khi ăn sẽ rất độc).
Khi khoai bớt tươi, bề ngoài củ không còn căng mọng và sáng màu thì đem rửa sạch rồi luộc chín.
Khi khoai mềm mới xắt thành từng lát mỏng theo chiều dọc rồi lại đem đi phơi ở trời nắng thật to từ 7-9 ngày. Lát khoai cắt ra phải được phơi cao ráo trên nền cát, dưới được lót bằng một lớp cây rười (một loài cây mọc trên vùng cát) thì mới không bị dính vào giá đỡ. Lát khoai deo ngon phải có màu cánh gián, khi ăn có độ dẻo, ngọt và có mùi thơm đặc trưng của khoai lang.
Thưởng thức khoai deo cũng là một quá trình và bạn cần phải học hỏi mới nếm được vị ngon của nó. Do khoai phơi lâu ngày nên thường cứng, nhiều người không biết ăn thường chán ngán. Tuy nhiên, nếu bạn cắn từng miếng nhỏ và từ từ nhấm nháp với ly nước chè xanh thì quả là thật tuyệt.
Khoai deo Quảng Bình tuy mộc mạc, bình dân nhưng nó lại trở thành món quà không thể thiếu để tặng bạn bè, người thân của con dân nơi đây mỗi khi từ quê hương tới nơi đất khách quê người. Hiện nay, khoai deo còn được bán ở nhiều tỉnh thành của Việt Nam và trở thành đặc sản nổi bất của mảnh đất này.
Lương Ngọc (tổng hợp)