Một số nguyên tố hóa học có nguy cơ biến mất

Trong một sự kiện được tổ chức vào tháng 1/2019, EuChemS đã trình bày bảng tuần hoàn mới nhằm mô tả các nguyên tố đang dần biến mất do nhiều nguyên nhân khác nhau. Nỗ lực này là một trong số những hoạt động nhân kỷ niệm 150 năm bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học ra đời.

Hiện nay, bảng tuần hoàn có 118 nguyên tố đã biết, bao gồm 90 nguyên tố xuất hiện trong tự nhiên. Phần còn lại là các nguyên tố siêu nặng được tạo ra trong phòng thí nghiệm.

Tuy nhiên, khi nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên trên hành tinh đang cạn kiệt, EuChemS muốn làm nổi bật vấn đề này cũng như kêu gọi các quốc gia thực hiện chính sách phát triển bền vững.

Các nguyên tố trong bảng tuần hoàn mới được vẽ bằng các màu sắc khác nhau: màu đỏ thể hiện nguyên tố có nguy cơ biến mất mãi mãi, màu cam cho thấy mối đe dọa gia tăng từ việc sử dụng tăng lên, màu vàng nghĩa là nguồn cung cấp có giới hạn, màu xanh lá cây nghĩa là nguyên tố vẫn còn khá dồi dào.

"Đối với một số nguyên tố hóa học, chúng ta có chưa đến 100 năm trước khi việc giữ chúng tồn tại khó khăn hơn nhiều", David Cole-Hamilton, phó chủ tịch EuChemS, nhận định.

Helium (He), bạc (Ag), tellurium (Te), gallium (Ga), germanium (Ge), strontium (Sr), yttri (Y), kẽm (Zn), indium (In), asen (As), hafnium (Hf), tantalum (Ta) là những nguyên tố có nguy cơ biến mất trong 100 năm tới hoặc ít hơn.

Đặc biệt, nguyên tố He đang biến mất nhanh chóng. He được sử dụng rộng rãi trong máy quét cộng hưởng từ (MRI), thiết bị lặn biển sâu, khí cầu, bóng bay. Theo Cole-Hamilton, He rất nhẹ và tương đối trơ về mặt hóa học. Nó có thể trôi nổi đến rìa khí quyển Trái đất và biến mất vào không gian vũ trụ mãi mãi.

"Trữ lượng Heli tại thời điểm này rất thấp, có lẽ chỉ đủ dùng trong vòng 10 năm", Cole-Hamilton cho biết.

Có tất cả 31 nguyên tố được sử dụng để sản xuất điện thoại thông minh. Năm nguyên tố trong số đó được gắn thẻ "dễ bị tổn thương" và có thể biến mất sau 100 năm.

EuChemS hy vọng bảng tuần hoàn mới sẽ giúp mọi người nhận ra tuổi thọ của các nguyên tố để có những hoạt động tái chế tốt hơn. Chỉ riêng tại Liên minh châu Âu, EuChemS ước tính khoảng 10 triệu điện thoại thông minh bị loại bỏ mỗi năm. Vì vậy, 31 nguyên tố được sử dụng để sản xuất điện thoại thông minh đang phải đối mặt với sự khan hiếm ngày càng tăng do nguồn cung hạn chế, đặc biệt khi nguồn cung đến từ các khu vực có xung đột.